Εθελοντικοί καθαρισμοί - HELMEPA: Η πρωτοβουλία της HELMEPA, με 43 χρόνια εμπειρίας στην περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση, στηρίζεται στην ενεργό συμμετοχή πολιτών από όλη την Ελλάδα με στόχο την προστασία του θαλάσσιου και παράκτιου περιβάλλοντος.

Περιγραφή

Η πρωτοβουλία της HELMEPA για καθαρισμούς ακτών και βυθού αποτελεί μια συστηματική και επιστημονικά τεκμηριωμένη δράση που συνδυάζει την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση με την ενεργή συμμετοχή των πολιτών. Το σκεπτικό της υλοποίησης βασίζεται στην ανάγκη για πρόληψη και αντιμετώπιση της θαλάσσιας ρύπανσης, μέσα από τη συλλογική δράση και την παραγωγή αξιόπιστων δεδομένων.

Η HELMEPA είναι ο εθνικός συντονιστής 2 διεθνών πρωτοβουλιών: από το 1991 του Παγκόσμιου Εθελοντικού Καθαρισμού Ακτών κάθε φθινόπωρο και από το 2014 της Εκστρατείας «Ας Καθαρίσουμε την Ευρώπη» κάθε άνοιξη. Το πρόγραμμα καθαρισμών βασίζεται σε δύο άξονες: τη Βιωματική Δράση Καθαρισμού Ακτής, που επιτρέπει σε ομάδες να οργανώσουν έναν μεμονωμένο καθαρισμό με μετρήσιμο αποτέλεσμα, και το Πρόγραμμα Παρακολούθησης Θαλάσσιων Απορριμμάτων, που προϋποθέτει τριετή δέσμευση υιοθεσίας παραλίας και συνδυάζει καθαρισμό με συστηματική/εποχική έρευνα.

Οι δράσεις αυτές δεν περιορίζονται στην απομάκρυνση απορριμμάτων, αλλά ενσωματώνουν την προσέγγιση της επιστήμης των πολιτών (citizen science), μέσω της καταγραφής των απορριμμάτων μέσω της ηλεκτρονικής εφαρμογής Marine Debris Tracker. Έτσι, κάθε εθελοντής μετατρέπεται σε φορέα συλλογής δεδομένων, συμβάλλοντας στην κατανόηση της σύνθεσης και της προέλευσης των απορριμμάτων.

Η υλοποίηση της πρωτοβουλίας βασίζεται σε ένα δομημένο μοντέλο που περιλαμβάνει:

Παροχή εκπαιδευτικού και υποστηρικτικού υλικού στους συμμετέχοντες
Συνεργασία με σχολεία, δήμους, λιμενικές αρχές, εταιρείες και ΜΚΟ
Ενίσχυση της συμμετοχής μέσω εκστρατειών ενημέρωσης και κοινωνικών δικτύων
Ανάλυση και δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων για ενίσχυση της διαφάνειας και της ευαισθητοποίησης

Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της πρωτοβουλίας:

Διαχρονικότητα: Από το 1983, η HELMEPA έχει κινητοποιήσει πάνω από 450.000 εθελοντές.
Επιστημονική τεκμηρίωση: Συλλογή και ανάλυση δεδομένων για τη θαλάσσια ρύπανση.
Εκπαιδευτική διάσταση: Ενσωμάτωση σε σχολικά προγράμματα και βιωματική μάθηση.
Δικτύωση και συνεργασίες: Με περισσότερους από 500 φορείς και διεθνείς οργανισμούς.
Καινοτομία: Χρήση ψηφιακών εργαλείων και εφαρμογών για την καταγραφή απορριμμάτων.
Συμβολισμός και ταυτότητα: Πάντα με σύμμαχο τον Γλάρο της HELMEPA, που από την ίδρυση της Ένωσης μεταφέρει το διαχρονικό μήνυμα: «Όχι Σκουπίδια, Όχι Πλαστικά σε Θάλασσες και Ακτές». Ένα μήνυμα που έχει εμπνεύσει γενιές πολιτών και έχει καθιερωθεί ως σύμβολο περιβαλλοντικής ευθύνης στην Ελλάδα.

Η πρωτοβουλία της HELMEPA αποτελεί ένα πρότυπο δράσης που συνδυάζει την περιβαλλοντική ευθύνη με την επιστημονική προσέγγιση και την κοινωνική συμμετοχή, δημιουργώντας ουσιαστικό αντίκτυπο σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.

περισσότερα...

Επίδραση στο Κοινωνικό Σύνολο

Η πρωτοβουλία της HELMEPA έχει επιφέρει σημαντικά και μετρήσιμα αποτελέσματα, τόσο σε περιβαλλοντικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο, με διαχρονική συνέπεια και αυξανόμενο αντίκτυπο.

Συγκεντρωτικά αποτελέσματα από την έναρξη των καθαρισμών (1983–2024):

450.000 εθελοντές έχουν συμμετάσχει σε δράσεις καθαρισμού
5.031 δράσεις έχουν πραγματοποιηθεί σε όλη την Ελλάδα
1.008 τόνοι απορριμμάτων έχουν απομακρυνθεί από ακτές και βυθούς
2.299 χλμ. ακτογραμμής έχουν καθαριστεί

Αποτελέσματα για το έτος 2024:

316 δράσεις καθαρισμού ακτών και βυθού
15.405 εθελοντές συμμετείχαν ενεργά
27,5 τόνοι απορριμμάτων απομακρύνθηκαν
78 χλμ. ακτογραμμής καθαρίστηκαν

Επίδραση στο κοινό:

Ενίσχυση της περιβαλλοντικής συνείδησης: Οι συμμετέχοντες αποκτούν βιωματική εμπειρία και ευαισθητοποιούνται για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος.
Εκπαίδευση και ενεργοποίηση της νέας γενιάς: Μαθητές και φοιτητές συμμετέχουν σε δράσεις που συνδέονται με την εκπαιδευτική διαδικασία και την επιστήμη των πολιτών.
Ενδυνάμωση της κοινωνικής συνοχής: Η κοινή δράση ενώνει πολίτες διαφορετικών ηλικιών και επαγγελματικών υποβάθρων γύρω από έναν κοινό σκοπό.
Παραγωγή επιστημονικών δεδομένων: Μέσω της εφαρμογής Marine Debris Tracker, καταγράφονται τα είδη και η προέλευση των απορριμμάτων, συμβάλλοντας στην τεκμηρίωση της θαλάσσιας ρύπανσης.
Διεθνής προβολή και συνεργασία: Τα αποτελέσματα κοινοποιούνται σε διεθνείς οργανισμούς όπως το UNEP/MAP, το Ocean Conservancy και το European Environment Agency, ενισχύοντας την εικόνα της Ελλάδας ως χώρας με ενεργούς πολίτες και περιβαλλοντική δράση.

Η δράση της HELMEPA αποτελεί ένα πρότυπο συμμετοχικής περιβαλλοντικής παρέμβασης, με πραγματικό και διαχρονικό αντίκτυπο στην κοινωνία και στο φυσικό περιβάλλον.

Τόπος Δράσης

Ο τόπος δράσης της πρωτοβουλίας περιλαμβάνει παραλίες, ακτές, βυθούς, όχθες ποταμών και λιμνών, δάση και πάρκα σε όλη την Ελλάδα, χωρίς γεωγραφικούς περιορισμούς.

Συνέχεια…

Συνεργασία με φορέα

Η επιτυχία της πρωτοβουλίας της HELMEPA βασίζεται σε ένα ευρύ δίκτυο συνεργασιών με φορείς από διαφορετικούς τομείς, που ενισχύουν την αποτελεσματικότητα, την εμβέλεια και τη βιωσιμότητα των δράσεων.

Συγκεκριμένα, η HELMEPA συνεργάζεται με:

Διεθνείς οργανισμούς όπως το UNEP/MAP, το Ocean Conservancy και το European Environment Agency, με στόχο την ανταλλαγή τεχνογνωσίας και την αξιοποίηση των δεδομένων που συλλέγονται σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο.
Εκπαιδευτικά ιδρύματα και σχολεία, εντάσσοντας τις δράσεις καθαρισμού σε προγράμματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και ενισχύοντας τη συμμετοχή της νέας γενιάς.
Τοπικές αρχές και λιμενικές υπηρεσίες, που υποστηρίζουν την υλοποίηση των δράσεων σε επίπεδο υποδομών, αδειοδοτήσεων και τοπικής κινητοποίησης.
Εταιρείες και οργανισμούς, στο πλαίσιο της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης, που συμμετέχουν ενεργά με το προσωπικό τους και υποστηρίζουν υλικά τις δράσεις.
Μη κυβερνητικές οργανώσεις και περιβαλλοντικούς συλλόγους, με τους οποίους συνδιοργανώνονται δράσεις και ανταλλάσσονται καλές πρακτικές.

Η συνεργατική αυτή προσέγγιση ενισχύει τη διατομεακή συμμετοχή, δημιουργεί συνέργειες και εξασφαλίζει τη μακροχρόνια βιωσιμότητα της πρωτοβουλίας.

Συνέχεια…

Συμμετοχή εργαζομένων

Η συμμετοχή των εθελοντών αποτελεί τον πυρήνα της πρωτοβουλίας της HELMEPA. Από το 1983, η Ένωση έχει κινητοποιήσει περισσότερους από 450.000 εθελοντές σε όλη την Ελλάδα.

Κατά τη διάρκεια του 2024, πραγματοποιήθηκαν 316 δράσεις καθαρισμού ακτών και βυθού, με τη συμμετοχή 15.405 εθελοντών, οι οποίοι απομάκρυναν 27,5 τόνους απορριμμάτων από 78 χλμ. ακτογραμμής.

Η συμμετοχή των εργαζομένων των εταιρειών-μελών της HELMEPA εντάσσεται στο πλαίσιο της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης, με δράσεις που ενισχύουν την ομαδικότητα, την περιβαλλοντική ευαισθησία και την κοινωνική προσφορά.

Η πρωτοβουλία ενισχύει τη διαγενεακή συμμετοχή, με εθελοντές όλων των ηλικιών, από μαθητές και φοιτητές έως εργαζόμενους εταιρειών και απλούς πολίτες, δημιουργώντας μια κοινότητα ενεργών πολιτών που δρουν για το κοινό καλό.

Συνέχεια…

Φωτογραφίες

Οφέλη για τον Οργανισμό

Η πρωτοβουλία καθαρισμών ακτών και βυθού έχει προσφέρει στην HELMEPA πολλαπλά και στρατηγικής σημασίας οφέλη, ενισχύοντας την αποστολή της, την αναγνωρισιμότητα και την επιρροή της σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.

1. Ενίσχυση της αποστολής και του κοινωνικού ρόλου

Η δράση ενδυναμώνει τον ρόλο της HELMEPA ως φορέα περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης και κινητοποίησης πολιτών, υλοποιώντας στην πράξη το όραμά της για καθαρές θάλασσες και ακτές μέσω της συμμετοχής της κοινωνίας.

2. Επιστημονική τεκμηρίωση και αξιοπιστία

Η συλλογή δεδομένων μέσω της εφαρμογής Marine Debris Tracker και η συμμετοχή σε προγράμματα όπως το Πρόγραμμα Παρακολούθησης Θαλάσσιων Απορριμμάτων προσδίδουν επιστημονική αξία στη δράση, ενισχύοντας την αξιοπιστία της HELMEPA ως φορέα που συνδυάζει εθελοντισμό με τεκμηριωμένη γνώση.

3. Δικτύωση και συνεργασίες

Η πρωτοβουλία έχει οδηγήσει σε ενίσχυση συνεργασιών και σε νέες συνεργασίες με διεθνείς οργανισμούς (UNEP/MAP, Ocean Conservancy, European Environment Agency), καθώς και με δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς στην Ελλάδα, διευρύνοντας το δίκτυο επιρροής και δράσης της HELMEPA.

4. Ενίσχυση της αναγνωρισιμότητας

Η προβολή των αποτελεσμάτων των καθαρισμών, τόσο μέσω των μέσων ενημέρωσης όσο και των κοινωνικών δικτύων, έχει ενισχύσει την δημόσια εικόνα της HELMEPA ως φορέα με ουσιαστικό και μετρήσιμο αντίκτυπο.

5. Εσωτερική κινητοποίηση και συμμετοχή

Η δράση προσφέρει ευκαιρίες συμμετοχής και κινητοποίησης στα μέλη της HELMEPA – εταιρείες, οργανισμούς, σχολεία – ενισχύοντας την ενεργή εμπλοκή τους στις κοινές αξίες της Ένωσης.

6. Ενίσχυση χρηματοδοτικών δυνατοτήτων

Η τεκμηριωμένη και διαχρονική δράση της HELMEPA αποτελεί ισχυρό πλεονέκτημα για την προσέλκυση χρηματοδοτήσεων και τη συμμετοχή σε συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα, τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.