ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Τα τελευταία χρόνια, στο πλαίσιο των αυξημένων πρωτοβουλιών για την προστασία του περιβάλλοντος και την αξιοποίηση ανανεώσιμων μορφών ενέργειας, στο προσκήνιο βρίσκεται το ζήτημα της διαχείρισης των αστικών απορριμμάτων, τα οποία αποτελούν δυσάρεστη μεν, αναπόφευκτη δε, συνέπεια της παραγωγικής διαδικασίας και κατανάλωσης, όπως έχει διαμορφωθεί στις σύγχρονες κοινωνίες.Η μεγάλη πρόκληση του 21ου αιώνα, στην οποία η τοπική αυτοδιοίκηση καλείται να απαντήσει, είναι το πώς δύναται το ζήτημα των αποβλήτων να μετατραπεί από πρόβλημα σε ευκαιρία.

Σε πρώτο πλάνο, λοιπόν, εκτός από το μακροπρόθεσμο στόχο της μείωσης της ποσότητας των παραγόμενων αστικών απορριμμάτων, ο στόχος είναι η υιοθέτηση πολιτικών ορθολογικής τους διαχείρισης. Μέχρι σήμερα, η Ελλάδα αποτελεί ουραγό της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως προς τη διαχείριση των αστικών αποβλήτων, υπολειπόμενη κατά πολύ στο θέμα της ανακύκλωσης, οδηγώντας περίπου το 80% των παραγόμενων προς ταφή σε ΧΥΤ ή ΧΑΔΑ, αντί να στοχεύει στην πρόληψη, στην εκτεταμένη ανακύκλωση και στην ανάκτηση. Την ίδια στιγμή στην Ευρωπαϊκή Ένωση κατά μέσο όρο μόνο το 22,6% των αποβλήτων καταλήγει σε ταφή.

Ο Δήμος Αγίων Αναργύρων Καματερού θέτοντας ως προτεραιότητα την εναρμόνιση των καλών πρακτικών, βασισμένα σε Ευρωπαϊκά πρότυπα, τον Νοέμβριο του 2019 ξεκίνησε μία πρωτοβουλία για την βελτίωση της διαχείρισης των ανακυκλώσιμων αποβλήτων. Η μελέτη και σταδιακή εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου στρατηγικού σχεδίου για την μείωση των απορριμμάτων που καταλήγουν σε ταφή οδήγησε στην δημιουργία μιας συνολικής δράσης που ξεπερνάει τους σκοπέλους, που εδώ και χρόνια αποτελούν εμπόδιο στο πολυπόθητο όραμα της αειφόρου ανάπτυξης.

Το σχέδιο αυτό χωρίζεται σε 2 άξονες υλοποίησης:

1. Την άμεση διαλογή στην πηγή σε ξεχωριστά -σταδιακά αυξανόμενα - ρεύματα

2. Την περαιτέρω αξιοποίηση του υπολείμματος από τους μπλε κάδους ανακύκλωσης.

Ο Δήμος Αγίων Αναργύρων - Καματερού παράγει ετησίως περίπου 23.000 τόνους απορριμμάτων που καταλήγουν στους πράσινους και μπλε κάδους. Η διαδικασία συλλογής με τακτικά δρομολόγια εμπλέκει 2 ξεχωριστούς μηχανισμούς συλλογής ανάλογα με το αντίστοιχο ρεύμα.

Από τους 23.000 τόνους οι 20.500 καταλήγουν στους πράσινους κάδους συλλογής ενώ στην ανακύκλωση καταλήγουν οι 2.500.

Με μία πρώτη ανάγνωση των αριθμών θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι ο Δήμος Αγίων Αναργύρων-Καματερού ανακυκλώνει ετησίως περίπου το 10,8%.

Η υλοποίηση του πρώτου άξονα δράσης στοχεύει στην περαιτέρω διαλογή των 20.500 τόνων ώστε να περιοριστεί ο όγκος των απορριμμάτων που προορίζονται για ταφή και να δημιουργηθούν νέα ρεύματα ανακύκλωσης τόσο ως διαδικασία του Δήμου όσο και στη συνείδηση του πολίτη.

Έτσι σταδιακά εντάσσονται νέα ρεύματα και ταυτόχρονη προσπάθεια ενημέρωσης – ευαισθητοποίησης της τοπικής κοινωνίας. Μέχρι σήμερα έχουμε ήδη ξεκινήσει χωριστή διαλογή σε χρησιμοποιημένα τηγανέλαια, χαρτί-χαρτόνι, μπαταρίες, ηλεκτρικές συσκευές, λαμπτήρες κ.α.

Σε αναμονή είναι η επίσημη έναρξη της χωριστής διαλογής των οργανικών βιοαποβλήτων (καφέ κάδος) και η χωριστή συλλογή μεταχειριμένων ρούχων & υποδημάτων.
Επιπλέον αυτών, όμως, ο Δήμος Αγίων Αναργύρων Καματερού σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους του Δήμου διαχωρίζει σε
κλαδιά, ξύλα, λοιπά ογκώδη όπως στρώματα κλπ και αδρανή υλικά όπως μπάζα, τσιμέντα, πλακάκια κλπ. τα οποία προωθούνται ως εξής:

α)Τα κλαδιά, ξύλα για παραγωγή βιοκαυσίμων (pellet) για πριονίδι και compost.

β)Τα αδρανή υλικά για αποκατάσταση χώρων και οικοδομικά υλικά.

γ)Τα υπόλοιπα στις ανάλογες κατευθύνσεις.

Ο όγκος των υλικών αυτών εκτιμάται σε ετήσια βάση σε:

α)1.000 τόνοι κλαδιών

β)2.200 τόνοι ογκωδών απορριμμάτων

γ)600 τόνοι αδρανών υλικών.

Ο Δήμος με την ανωτέρω διαχείριση συνεισφέρει στον περαιτέρω διαχωρισμό ανακυκλώσιμων υλικών δημιουργώντας ένα αυξητικό ρεύμα ανακύκλωσης, περιορισμού του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, των εκπομπών αερίων στην ατμόσφαιρα και στην περαιτέρω εν γένει ανάπτυξη της κυκλικής οικονομίας με πολλαπλά οφέλη για το κοινωνικό σύνολο.

Επιπλέον, ο Δήμος εξοικονομεί πόρους μειώνοντας ενεργά το κόστος συλλογής και ταφής, αφού το 15% και πλέον, δεν οδεύει προς τον ΧΥΤΥ αλλά εκτρέπεται.

Ακόμη δεν πρέπει να παραβλέψουμε την βελτίωση στην εικόνα της πόλης. Η λειτουργία συντεταγμένων δρομολογίων για τη συλλογή αυτών των υλικών αυξάνει την ταχύτητα αντίδρασης της υπηρεσίας ενώ παράλληλα αναδιαμορφώνει το αστικό περιβάλλον σε μία πιο ανθρώπινη και καθαρή πόλη.

Ο δεύτερος άξονας δράσης αφορά αποκλειστικά στην διαχείριση της ανακύκλωσης (μπλε κάδοι) εξελίσσοντας τις καλές πρακτικές προχωρώντας σε μία καινοτομία για τον μηδενισμό του υπολείμματος της ανακύκλωσης.

Μέχρι σήμερα η λειτουργία της ανακύκλωσης στο Δήμο Αγίων Αναργύρων - Καματερού ήταν η εξής. Μετά τη συλλογή των κάδων, τα υλικά της ανακύκλωσης οδηγούνται στο ΚΔΑΥ (Κέντρο Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών) όπου διαπιστώνεται το ποσοστό των πραγματικών ανακυκλώσιμων υλικών και το υπόλειμμα. Κατά κανόνα ο διαχωρισμός είναι 53% ανακυκλώσιμα υλικά και κατά 47% υπόλειμμα το οποίο οδηγείται για ταφή. Ο Δήμος, λοιπόν, αφενώς επιβαρύνεται επιπλέον οικονομικά για το υπόλειμμα, αφετέρου περιβαλλοντικά.

Η δράση εστιάζει στην δημιουργική εκμετάλλευση του υπολείμματος σε 2 στάδια. Το πρώτο στάδιο αφορά στον περαιτέρω διαχωρισμό του υπολείμματος σε ανακυκλώσιμα και μη ανακυκλώσιμα υλικά εκτοπίζοντας τα ανακυκλώσιμα στους κατάλληλους χώρους προς αξιοποίηση. Το δεύτερο στάδιο αφορά στην προώθηση των μη αξιοποιήσιμων προς ανακύκλωση υλικών προς επεξεργασία και την δημιουργία δευτερογενούς καυσίμου RDF.

Με τις εργασίες αυτές, τo υπόλειμμα διαχωρίζεται με σκοπό την μετατροπή του σε ένα αναμεμειγμένο στερεό υλικό υψηλής ενεργειακής αξίας. Συνεπώς, ο Δήμος παράγει πρώτες ύλες για την παραγωγή εναλλακτικών δευτερογενών καύσιμων. Έτσι, επιτυγχάνεται η αποτροπή της ταφής. Από τον καινοτόμο αυτό τρόπο διαχείρισης εκτιμάται ότι θα αποτρέπονται σε ετήσια βάση περίπου 1300 τόνοι ταφής οι οποίοι αξιοποιούνται πλήρως.

Το όφελος προσδιορίζεται και με οικονομικούς όρους καθώς εξοικονομούνται περίπου 70.000€ ετησίως με τον υπολογισμό των 54€ του τέλους ταφής ανά τόνο, που σήμερα ισχύει, ποσό που θα αυξηθεί τα επόμενα χρόνια.

Αποτυπώνοντας συνολικά το μοντέλο διαχείρισης, οι δείκτες ανακύκλωσης πολλαπλασιάζονται σε σχέση με την αρχική θεώρηση καθώς είναι διακριτός ο διπλασιασμός του ποσοστού ανακύκλωσης από 10,8% σε 22%.

Παράλληλα με την μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος τους Δήμου, τον περιορισμό της ταφής, την μικρότερη επιβάρυνση του ΧΥΤΥ καθώς και την θεώρηση σε οικονομικούς όρους, είναι αυταπόδεικτη η επιτυχία της δράσης.

Σε επόμενο στάδιο προβλέπεται η ενεργοποίηση της τοπικής κοινωνίας και η εφαρμογή συστήματος pay as you throw, ώστε ο διαχωρισμός να γίνεται ακόμα καλύτερα στην πηγή, ενημερώνοντας τους πολίτες τόσο για τους τρόπους διαχωρισμού όσο για τις πολλαπλές δυνατότητες που παρουσιάζονται στην κοινωνία μέσα από την συστηματική λειτουργία της ανακύκλωσης και την παροχή κινήτρων.

Το νέο μοντέλο διαχείρισης των απορριμμάτων αναδεικνύει την ανακύκλωση σε κυρίαρχη επιλογή ορθής οικονομικής διαχείρισης και ανακούφισης των δημοτών μέσω μείωσης των δημοτικών τελών, όπως επίσης βιώσιμης οικονομικής διαχείρισης των προϋπολογισμών, συμβάλλοντας στη διαφύλαξη των φυσικών πόρων απαραίτητη προϋπόθεση για την αειφόρο ανάπτυξη και το βιώσιμο μέλλον των μελλοντικών γενεών.

Είναι μονόδρομος για τις τοπικές κοινωνίες να λάβουμε δράση σήμερα, ακολουθώντας τα ευρωπαϊκά κεκτημένα, με γνώμονα να εφεύρουμε γόνιμες και φιλικές προς τον άνθρωπο και το περιβάλλον λύσεις σε βάθος χρόνου, που θα ικανοποιούν τις τοπικές κοινωνίες και που θα τεθούν σε διαβούλευση με τους τοπικούς φορείς. Η επόμενη μέρα στην τοπική αυτοδιοίκηση απαιτεί να συνεισφέρουμε στο περιβάλλον, την οικονομία, αλλά και τον πολιτισμό, σεβόμενοι το δικαίωμα στην υγεία, την καθαριότητα και την αισθητική του περιβάλλοντος.