Η Μήλος, με έκταση 151.000 τ. χλμ., διαθέτει εξαιρετικά πλούσια χλωρίδα με 810 είδη και υποείδη, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία (Raus 2012, Strid. 2016, Trigas 2016). Έντεκα από αυτά έχουν εντοπιστεί κοντά σε ορυχεία μας στο νησί και παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον (Trigas 2016). Τρία από αυτά (Dianthus fruticosus subsp. fruticosus, Hymenonema graecum and Silene cythnia) προστατεύονται από την ελληνική νομοθεσία (Προεδρικό Διάταγμα 67/81).
Η πρωτοβουλία περιλαμβάνει τη συλλογή σπόρων από σπάνια, ενδημικά και απειλούμενα φυτά της Μήλου, την αναπαραγωγή αυτών των φυτών στο φυτώριο της Εταιρείας και τη φύτευσή τους σε αποκαταστάσεις ορυχείων για εμπλουτισμό του φυτικού δυναμικού της αποκατάστασης.
Στο φυτώριο, έξι (6) από αυτά τα είδη αναπαράχθηκαν και από το 2017 χρησιμοποιούνται στην αποκατάσταση ορυχείων της IMERYS GREECE S.A.:
1. Dianthus fruticosus subsp. fruticosus: Μικρός, ενδημικός και σπάνιος θάμνος της Μήλου και των δυτικών Κυκλάδων, απαντά σε απόκρημνους βράχους περλιτικής σύνθεσης. Γνωστό και ως Γαριφαλιά της Μήλου, ανθίζει τον Ιούνιο και τον Αύγουστο. Το Τμήμα Αποκατάστασης της εταιρείας ταυτοποίησε το είδος το 2009. Ο φυσικός πληθυσμός του είναι σχετικά μικρός και δυσπρόσιτος, και σχετικά δύσκολη η συλλογή των σπόρων του εξαιτίας της ακανόνιστης ωρίμανσης. Απεναντίας, η βλάστηση των σπόρων δεν παρουσιάζει ιδιαίτερες δυσκολίες, εφόσον γίνεται αμέσως μετά τη συλλογή τους (αρχές φθινοπώρου). Η βλαστητική τους ικανότητα δεν διαρκεί περισσότερο από 7 μήνες. Στο φυτώριο της Μήλου το φυτό αναπαράγεται μαζικά (1.000 φυτά / χρόνο) και χρησιμοποιείται με επιτυχία στις αναβαθμίδες των ορυχείων.
2. Hymenonema graecum: Ποώδες φυτό, εντατικά συγκομιζόμενο στη Μήλο παρότι είναι ενδημικό και, τουλάχιστον θεωρητικά, η συλλογή του απαγορεύεται. Ανθίζει από τον Μάιο έως τον Ιούλιο. Το Τμήμα Αποκατάστασης της εταιρείας ταυτοποίησε το είδος το 2009. Ο φυσικός πληθυσμός του είναι πολύ μεγάλος.
Η συλλογή των σπόρων του είναι αρκετά εύκολη, όπως και η βλάστησή τους. Η σπορά πρέπει να γίνει στις αρχές του φθινοπώρου. Η βλαστητική τους ικανότητα δεν διαρκεί περισσότερο από 7 μήνες. Στο φυτώριο αναπαράγονται ολιγάριθμα δείγματα του είδους (100 φυτά / χρόνο) αλλά έχει φυτευτεί με επιτυχία στις αποκαταστάσεις των ορυχείων μας στον Τράχηλα και στο Τσιγκράδο. Σε στενή συνεργασία με το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, η εταιρεία προωθεί την καλλιέργεια του φυτού από αγρότες.
3. Silene cythnia: Μικρός, ενδημικός και σπάνιος θάμνος που απαντά σε βραχώδεις πλαγιές. Το Τμήμα Αποκατάστασης της εταιρείας ταυτοποίησε το είδος το 2003. Ο φυσικός πληθυσμός του είναι πολύ μικρός και δυσπρόσιτος. Δεν παράγει σπόρους κάθε χρόνο και η συλλογή τους είναι δύσκολη λόγω της ακανόνιστης ωρίμανσης. Η βλάστησή τους δεν παρουσιάζει ιδιαίτερες δυσκολίες αρκεί να γίνεται αμέσως μετά τη συλλογή (αρχές φθινοπώρου). Η βλαστητική τους ικανότητα δεν διαρκεί περισσότερο από 7 μήνες. Στο φυτώριο αναπαράγονται ολιγάριθμα δείγματα του είδους (100 φυτά / χρόνο) και χρησιμοποιείται σε επιλεγμένα σημεία σε όλες τις αποκαταστάσεις ορυχείων μας στη Μήλο. Καταβάλλονται προσπάθειες να δημιουργηθεί ένα «τεχνητό» σύμπλεγμα φυτών σε εύκολα προσβάσιμο σημείο για εποπτεία και συλλογή σπόρων.
4. Caroxylon aegaeum: Σπάνιος θάμνος γνωστός και ως Αιγαία, ενδημικός μόνο στα νησιά του δυτικού Αιγαίου. Πρωτοσυλλέχθηκε στη Μήλο από τον Γάλλο αξιωματικό Ντυμόν ντ' Υρβίλ το 1819. Το Τμήμα Αποκατάστασης της εταιρείας ταυτοποίησε το είδος το 2000. Ο φυσικός πληθυσμός του είναι σχετικά μικρός. Η συλλογή των σπόρων του είναι σχετικά δύσκολη γιατί το φυτό τούς αποβάλλει αμέσως μετά την ωρίμανση. Η βλάστηση επίσης παρουσιάζει δυσκολίες διότι οι σπόροι πρέπει να υποστούν ψυχρή διαστρωμάτωση προκειμένου να βλαστήσουν. Η βλαστητική τους ικανότητα δεν διαρκεί περισσότερο από 5 μήνες. Το είδος αναπαράγεται μαζικά στο φυτώριο της Μήλου (800 φυτά / χρόνο) και χρησιμοποιείται με επιτυχία σε όλες τις αποκαταστάσεις ορυχείων μας στο νησί. Επίσης εξερευνάται η χρήση των σπόρων για υδροκαλλιέργεια.
5. Dianthus diffusus: Ενδημικό φυτό με γεωγραφική εξάπλωση που περιορίζεται στην Κεντρική Ελλάδα, την Πελοπόννησο και τα νησιά του δυτικού Αιγαίου και των Κυκλάδων. Ταυτοποιήθηκε το 2016 (μελέτη Trigas). Ο φυσικός πληθυσμός του είναι μεγάλος. Η συλλογή των σπόρων του είναι σχετικά εύκολη εφόσον οι καιρικές συνθήκες είναι κατάλληλες για την ανθοφορία του. Η βλάστησή τους δεν είναι δύσκολη αρκεί να γίνει αμέσως μετά τη συλλογή των σπόρων (αρχές φθινοπώρου). Η βλαστητική τους ικανότητα δεν διαρκεί περισσότερο από 7 μήνες. Στο φυτώριο αναπαράγονται ολιγάριθμα δείγματα του είδους (100 φυτά / χρόνο) και χρησιμοποιούνται με επιτυχία σε επιλεγμένες αποκαταστάσεις ορυχείων μας στο νησί.
6. Crocus tournefortii: Ενδημικό είδος θάμνου που απαντά μόνο στα νησιά του κεντρικού και νότιου Αιγαίου. Είναι ποώδες και φύεται δίπλα σε φρύγανα. Ταυτοποιήθηκε το 2014 (Trigas). Ο φυσικός πληθυσμός του είναι μεγάλος. Η συλλογή των σπόρων όμως είναι σχεδόν αδύνατη λόγω της φυσιολογίας του είδους (ξεραίνεται και δεν εντοπίζονται οι σπόροι). Το 2017 καταφέραμε να συλλέξουμε σπόρους του από φυτά που καλλιεργήθηκαν σε μεγάλα δοχεία. Εξερευνούμε τον τρόπο εκβλάστησής τους και το φαινόμενο της φυτικής νάρκης. Η αναπαραγωγή του φυτού σε μικρή κλίμακα γίνεται μετά τη συλλογή βολβών από συγκεκριμένη περιοχή του ορυχείου μας στον Τράχηλα (περίπου 100 φυτά / χρόνο). Χρησιμοποιούνται με επιτυχία σε επιλεγμένες αποκαταστάσεις ορυχείων μας στο νησί.
Η έρευνα της εταιρείας συνεχίζεται για τα υπόλοιπα πέντε (5) είδη σπάνιων και ενδημικών φυτών: Helictocloa agropyroides, Onopordum caulescens,
Allium pilosum, Centaurea laconica subsp lineariloba, Sedum praesidis.
