Η δέσμευση της Εθνικής Τράπεζας για μια περιβαλλοντικά υπεύθυνη λειτουργία προκύπτει τόσο από τη Διακήρυξη Περιβαλλοντικής Πολιτικής, που έχει θεσπίσει και εφαρμόζει, όσο και από τον Κώδικα Ηθικής Συμπεριφοράς και Δεοντολογίας της Τράπεζας και του Ομίλου. Στο πλαίσιο εφαρμογής της δέσμευσης της Εθνικής Τράπεζας για μια περιβαλλοντικά υπεύθυνη λειτουργία, η Τράπεζα έχει αναπτύξει από το 2004 και εφαρμόζει Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης, σύμφωνα με το διεθνές πρότυπο ISO 14001.
Μέσω του Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης, έχουν αναλυθεί οι συνολικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις της Τράπεζας και ως συνέπεια έχουν καθοριστεί οι ακόλουθοι πέντε βασικοί Άξονες του Προγράμματος Δράσης της Εθνικής Τράπεζας:
1. Η εξοικονόμηση ενέργειας και φυσικών πόρων.
2. Ο εξορθολογισμός των επαγγελματικών μετακινήσεων.
3. Η αποτελεσματική διαχείριση του χαρτιού και των στερεών αποβλήτων.
4. Η εφαρμογή περιβαλλοντικών κριτηρίων στις προμήθειες.
5. Η εφαρμογή πολιτικής ανάλυσης και εκτίμησης περιβαλλοντικών κινδύνων στις επενδυτικές και πιστοδοτικές διαδικασίες.
Εξοικονόμηση Φυσικών Πόρων και Διαχείριση Ενέργειας:
Με γνώμονα την προσπάθεια μείωσης της κατανάλωσης φυσικών πόρων και της περικοπής λειτουργικών δαπανών, αποφασίστηκε η δημιουργία ηλεκτρονικού συστήματος καταγραφής τους, έργο το οποίο είναι σε φάση σχεδιασμού και τμηματικής ολοκλήρωσης. Στο πλαίσιο αυτό, έχει ήδη κεντροποιηθεί η καταγραφή της κατανάλωσης φυσικού αερίου, πετρελαίου, ηλεκτρικού ρεύματος και νερού. Η διαχείριση της ενέργειας και ο περιορισμός της κατανάλωσής της, αποτελούν σημαντικές παραμέτρους της περιβαλλοντικής υπευθυνότητας της Τράπεζας. Στην κατεύθυνση αυτή, πραγματοποιούνται σχετικές δράσεις που θα αποτυπωθούν παρακάτω.
Μείωση εκπομπών: Η Εθνική Τράπεζα έχει προβεί στη λήψη μέτρων προκειμένου να περιοριστούν οι εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα, τα οποία αφορούν:
- Τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας για τη λειτουργία των κτηρίων της.
- Την προμήθεια και αναβάθμιση του εξοπλισμού της.
- Τον εξορθολογισμό των μετακινήσεων των στελεχών και της πελατείας της.
Διαχείριση νερού: Η Εθνική Τράπεζα έχει αναγνωρίσει τη σημασία της διαχείρισης του πόσιμου νερού, καθώς αυτό αποτελεί σημαντικό φυσικό πόρο, ο οποίος δέχεται συνεχώς πιέσεις από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, τόσο σε παγκόσμιο όσο και σε εθνικό επίπεδο. Το σύνολο της κατανάλωσης νερού από την Εθνική Τράπεζα προέρχεται από το δημόσιο δίκτυο ύδρευσης. Λόγω της φύσης των δραστηριοτήτων της Τράπεζας η κύρια χρήση νερού αφορά στους χώρους υγιεινής και την καθαριότητα των χώρων εργασίας. Η χρήση υδρόψυκτων κλιματιστικών είναι περιορισμένη. Οι ενέργειες της Τράπεζας στον τομέα αυτό επικεντρώθηκαν κυρίως στην πρόληψη και στην αποφυγή διαρροών μέσω τακτικών συντηρήσεων του δικτύου. Η συνολική κατανάλωση νερού κατά το 2013, ανήλθε σε 47.767 m3 και αφορά σε 309 σημεία καταγραφής (50 κτήρια Διοίκησης και 259 Καταστήματα).
Εξορθολογισμός Μετακινήσεων:
Από τις μετακινήσεις του προσωπικού της Τράπεζας, καθώς και των πελατών της, προκαλούνται εκπομπές αερίων ρύπων που επιβαρύνουν την ατμόσφαιρα και επιδεινώνουν το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Για το λόγο αυτό, η Τράπεζα επιδιώκει να λαμβάνει μέτρα περιορισμού, τόσο των άμεσων εκπομπών (μετακινήσεις προσωπικού) όσο και των έμμεσων (μετακινήσεις πελατών), συνδυάζοντας παράλληλα την περιβαλλοντική υπευθυνότητα με την οικονομική αποτελεσματικότητα. Η Τράπεζα, στο πλαίσιο εξορθολογισμού των μετακινήσεων των στελεχών της έθεσε σε ισχύ, το 2013, την «Πολιτική Ταξιδίων της Τράπεζας» η οποία έχει ως σκοπό την ορθολογικότερη διαχείριση των υπηρεσιακών μετακινήσεων, μέσω της κεντρικής διαχείρισής τους και η εναρμόνιση με τις αρχές του Προγράμματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης της Τράπεζας.
Μείωση άμεσων και έμμεσων εκπομπών:
Η Εθνική Τράπεζα λαμβάνει συγκεκριμένα μέτρα για την μετακίνηση του προσωπικού της, όπως προγράμματα εξ' αποστάσεως εκπαίδευσης, εγκατάσταση συστημάτων τηλεδιασκέψεων (Video Conference) και χρήση υβριδικών αυτοκινήτων, τα οποία χαρακτηρίζονται για τη χαμηλότερη κατανάλωση καυσίμου, καθώς και για χαμηλότερες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Λαμβάνοντας, μάλιστα, υπόψη ότι η παροχή των υπηρεσιών της Τράπεζας συνεπάγεται μετακινήσεις πελατών από και προς τα Καταστήματα, έχει μεριμνήσει προς την κατεύθυνση του περιορισμού των εν λόγω μετακινήσεων, τόσο σε επίπεδο περιορισμού του πλήθους των επισκέψεων, όσο και σε επίπεδο μείωσης των χιλιομετρικών αποστάσεων που χρειάζεται να διανύουν οι πελάτες της όταν απαιτείται η επίσκεψή τους σε σημείο εξυπηρέτησης της Τράπεζας. Το πρώτο επίπεδο επιτυγχάνεται με αύξηση του αριθμού των τραπεζικών συναλλαγών, οι οποίες διενεργούνται μέσω ηλεκτρονικών υπηρεσιών internet banking και phone banking, καθώς και μέσω της αναβάθμισης του εναλλακτικού δικτύου mobile banking. Με τον τρόπο αυτό, οι πελάτες δεν χρειάζεται να προσέλθουν σε σημείο εξυπηρέτησης, αλλά εξυπηρετούνται εξ’ αποστάσεως και συνεπώς μειώνονται οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, ελαχιστοποιώντας την επίδραση της Τράπεζας στην κλιματική αλλαγή. Το δεύτερο επίπεδο επιτυγχάνεται με την ορθολογική ανάπτυξη και ευρεία γεωγραφική κατανομή των δικτύων της Τράπεζας (φυσικών Μονάδων: 540 Καταστήματα και 40 Γραφεία Συναλλαγών καθώς και μηχανημάτων αυτόματων συναλλαγών: 1.396 ATMs και 43 APS). Στη στρατηγική ανάπτυξης των δικτύων της, η Τράπεζα λαμβάνει υπόψη κριτήρια, όπως η χιλιομετρική απόσταση μεταξύ των Μονάδων της και η υψηλή επισκεψιμότητα του σημείου, με αποτέλεσμα να ελαχιστοποιούνται οι απαραίτητες μετακινήσεις για την καθημερινή εξυπηρέτηση των καταναλωτών.
Στιβάδα του όζοντος:
Αναφορικά με τη λήψη μέτρων για τον περιορισμό της μείωσης της στιβάδας του όζοντος, η Εθνική Τράπεζα εστιάζει τόσο στα ψυκτικά συστήματα που διαθέτει ή προμηθεύεται, όσο και στα κατασβεστικά. Η πλειονότητα των κλιματιστικών μηχανημάτων που είναι εγκατεστημένα στα κτήρια της Τράπεζας, έχουν αντικατασταθεί με μηχανήματα νεότερης τεχνολογίας, ενώ κάθε παλαιό μηχάνημα που δεν επιδέχεται επισκευή, αντικαθίσταται από νέο. Οι συσκευές αυτές χρησιμοποιούν ψυκτικά υγρά που είναι πιο φιλικά προς το περιβάλλον (όπως R134, R407, R410).
Διαχείριση Χαρτιού και Στερεών Αποβλήτων:
Διαχείριση χαρτιού: Η Εθνική Τράπεζα εφαρμόζει πρόγραμμα ανακύκλωσης χαρτιού στα κτήρια Διοίκησης και Καταστήματά της. Παράλληλα, επιδιώκει το σύνολο των προμηθειών της σε χαρτί (Α4, Α3, καθώς και ειδικές εκτυπώσεις) να είναι από ανακυκλώσιμο χαρτί με σήμανση EU Ecolabel πιστοποιημένης αειφορικής ξυλείας FSC (Forest Stewardship Council) ή PEFC (Programme for the Endorsement of the Forest Certification). Το χαρτί αυτό είναι λευκασμένο με μεθόδους φιλικές προς το περιβάλλον (ECF, PCF, TCF) και όχι με στοιχειακό χλώριο, το οποίο είναι ιδιαίτερα επιβλαβές για το περιβάλλον.
Διαχείριση τόνερ: Σε ό,τι αφορά τη διαχείριση τόνερ, η Εθνική Τράπεζα έχει αναθέσει σε εξωτερικό συνεργάτη την εξυπηρέτηση των εκτυπωτικών αναγκών Managed Print Services (MPS) Κεντρικών Υπηρεσιών της Τράπεζας οι οποίες στεγάζονται σε 38 κεντρικά κτήρια και 103 Καταστήματα. Στο πλαίσιο της παραπάνω συμφωνίας, περιλαμβάνεται και η φιλική προς το περιβάλλον διαχείριση των αποβλήτων, που προκύπτουν από τα αναλώσιμα των συσκευών. Αποτέλεσμα αυτού του πιλοτικού προγράμματος, ήταν η μείωση των εκτυπώσεων με συνεπακόλουθα αποτελέσματα τη μείωση της κατανάλωσης χαρτιού και μελανιών.
Διαχείριση συσσωρευτών, μικρών μπαταριών, αποβλήτων φωτιστικών ειδών και λαμπτήρων και εξοπλισμού: Στο πλαίσιο της εφαρμογής του Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης της Τράπεζας, υλοποιείται ανακύκλωση χρησιμοποιημένων συσσωρευτών μέσω συνεργαζόμενων εταιρειών στον αδειοδοτημένο φορέα ΣΥΔΕΣΥΣ Α.Ε., ανακύκλωση μικρών μπαταριών μέσω της εταιρείας ΑΦΗΣ Α.Ε, ανακύκλωσης λαμπτήρων χαμηλής κατανάλωσης σε όλο το δίκτυο των κτηρίων της (439 σημεία συλλογής: Διοίκηση και Καταστήματα) μέσω αδειοδοτημένων φορέων και ανακύκλωση ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού μέσω του φορέα «Ανακύκλωση Συσκευών Α.Ε.».
Περιβαλλοντικά Κριτήρια Προμηθειών:
Η Εθνική Τράπεζα επιδιώκει να ενεργεί υπεύθυνα και στο πεδίο των προμηθειών που πραγματοποιεί. Για το λόγο αυτό, ενσωματώνει όρους και κανόνες εταιρικής υπευθυνότητας στο σύνολο των προκηρύξεων διαγωνισμών και συμβάσεων με προμηθευτές της, όπως αυτοί υπαγορεύονται από τις σχετικές Κοινοτικές Οδηγίες, σχετικά με ζητήματα που αφορούν στην προστασία του περιβάλλοντος, το σεβασμό των ανθρωπίνων/εργασιακών δικαιωμάτων και της παιδικής εργασίας, την υγεία και ασφάλεια στην εργασία, καθώς και την κοινωνική ισότητα και αλληλεγγύη. Στο πλαίσιο αυτό, προσπαθεί να συνεισφέρει στην προώθηση καλών πρακτικών στη σφαίρα επιρροής της, που συμπεριλαμβάνει την προμηθευτική αλυσίδα και τους συνεργάτες της. Για το λόγο αυτό, περιλαμβάνει στην αξιολόγηση των προμηθευτών της περιβαλλοντικά κριτήρια, όπως:
• Τεχνικά χαρακτηριστικά των προϊόντων (π.χ. χαμηλή ενεργειακή κατανάλωση).
• Συμμόρφωση με νομοθετικές απαιτήσεις, που αφορούν σε περιβαλλοντικά ζητήματα (π.χ. αποφυγή χρήσης επικίνδυνων χημικών ουσιών).
• Συμμετοχή σε συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης και ανακύκλωσης στο τέλος του κύκλου ζωής των προϊόντων.
Παράλληλα, για την ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από τη χρήση ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού, η Τράπεζα εφαρμόζει περιβαλλοντικά κριτήρια, τα οποία διακρίνονται σε υποχρεωτικά και προαιρετικά: Τα υποχρεωτικά κριτήρια περιλαμβάνουν δήλωση του προμηθευτή ότι ο προς πώληση εξοπλισμός πληροί τους όρους της αντίστοιχης νομοθεσίας για την ανακύκλωση/ εναλλακτική διαχείρισή τους. Τα προαιρετικά κριτήρια περιλαμβάνουν πιστοποιητικό περιβαλλοντικής διαχείρισης του εργοστασίου κατασκευής, καθώς και τεκμήρια από τα οποία προκύπτουν περιβαλλοντικές ενέργειες του κατασκευαστή ή του προμηθευτή.
Υπεύθυνη Χρηματοδότηση – Αξιολόγηση και Διαχείριση Περιβαλλοντικού Κινδύνου:
Η Εθνική Τράπεζα χρησιμοποιεί το Μοντέλο Αξιολόγησης Επιχειρηματικών Πιστοδοτήσεων, το οποίο υλοποιείται μέσω του Συστήματος Risk Analyst, που αναπτύχθηκε από την εταιρεία Moody’s KMV, για την αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας της πλειονότητας των επιχειρήσεων (μεγάλων και μεσαίων) που εντάσσονται στο επιχειρηματικό χαρτοφυλάκιό της. Στο μοντέλο αυτό της αξιολόγησης περιλαμβάνεται, μεταξύ άλλων κριτηρίων του κινδύνου κλάδου, η αξιολόγηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων του κάθε κλάδου οικονομικής δραστηριότητας των επιχειρήσεων, η οποία διαβαθμίζεται σε τρία επίπεδα (υψηλό, μεσαίο και χαμηλό) και είναι εναρμονισμένη με τον ανεξάρτητο διεθνή οργανισμό Ethical Investment Research Services (EIRIS). Επίσης, η Τράπεζα φροντίζει για την έγκριση νέων χρηματοδοτήσεων με γνώμονα τη στήριξη επιχειρηματικών ενεργειών που αποσκοπούν στην ενίσχυση της απασχόλησης και την προστασία του περιβάλλοντος. Παράλληλα, επισημαίνεται ότι, στις δανειακές συμβάσεις με μεγάλες και μεσαίες επιχειρήσεις προβλέπεται ότι η μη τήρηση της περιβαλλοντικής και υγειονομικής νομοθεσίας, από πλευράς του Πιστούχου και των τυχόν Εγγυητών, μπορεί να οδηγήσει σε καταγγελία του δανείου από πλευράς της Τράπεζας. Ρυπογόνες επιχειρηματικές δραστηριότητες, χωρίς τη λήψη των απαραίτητων μέτρων, θεωρούνται ανεπιθύμητες με βάση την πιστωτική πολιτική.
Από την Τράπεζα ενισχύονται και υποστηρίζονται δραστηριότητες που αναπτύσσουν το συνολικό περιβαλλοντικό δυναμικό της χώρας, όπως:
• Παραγωγή «πράσινων», παραδοσιακών και βιολογικών προϊόντων.
• Υποδομές (Ο.Τ.Α. κ.λ.π).
• Επενδύσεις περιβαλλοντικής προστασίας, «καθαρής» τεχνολογίας, πιστοποίησης συστημάτων περιβαλλοντικής διαχείρισης, εξοικονόμησης ενέργειας και φυσικών πόρων.
• Συμμετοχή σε χρηματοδοτικά σχήματα «περιβαλλοντικών» προγραμμάτων ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας.
• Έρευνα και ανάπτυξη (R&D) περιβαλλοντικών προϊόντων και πρακτικών.
Η Εθνική Τράπεζα δεν προβαίνει στη χρηματοδότηση δραστηριοτήτων που έχουν απαγορευθεί από Κανονισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ενδεικτικά αναφέρονται: η εμπορία προστατευόμενης άγριας πανίδας, η παραγωγή και εμπορία ραδιενεργών υλικών και χημικών ουσιών που έχουν απαγορευθεί από διεθνή πρωτόκολλα, η μεταφορά και απελευθέρωση στο φυσικό περιβάλλον γενετικά τροποποιημένου υλικού κ.ά. Για τη χρηματοδότηση διαφόρων δραστηριοτήτων, λαμβάνονται υπόψη Γνωμοδοτήσεις και μελέτες των Αρμοδίων Αρχών, καθώς και ανεξάρτητων εκτιμητών με εξειδίκευση στο εκάστοτε αντικείμενο για την αξιολόγηση και εποπτεία του περιβαλλοντικού κινδύνου. Επίσης, σύμφωνα με την Πιστωτική Πολιτική της Τράπεζας, η αξιολόγηση των Κινδύνων διενεργείται με βάση την πλατφόρμα Risk Analyst (η οποία περιλαμβάνει και περιβαλλοντικά κριτήρια). Η αξιολόγηση διενεργείται τουλάχιστον κάθε 12 μήνες (σε ορισμένες περιπτώσεις η συχνότητα της είναι μεγαλύτερη, 4-6 μήνες) καθώς και με επισκέψεις των Υπευθύνων Σχέσεων με Πελατεία (R.M’s) στις εγκαταστάσεις των επιχειρήσεων. Παράλληλα, σε ετήσια βάση, παρακολουθείται η συμμόρφωση με συμβατικά συμφωνημένους όρους, με επιτόπιες επισκέψεις εξειδικευμένων κλιμακίων της Δ/νσης Τεχνικών Υπηρεσιών της Τράπεζας, στο πλαίσιο τακτικών επανεκτιμήσεων ακινήτων & βιομηχανικών μονάδων. Σημειώνεται ότι, όσον αφορά στις χρηματοδοτήσεις που γίνονται από τη Διεύθυνση Μεγάλων Έργων της Εθνικής Τράπεζας, οι περιβαλλοντικοί κίνδυνοι αξιολογούνται, εφόσον απαιτηθεί, κατά περίπτωση (adhoc) από εξειδικευμένους περιβαλλοντικούς συμβούλους που ενεργούν για λογαριασμό των δανειστριών Τραπεζών. Οι σύμβουλοι αυτοί, διενεργούν τους σχετικούς ελέγχους στα προς χρηματοδότηση έργα και πιστοποιούν τη συμμόρφωση των έργων με τις απαιτήσεις της περιβαλλοντικής νομοθεσίας και την έκδοση των σχετικών αδειών. Για το μεγαλύτερο μέρος του χαρτοφυλακίου των 20 έργων της Διεύθυνσης Μεγάλων Έργων έχουν χρησιμοποιηθεί εξειδικευμένοι περιβαλλοντικοί σύμβουλοι, ενώ για κάθε έργο απαραίτητη προϋπόθεση για την εκταμίευση του δανείου αποτελεί η συμμόρφωση με τους ισχύοντες περιβαλλοντικούς όρους και η έκδοση των σχετικών αδειών και πιστοποιητικών.
