To ολοκληρωμένο «Πιλοτικό Πρόγραμμα ενδυνάμωσης/ενίσχυσης της ψυχικής ανθεκτικότητας παιδιών & εφήβων που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες, 2018-2019», επιχορηγήθηκε από την Περιφέρεια Αττικής.
Στη διάρκεια του σχολικού έτους 2018-2019, στους Νομούς Αττικής, Φωκίδας, Φθιώτιδας και Ροδόπης - Έβρου πραγματοποιήθηκε ένα σύνολο 887 δράσεων σε 7.153 μαθητές, 695 γονείς και 399 εκπαιδευτικούς σε συνολικά 51 σχολικές μονάδες.
Αναγκαιότητα του Προγράμματος
Λόγω της δυσχερούς κοινωνικής και οικονομικής δοκιμασίας που βιώνει η ελληνική κοινωνία είναι απολύτως αναγκαία η διασφάλιση αποτελεσματικών και ποιοτικών υπηρεσιών παιδικής προστασίας για ανήλικους που αντιμετωπίζουν προβλήματα εγκατάλειψης, οικογενειακής βίας, κακοποίησης και γενικά αδυναμίας αντιμετώπισης της φροντίδας τους από τις οικογένειές τους λόγω ένδειας, παραβατικότητας ή ψυχοκοινωνικών προβλημάτων.
Πολλά παιδιά και έφηβοι βρίσκονται σε συνθήκες κοινωνικού αποκλεισμού και ανάμεσα σε άλλα προβλήματα αυτό καταλήγει να είναι η αιτία να εγκαταλείπουν πρόωρα το σχολείο. Οι έρευνες έχουν δείξει ότι αυτή η ευάλωτη ομάδα παιδιών είναι περισσότερο σε ρίσκο να αναπτύξει αυτοκαταστροφικές και αντικοινωνικές συμπεριφορές. Έχει, επίσης, καταδειχθεί ότι οι αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές συνδέονται με τις διαταραχές προσωπικότητας και ιδιαιτέρως με ένα συγκεκριμένο χαρακτηριστικό, την "αλεξιθυμία", την αδυναμία δηλαδή επίγνωσης και έκφρασης προσωπικών συναισθημάτων, αναγνώρισης συναισθημάτων των άλλων ή κατανόησης της αιτίας που τα προκάλεσε.
Μέσα από την εργασία μας στο πλαίσιο των προγραμμάτων ευαισθητοποίησης που υλοποιούμε, απευθυνόμενοι στο γενικό πληθυσμό, έχουμε διαπιστώσει την ανάγκη προσέγγισης των ευάλωτων παιδιών και των οικογενειών τους μέσα στο «φυσικό» τους σχολικό περιβάλλον. Πρόκειται για ένα περιβάλλον με πολύπλοκες ανάγκες μέσα στο οποίο ιδιαίτερα οι ευπαθείς και ευάλωτες ομάδες υφίστανται πολλαπλές κοινωνικές, ηθικές και διαπροσωπικές πιέσεις.
Περιεχόμενο του Προγράμματος
Όσον αφορά στο περιεχόμενό του, το Πρόγραμμα εστιάζει στην ενίσχυση/ενδυνάμωση της ψυχικής ανθεκτικότητας παιδιών και εφήβων, με σκοπό την πρωτοβάθμια πρόληψη και την προαγωγή της ψυχικής τους υγείας αλλά και σε θέματα παιδικής και εφηβικής προστασίας μέσα από την προσέγγιση των ευπαθών, ομάδων και την αρχική έγκαιρη παρέμβαση και παραπομπή τους στις αρμόδιες υπηρεσίες ψυχικής υγείας.
Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται σε παιδιά, εφήβους και οικογένειες που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου όπως είναι παιδιά με ειδικές ικανότητες, καθώς και παιδιά προσφύγων, ανέργων, ψυχικά πασχόντων, ατόμων με αναπηρία κ.α, αλλά και σε σχολικές μονάδες σε κρίση με ποικίλες προβληματικές: περιστατικά ενδοσχολικής βίας, σχολικού εκφοβισμού, αυτοκτονικότητας, σε υποβαθμισμένες ή και πολύπαθες πυρόπληκτες περιοχές της Αττικής αναγνωρίζοντας τη μεγάλη αναγκαιότητα σε θέματα διαχείρισης πένθους και απώλειας.
Οι παρεμβάσεις, οι οποίες απευθύνονται στα παιδιά και τους εφήβους, τους εκπαιδευτικούς και τους γονείς τους, αξιοποιούν τις αρχές, τη μεθοδολογία και τις τεχνικές της Παρεμβαίνουσας μη Κατευθυντικότητας (NDI), της Εικαστικής και της Συστημικής θεραπείας και οργανώνονται σε ένα σύνολο άτυπων εκπαιδευτικών σεμιναρίων δομημένων πάνω στη βασική αρχή της μη-κατευθυντικής μετασχηματιστικής επιρροής που μπορεί να ασκηθεί σε ένα περιβάλλον εκπαίδευσης.
Προτείνοντας τεχνικές έκφρασης μέσα από ένα πλήθος προβολικών, σωματικών και άλλων τεχνικών που αξιοποιούν την καλλιτεχνική, δημιουργική και θεατρική έκφραση, προερχόμενες από διάφορες σχολές, κουλτούρες και παραδόσεις, οι συμμετέχοντες άντλησαν την ευκαιρία να επεξεργαστούν τα δυναμικά της έκφρασης, της επικοινωνίας και της αλληλεπίδρασης. Επιστρατεύοντας μαζί με την ενεργητική ακρόαση, μια στάση θετικότητας, πλήρους και ανεπιφύλακτης αποδοχής, αγάπης, σεβασμού και εμπιστοσύνης προς το εξελισσόμενο άτομο χτίζουμε μεθοδικά, βήμα προς βήμα μια συναισθηματική σχέση ισοτιμίας, συνεργασίας και συμμαχίας με τους εφήβους, συμβάλλοντας στην προσωπική τους ανέλιξη. Παράλληλα προάγουμε κοινωνικές αξίες, όπως η συλλογικότητα, η αλληλεγγύη και η ισότητα, εφαρμόζοντας σε κάθε στάδιο τη μεθοδολογία της «έρευνας δράσης».
Καινοτομία
Η καινοτομία του προγράμματος συνίσταται στον σχεδιασμό παρεμβάσεων σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα επιστημονικά πρότυπα, μεθοδολογίες και τεχνικές προερχόμενες από τα εδάφη της Παρεμβαίνουσας μη Κατευθυντικότητας (NDI), και της Εικαστικής και Συστημικής θεραπείας. Οι παρεμβάσεις εμπλέκουν το τρίπτυχο: “μαθητικός πληθυσμός - γονείς - εκπαιδευτικοί” σε μια αντίστροφη δυναμική αλυσίδα προαγωγής της ισότητας, της ψυχοσυναισθηματικής στήριξης, της αλληλεγγύης, της αμοιβαιότητας και της ομαλής ενσωμάτωσης των ευπαθών.
Οι δράσεις οργανώνονται σε ένα σύνολο άτυπων εκπαιδευτικών σεμιναρίων δομημένων πάνω στη βασική αρχή της μη-κατευθυντικής μετασχηματιστικής επιρροής που μπορεί να ασκηθεί σε ένα περιβάλλον εκπαίδευσης και απευθύνονται με ξεχωριστές δέσμες δράσεων στους εφήβους, τους εκπαιδευτικούς και τους γονείς τους. Το πιλοτικό πρόγραμμα αξιοποιεί το καινοτόμο υλικό που δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του ERASMUS +/Youth: " DELIBERATE SELF HARM POSITIVE CHOICES" (1/4/2015 - 31/3/2017) Περισσότερες πληροφορίες: http://www.dshpc.eu/
Η εφαρμογή των ολοκληρωμένων παρεμβάσεων και η παροχή αποτελεσματικών και ποιοτικών υπηρεσιών πρωτοβάθμιας πρόληψης προς όλες τις ευπαθείς ομάδες που υφίστανται πολλαπλές κοινωνικές, ηθικές και διαπροσωπικές πιέσεις σε περίοδο κρίσης, έχει τη δυνατότητα να επεκταθεί σε μεγαλύτερη κλίμακα στις σχολικές μονάδες ανά τη χώρα που δοκιμάζονται από ζητήματα μείζονος κοινωνικής σημασίας.
