ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΠΟΛΙΤΩΝ: 276 ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ
Η Equal Society δρα κατά του «κοινωνικού αποκλεισμού, της ανεργίας και της φτώχειας» με στόχο την υποστήριξη των πολιτών σε θέματα ισότητας στους τομείς της εργασίας της εκπαίδευσης και της επιχειρηματικότητας.
Περισσότερες πληροφορίες:
Στόχος της πρωτοβουλίας είναι η συνηγορία και προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ευπαθών ομάδων (όπως οι Ρομά, γυναίκες, άτομα με αναπηρία, άτομα τρίτης ηλικίας, κτλ.), μέσω της καταγραφής περιπτώσεων παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της εκπαίδευσης και ενδυνάμωσης κοινοτήτων και ομάδων αναφορικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα και τους τρόπους με τους οποίους μπορούν να τα διεκδικήσουν, καθώς και της ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης δημόσιων και ιδιωτικών φορέων και οργανισμών που δραστηριοποιούνται στα ζητήματα της κοινωνικής ένταξης ευπαθών ομάδων.
Ειδικότερα σε σχέση με την κοινότητα των Ρομά στην Ελλάδα, το Παρατηρητήριο συνιστά έναν συνδετικό κρίκο μεταξύ της κοινότητας και αρμοδίων φορέων και οργανισμών, συμβάλλοντας ουσιαστικά στη συνηγορία και προάσπιση των δικαιωμάτων των Ρομά, ανταποκρινόμενο στην κοινωνική αναγκαιότητα για την αντιμετώπιση των πολλαπλών διακρίσεων που βιώνει η κοινότητα στην Ελλάδα και στη γεφύρωση των σχέσεων της κοινότητας και της ευρύτερης κοινωνίας.
Το Παρατηρητήριο έχει ποικίλες ομάδες-στόχο δεδομένης της πολλαπλής στόχευσης της δράσης του. Ειδικότερα, βασικός στόχος του Παρατηρητηρίου είναι η ενημέρωση και εκπαίδευση ευπαθών ομάδων πάνω στα ζητήματα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τους τρόπους με τους οποίους μπορούν να τα διεκδικήσουν, στη βάση της ευρωπαϊκής και εθνικής νομοθεσίας. Επίσης, με σκοπό την κινητοποίηση των τοπικών αρχών για την υποστήριξη των ευπαθών ομάδων σε τοπικό επίπεδο, η ομάδα του Παρατηρητηρίου διοργανώνει ενημερωτικές συναντήσεις με εκπροσώπους Κέντρων Κοινότητας και Δήμων με στόχο την ενδυνάμωση τους πάνω στα ζητήματα της αποτελεσματικότερης προσέγγισης και συνεργασίας με τις τοπικές κοινότητες και ιδιαίτερα τις κοινότητες Ρομά, ενισχύοντας παράλληλα τη συνηγορία για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους.
Επιπρόσθετα, η ομάδα του Παρατηρητηρίου ενημερώνει και ευαισθητοποιεί 1) αρμόδια Υπουργεία, 2) Δήμους, Περιφέρειες και Κέντρα Κοινότητας, 3) ιδιωτικούς οργανισμούς και φορείς που δραστηριοποιούνται στα θέματα της κοινωνικής ένταξης ευπαθών ομάδων στην Ελλάδα, 4) δημοσιογράφους και φοιτητές/τριες τμημάτων Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας. Τέλος, το Παρατηρητήριο, μέσα από κοινοποιήσεις και αναρτήσεις σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης και ιστοσελίδες, ενημερώνει και παράλληλα επιχειρεί να ευαισθητοποιήσει το ευρύτερο κοινό.
Tο Παρατηρητήριο Συνηγορίας και Προάσπισης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ξεκίνησε να λειτουργεί τον Μάρτιο του 2020 και συνεχίζει μέχρι σήμερα.
Τα τελευταία χρόνια, οι κοινωνικοοικονομικές συνθήκες σε συνδυασμό με την πανδημία COVID-19 ανέδειξαν με ακόμα πιο έντονο τρόπο τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι ευπαθείς ομάδες στην καθημερινή τους ζωή. Πράγματι, παρά το γεγονός ότι η κοινωνική ένταξη και η προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων βρίσκονται ψηλά στην πολιτική ατζέντα σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι ευπαθείς ομάδες εξακολουθούν να είναι σημαντικές ως απόρροια όχι μόνο των εκάστοτε κοινωνικοοικονομικών συνθηκών αλλά και των στερεοτύπων, διακρίσεων και του ρατσισμό που αντιμετωπίζουν.
Ενδεικτικά, στην περίπτωση των Ρομά, παρά το γεγονός ότι η ελληνική πολιτεία υιοθέτησε το «Ολοκληρωμένο Πρόγραμμα Δράσης για την Κοινωνική Ένταξη των Ελλήνων Τσιγγάνων 2001-2008», την «Εθνική Στρατηγική για την Κοινωνική Ένταξη των Ρομά 2012-2020» και την Εθνική Στρατηγική και Σχέδιο Δράσης για την Κοινωνική Ένταξη των Ρομά 2021 – 2030, οι Ρομά εξακολουθούν να βιώνουν πολλαπλές διακρίσεις. Σύμφωνα με την έρευνα EU MIDIS II (2016) του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ, οι Ρομά εξακολουθούν να βιώνουν διακρίσεις όσον αφορά την πρόσβασή τους στην εκπαίδευση, απασχόληση, στέγαση και υγεία. Ειδικότερα, και σύμφωνα με τα στοιχεία για την Ελλάδα, το 61% των Ρομά δήλωσε ότι βίωσαν διακρίσεις κατά την τελευταία πενταετία λόγω της καταγωγής τους, και κυρίως κατά την αναζήτηση εργασίας (63%), την πρόσβαση σε δημόσιες και ιδιωτικές υπηρεσίες (52%) και τη στέγαση (44%). Επιπλέον, το ποσοστό των Ρομά που θεωρούν ότι οι διακρίσεις λόγω εθνοτικής/φυλετικής καταγωγής είναι διαδεδομένο φαινόμενο στην Ελλάδα, είναι επίσης αρκετά υψηλό (65%). Παρ’ όλα αυτά, οι περισσότεροι Ρομά δεν καταγγέλλουν κρούσματα διακριτικής μεταχείρισης. Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας, μόλις το 7% των Ρομά κατήγγειλε το πιο πρόσφατο κρούσμα διακριτικής μεταχείρισης λόγω της καταγωγής τους. Αυτό μπορεί να ερμηνευθεί τόσο από το υψηλό ποσοστό διακρίσεων όσο και από το γεγονός ότι μόλις το 8% των Ρομά γνωρίζουν οργανώσεις που προσφέρουν υποστήριξη σε θύματα διακρίσεων.
Συμπεραίνεται συνεπώς ότι υπάρχει σημαντική διαφορά ανάμεσα στον πραγματικό αριθμό περιπτώσεων παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των Ρομά και σε αυτόν που καταλήγουν ως αναφορές στους αρμόδιους φορείς. Η διαφορά αυτή οφείλεται εν μέρει τόσο στην έλλειψη διασύνδεσης της Ρομά κοινότητας με τους αρμόδιους φορείς όσο και στην έλλειψη διασύνδεσης μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων. Κρίνεται συνεπώς επιτακτική η ανάγκη ενίσχυσης της διασύνδεσης ανάμεσα στην Ρομά κοινότητα και τους αρμόδιους φορείς.
Σε αυτό το πλαίσιο, το Παρατηρητήριο Συνηγορίας και Προάσπισης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων λειτουργεί ως «γέφυρα» ανάμεσα στους αρμόδιους φορείς και την Ρομά κοινότητα, συμβάλλοντας στην ενίσχυση της συνηγορίας σε θέματα που αφορούν τα ανθρώπινα δικαιώματα των Ρομά, στην αύξηση της ενημέρωσης και της ευαισθητοποίησης του ευρύτερου κοινού σχετικά με τα ζητήματα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των Ρομά, στην καταγραφή περιπτώσεων καταστρατήγησης ανθρωπίνων δικαιωμάτων και στην υλοποίηση εκπαιδευτικών και ενημερωτικών δράσεων αναφορικά με θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων των Ρομά. Ειδικότερα, η ομάδα του Παρατηρητηρίου συλλέγει, επεξεργάζεται και προωθεί αναφορές από την κοινότητα Ρομά, σχετικές με παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους, σε αρμόδιους φορείς, ευαισθητοποιώντας και κινητοποιώντας τους για την επίλυσή τους. Παράλληλα, ενημερώνει και ευαισθητοποιεί εκπροσώπους Κέντρων Κοινότητας, δήμων, περιφερειών, υπουργείων, εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, μέσων μαζικής ενημέρωσης, ιδιωτικών επιχειρήσεων και φοιτητές/-ριες τμημάτων ΜΜΕ σε σχέση με την κοινωνικοοικονομική κατάσταση των Ρομά, τις προκαταλήψεις και τα στερεότυπα τα οποία βιώνουν σε όλες τις πτυχές της καθημερινής τους ζωής, αλλά και για περιστατικά παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους.
Μέχρι σήμερα, το Παρατηρητήριο έχει υλοποιήσει σειρά δράσεων και παρεμβάσεων με σημαντικό αντίκτυπο στις ομάδες – στόχο.
Ειδικότερα, στις 11/01/2022, το Παρατηρητήριο Συνηγορίας & Προάσπισης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων προσκλήθηκε να συμμετάσχει στην κοινή συνεδρίαση της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Ισότητας, Νεολαίας και Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και της Διαρκούς Επιτροπής Κοινωνικών Υποθέσεων της Βουλής των Ελλήνων με στόχο την παρουσίαση των πρώτων αποτελεσμάτων από τη λειτουργία του Παρατηρητηρίου για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των Ρομά. Η εν λόγω παρουσίαση απετέλεσε τη βάση για τη συζήτηση σχετικά με τις κοινωνικοοικονομικές συνθήκες στις οποίες διαβιούν οι Ρομά, την έκταση του ρατσισμού και των προκαταλήψεων που βιώνουν αλλά και τις πολιτικές που πρέπει να εφαρμοστούν.
Επιπρόσθετα, από το 2020 έως και σήμερα το Παρατηρητήριο έχει δημοσιεύσει σειρά παρεμβάσεων όπως:
Συνολικά, και ιδιαίτερα όσον αφορά τους Ρομά, επισημαίνεται ότι μέχρι σήμερα, 28.453 άτομα έχουν ωφεληθεί άμεσα ή έμμεσα από τις δράσεις του Παρατηρητηρίου. Ειδικότερα, το Παρατηρητήριο: 1) έχει υλοποιήσει 28 δράσεις με στόχο την αύξηση της ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης αναφορικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα των Ρομά που στόχευσαν 1333 άτομα (συμπεριλαμβανομένων 1049 δημοσίων υπαλλήλων/ λειτουργών), 2) καταγράψει 800 περιπτώσεις παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των Ρομά στις περιφέρειες Αττικής, Θεσσαλίας, Δυτικής Ελλάδας, Στερεάς Ελλάδας και Κεντρικής Μακεδονίας, 3) εκπαιδεύσει 2 Γυναικείους Συλλόγους Ρομά σε ζητήματα αναφορικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα, 4) εκπαιδεύσει 35 φοιτητές/τριες τμημάτων ΜΜΕ σχετικά με τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι Ρομά, τόσο σε εθνικό όσο και ευρωπαϊκό επίπεδο και τον ρόλο των ΜΜΕ στην αναπαραγωγή και διαιώνιση του «αντιτσιγγανισμού», 5) εκπαιδεύσει 25 διαμεσολαβητές και μέλη κοινοτήτων Ρομά στη χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή, 6) δημοσιεύσει τριμηνιαίες, εξαμηναίες και ετήσιες εκθέσεις οι οποίες παρουσιάζουν τόσο τη δράση του Παρατηρητηρίου όσο και τα αποτελέσματα από την επεξεργασία των συλλεχθέντων αναφορών, και 7) αναρτήσει ενημερωτικό υλικό στην ιστοσελίδα του Παρατηρητηρίου και σε σελίδες κοινωνικής δικτύωσης το οποίο έχουν αναγνώσει 27.120 άτομα.
Οι δράσεις του Παρατηρητηρίου έχουν εθνική εμβέλεια, ενώ ειδικά σε σχέση με την κοινότητα των Ρομά, θα πρέπει να επισημανθεί ότι η ομάδα έχει επικεντρωθεί μέχρι σήμερα στη συλλογή αναφορών από κοινότητες στις περιφέρειες Αττικής, Δυτικής Ελλάδας, Στερεάς Ελλάδας, Θεσσαλίας και Κεντρικής Μακεδονίας.
Από την αρχή της λειτουργίας του έως και σήμερα, το Παρατηρητήριο επιδιώκει τη συνεργασία με πληθώρα φορέων και οργανισμών. Ανάλογα με την ευπαθή ομάδα την οποία αφορά η δράση του Παρατηρητηρίου, η ομάδα επιδιώκει τη δημιουργία συνεργειών για την όσο το δυνατόν αποτελεσματικότερη συνηγορία και προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων της εν λόγω κοινωνικής ομάδας. Ενδεικτικά, στην περίπτωση της δράσης του Παρατηρητηρίου για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των Ρομά, η Equal Society συνεργάζεται με την Ένωση Ελλήνων Ρομά Διαμεσολαβητών και Συνεργατών τους και την Πανελλαδική Συνομοσπονδία Ελλήνων ΡOM «Ελλάν Πασσέ».
Η Ένωση Ελλήνων Ρομά Διαμεσολαβητών και Συνεργατών τους αποτελείται από 186 μέλη από όλη την Ελλάδα. Ο οργανισμός έχει πολυετή εμπειρία στην προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των Ρομά και απαρτίζεται από επιστημονικό προσωπικό που καλύπτει ένα ευρύ φάσμα επιστημών προσφέροντας πληθώρα υπηρεσιών στους Ρομά στην Ελλάδα για τη βελτίωση της κοινωνικοοικονομικής τους κατάστασης και την προώθηση της κοινωνικής τους ένταξης.
Η Πανελλαδική Συνομοσπονδία Ελλήνων ΡOM «Ελλάν Πασσέ» ιδρύθηκε το 2016 και αποτελεί το πρώτο τριτοβάθμιο σωματείο των Ελλήνων Ρομά. Βασικός της στόχος είναι η βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των Ρομά με απώτερο σκοπό την εξάλειψη όλων των εμποδίων που αντιμετωπίζουν οι Ρομά στα ζητήματα της καθημερινής διαβίωσης και της κοινωνικής ένταξης.
Για τη λειτουργία του Παρατηρητηρίου έχουν απασχοληθεί από το 2020 έως σήμερα 24 άτομα (δικηγόροι, διαμεσολαβητές Ρομά, οικονομολόγοι, διοικητικοί, κοινωνικοί επιστήμονες, web developer και digital content editor).
Τα τελευταία χρόνια, το Παρατηρητήριο αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του Τμήματος Συνηγορίας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που λειτουργεί η Equal Society από την ίδρυσή της έως και σήμερα, συμβάλλοντας στην ενδυνάμωση και επέκτασης της δράσης του Τμήματος υπέρ ευπαθών ομάδων που αντιμετωπίζουν πολλαπλά και πολύπλευρα προβλήματα. Μέσα από το Παρατηρητήριο, και ειδικά σε σχέση με την κοινότητα Ρομά, η Equal Society έχει καταφέρει να καταγράψει έμπρακτα τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η κοινότητα των Ρομά στην Ελλάδα (περισσότερες από 1000 αναφορές έχουν ήδη συλλεχθεί), να ενημερώσει και να εκπαιδεύσει περισσότερα από 1300 άτομα, να αποτελέσει "γέφυρα" μεταξύ της κοινότητας και αρμόδιων, για την κοινωνική ένταξη των Ρομά, φορέων (περισσότερες από 100 επιστολές ενημέρωσης και κινητοποίησης των αρμόδιων φορέων έχουν αποσταλεί), και να συνηγορήσει για την ανάγκη λήψης άμεσων μέτρων με στόχο την καταπολέμηση του ρατσισμού και των διακρίσεων που αντιμετωπίζουν οι Ρομά στην Ελλάδα, τη βελτίωση της κοινωνικοοικονομικής τους κατάστασης και την προάσπιση των δικαιωμάτων τους.
Τα ανωτέρω συμβάλλουν στην επίτευξη του καταστατικού σκοπού του οργανισμού για μια κοινωνία ίσων ευκαιριών, ενδυναμώνουν την ενεργή συμμετοχή και το ρόλο της Equal Society στην κοινωνία των πολιτών και τη συμβολή της στη δημιουργία μιας πιο αλληλέγγυας κοινωνίας και στη διασφάλιση των ίσων ευκαιριών για όλους.
