Η κηπουρική αποτελεί μέσο για μία πολυδιάστατη, εναλλακτική θεραπεία για άτομα με αυτισμό. Το περιβάλλον στο οποίο διενεργούνται τα προγράμματα κηπουρικής θεωρείται πλούσιο από φυσικά ερεθίσματα και αποτελεί ένα ευχάριστο και ασφαλές μέσο θεραπείας. Ιστορικά, τα θεραπευτικά οφέλη της ενασχόλησης με τη γη αποδιδόντουσαν σε έναν αριθμό παραγόντων όπου περιελάμβαναν τον καθαρό αέρα, τη σωματική άσκηση, τη νοηματοδοτούμενη απασχόληση και την εργασία μαζί με άλλους ανθρώπους. Οι δραστηριότητες κηπουρικής μπορούν να προσαρμοστούν και να τροποποιηθούν ανάλογα τους σκοπούς που θέτουμε και τους στόχους που θέλουμε να επιτύχουμε.
Σύμφωνα με έρευνες όταν τα παιδιά παίζουν στο φυσικό περιβάλλον βελτιώνεται η προσοχή τους και παρατηρείται μείωση στα επίπεδα στρες, γεγονός που τους επιτρέπει να συγκεντρωθούν στις καθημερινές τους δραστηριότητες με μεγαλύτερη προσοχή και ευχαρίστηση. Η συγκεκριμένη προσέγγιση δανείζεται στοιχεία από την παιδαγωγική της Montessori και δημιουργεί ένα περιβάλλον, το οποίο παρέχει τα εργαλεία και το πλαίσιο βιωματικής μάθησης, ώστε τα παιδιά να αναπτύξουν όλα το δυναμικό φάσμα των δεξιοτήτων τους. Αυτό συμβάλλει στην ολόπλευρη και αρμονική ανάπτυξη των ψυχικών και σωματικών δυνάμεων των ατόμων με αναπηρίες.
Αναλυτικότερα, η κηπουρική θεραπεία (horticultural therapy) χρησιμοποιεί τα φυτά και την κηπουρική για να προάγει την υγεία και την ευεξία των ατόμων και αποτελεί την ενασχόληση με κηπουρικές δραστηριότητες ως μέσο θεραπείας και αποκατάστασης ώστε να βελτιωθεί η φυσική, φυσιολογική, νοητική, κοινωνική και πνευματική υγεία τους. Βοηθάει στην ενδυνάμωση των μυών και βελτιώνει τον συντονισμό, την ισορροπία και την αντοχή. Τα άτομα μαθαίνουν να δουλεύουν ανεξάρτητα, να λύνουν προβλήματα και να ακολουθούν οδηγίες. Ένα πρόγραμμα κηπουρικής θεραπείας μπορεί να φανεί χρήσιμο ώστε οι συμμετέχοντες να αναπτύξουν τις ατομικές και κοινωνικές τους δεξιότητες, όπως η προσοχή, η υπευθυνότητα, η αποφασιστικότητα, η επικοινωνία, η συνεργασία και η κοινωνική αλληλεπίδραση.
Η κηπουρική θεραπεία συνεχίζει να μεγαλώνει ως κλάδος και προγράμματα της εφαρμόζονται σε πληθυσμούς με διαφορετικές ανάγκες. Σύμφωνα με έρευνες ένα περιβάλλον στο οποίο πραγματοποιούνται κηπουρικές δραστηριότητες μπορεί να ενισχύσει την διάθεση συμμετοχής των ατόμων με ΔΑΦ. Οι δραστηριότητες προσφέρουν ευκαιρίες ώστε οι συμμετέχοντες να δουλέψουν τις δεξιότητες τους στο μοίρασμα, την αναμονή, να ακολουθούν οδηγίες και να συζητάνε. Ως ενισχυτές σε αυτή την προσπάθεια μπορεί να περιλαμβάνονται τα διαφορετικά αισθητηριακά ερεθίσματα, όπως η υφή των υλικών, η μυρωδιά των φυτών, ο ήχος του νερού και τα διαφορετικά χρώματα των λουλουδιών.
Στο Κέντρο Παιδιού και Εφήβου, το πρόγραμμα κηπουρικής εμπλέκει 15-20 θεραπευόμενους με δομημένες δραστηριότητες ώστε να κοινωνικοποιηθούν, να αναπτύξουν την αυτοπεποίθηση και την αυτογνωσία τους, να ενισχύσουν τη συνεργασία τους, τη λεπτή κινητικότητα και το συντονισμό τους με την ορθή χρήση των εργαλείων και να αναπτύξουν το γνωστικό κομμάτι της κηπουρικής αναφορικά με τη καλλιέργεια και τη φροντίδα των φυτών. Επιπλέον, τους προσφέρει πολυαισθητηριακά ερεθίσματα ενώ μαθαίνουν παράλληλα να εργάζονται με ασφαλή τρόπο και να τηρούν τους κανόνες υγιεινής.
