Σχέδια μαθήματος

3o Πειραματικό Νηπιαγωγείο Θεσσαλονίκης


ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Σχέδια μαθήματος

Πρωτοβουλία

Είναι (στ..)η φύση μας!

Είναι (στ..)η φύση μας!
ΥΠΟΒΛΗΘΗΚΕ ΑΠΟ:

3o Πειραματικό Νηπιαγωγείο Θεσσαλονίκης

Πειραματικό Νηπιαγωγείο. Έμφαση στο περιβάλλον,τις τέχνες. και τη βιωματική μάθηση


Διευθυντής Σχολείου

Δέσποινα Καλανταρίδου

Επικοινωνία με σχολείο


Περιγραφή

Σύμφωνα με το Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών για το νηπιαγωγείο (2003) και το Νέο Πρόγραμμα Σπουδών για το Νηπιαγωγείο (2014), το παιχνίδι αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της εκπαιδευτικής διαδικασίας και κυρίαρχη δραστηριότητα για την μάθηση των παιδιών.

Ιδιαίτερα το παιχνίδι στην ύπαιθρο φαίνεται να αποτελεί τον ιδανικό χώρο για τα παιδιά, μιας και προσφέρει πολλαπλές ευκαιρίες δράσης και μάθησης, τα κινητοποιεί, καλλιεργεί την αυτενέργεια, ικανοποιεί τη φυσική περιέργεια, αναπτύσσει τη δημιουργικότητα και τη φαντασία. (Burriss & Burriss, 2011; Sussman & Gillman, 2007). Σύμφωνα με τον Decroly, είναι αδιανόητη η ύπαρξη του σχολείου μακριά από την ύπαιθρο. Πίστευε ότι εκεί μπορεί το παιδί να βρει τα πραγματικά ερεθίσματα που θα του προσελκύσουν το ενδιαφέρον, θα ενισχύσουν την τάση για παρατήρηση, θα το οδηγήσουν στη σκέψη και τον προβληματισμό, και θα του επιτρέψουν να ενεργοποιήσει και να αναπτύξει τις δυνατότητές του, να ενεργοποιήσει όλες τις αισθήσεις του (Desmet & Pourtois, 2000).

Στο νηπιαγωγείο μας τα 3 τελευταία χρόνια, εκμεταλλευόμενοι τη θέση του δίπλα στο περιαστικό δάσος του Σέιχ Σου, εφαρμόζουμε ένα εναλλακτικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα, η οποία συνδυάζει το παιχνίδι, το φυσικό περιβάλλον και άλλες μαθησιακές περιοχές, όπως η μουσική, οι φυσικές επιστήμες έξω από τα όρια της σχολικής τάξης.

Μέσα από το παιχνίδι στη φύση ενεργοποιούνται όλες οι αισθήσεις, τα παιδιά αγγίζουν, μυρίζουν, βλέπουν και ακούν. Μουσικά παιχνίδια για την ανάπτυξη της ακουστικής προσοχής, ηχοϊστορίες με υλικά και ήχους του περιβάλλοντος, παιχνίδια σε κύκλο για τη δυναμική της ομάδας μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά να νιώσουν καλύτερα τον εσωτερικό ρυθμό του σώματός τους, να βελτιώσουν την ακουστική τους ευαισθησία και να κατανοήσουν τη σύνδεση τους με τη φύση.

Η σύνδεση αυτή έχει ως αποτέλεσμα την αλλαγή της στάση των παιδιών απέναντι στο περιβάλλον, το σέβονται περισσότερο, θέλουν να το προστατεύσουν.

Όλα όσα νιώθουν και ζουν έξω στη φύση , μέσα από παιγνιώδεις και βιωματικές δραστηριότητες, μεταφέρονται και μέσα στην τάξη, δίνοντας έτσι την ευκαιρία να αξιοποιήσουμε τις εμπειρίες τους στο εκπαιδευτικό μας πρόγραμμα!

Ιδιαίτερες δράσεις γίνανε σχετικά με τους ήχους της φύσης. Στην αρχή του προγράμματος τα παιδιά έβγαιναν στον εξωτερικό χώρο και ήταν ελεύθερα να παίξουν, να εξερευνήσουν και να παρατηρήσουν το φυσικό περιβάλλον. Η εκπαιδευτικός παρατηρούσε συνεχώς και συμμετείχε ενισχυτικά όταν το ζητούσαν τα παιδιά. Επίσης, φωτογράφιζε ή βιντεοσκοπούσε στιγμές του παιχνιδιού που θα μπορούσαν να αποτελέσουν ερέθισμα για δημιουργία συζήτησης ή δράσης. Μετά από κάθε «εξόρμηση» ακολουθούσε συζήτηση για την εμπειρία τους. Με βάση αυτές τις εξωτερικές εμπειρίες και τις παρατηρήσεις των παιδιών οργανώθηκαν και πραγματοποιήθηκαν οι παιγνιώδεις μουσικές δράσεις.

Στις δραστηριότητες τα παιδιά συμμετείχαν τόσο ατομικά όσο και στην ολομέλεια και αφορούσαν παιχνίδια ακουστικής προσοχής και αντίληψης, διάκρισης ήχων, δημιουργίας ηχοϊστοριών με ηχογόνα αντικείμενα από τη φύση, ηρεμίας και συγκέντρωσης και φυσικά παιχνίδια συντονισμού και συνεργασίας για την ενίσχυση της ομάδας. Στο τέλος του προγράμματος η εκπαιδευτικός πήρε συνεντεύξεις από τα παιδιά για το πώς βίωσαν την όλη διαδικασία. Όλο το υλικό αναλύθηκε με τη μέθοδο ανάλυσης περιεχομένου για την εξαγωγή συμπερασμάτων.

Οι γονείς ήταν δίπλα μας και υποστήριξαν όλη τη δράση. Τα παιδιά βγαίναν έξω με όλες τις καιρικές συνθήκες , λαμβάνοντας πάντα τις απαραίτητες προφυλάξεις.

Παρόλα, όμως, τα πλεονεκτήματα που προσφέρουν οι δραστηριότητες στη φύση και σε εξωτερικούς χώρους γενικότερα, παρατηρείται ότι πολλοί εκπαιδευτικοί αποφεύγουν να δράσουν παιδαγωγικά έξω από τα όρια της τάξης. Αυτή η παιδαγωγική μας πρόταση ίσως ωθήσει κάποιους να το δοκιμάσουν!

 

Βιβλιογραφία:

 

Burriss, Κ., & Burriss, L. (2011). Outdoor Play and Learning: Policy and Practice1. International Journal of Education Policy and Leadership, 6(8), 1-12.

 

Desmet, H., & Pourtois, J.P. (2000). Ovide Decroly. Στο J. Houssaye, Δεκαπέντε παιδαγωγοί. Σταθμοί στην ιστορία της παιδαγωγικής σκέψης (Δ. Καρακατσάνη, μεταφρ., 171-187). Αθήνα: Μεταίχμιο.

 

Sussman, C., & Gillman, A. (2007). Building early childhood facilities. What states can do to create, supply and promote quality. National Institute for Early Education Research Preschool Policy Brief, 14, 1-12.

 

ΥΠ.Ε.Π.Θ. - Π.Ι. (2003). Διαθεματικό ενιαίο πλαίσιο προγραμμάτων σπουδών για το νηπιαγωγείο. Αθήνα: ΥΠ.Ε.Π.Θ. - Π.Ι., ΦΕΚ 304Β/13-03-2003.

ΥΠ.Π.Θ. - Ι.Ε.Π. (2014α). Οδηγός εκπαιδευτικού για το πρόγραμμα σπουδών του νηπιαγωγείου. Αθήνα: Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής – Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων.

ΥΠ.Π.Θ. - Ι.Ε.Π. (2014β). Πρόγραμμα Σπουδών Νηπιαγωγείου - 1ο μέρος. Αθήνα: Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής.


Αποτελέσματα / επίδραση

Τα παιδιά συμμετείχαν ευχάριστα στις δραστηριότητες λόγω της παιγνιώδους φύσης τους και του εξωτερικού χώρου που είναι ελκυστικός για αυτά. Στην αρχή του προγράμματος παρατηρήθηκε ότι τα παιδιά δεν μπορούσαν να χαλαρώσουν εύκολα και να μείνουν σιωπηλά ώστε να μπορέσουν να παρατηρήσουν τους ήχους γύρω τους. Χρειάστηκαν τουλάχιστον 3-4 διδακτικές ώρες για να καταφέρουν να ακολουθήσουν τους κανόνες μιας δραστηριότητας ακρόασης, που απαιτεί συγκέντρωση και ησυχία.

Στις συζητήσεις τα παιδιά εξέφραζαν θετικά συναισθήματα και ανυπομονούσαν για την επόμενη «εξόρμηση».

Στις ελεύθερες δραστηριότητες πολλές φορές τα παιδιά επαναλάμβαναν παιχνίδια και δραστηριότητες του προγράμματος. Επίσης , προσπαθούσαν να ντύσουν ηχητικά ιστορίες και παραμύθια χρησιμοποιώντας αντικείμενα της τάξης και φυσικά μουσικά όργανα.

Όσον αφορά τη βελτίωση της ακουστικής τους ευαισθησίας, η παρατήρηση και οι καταγραφές έδειξαν ότι παρουσιάστηκε σημαντική βελτίωση. Ενώ στις πρώτες δραστηριότητες τα παιδιά διέκριναν και αναγνώριζαν μόνο τους δυνατούς και ξεκάθαρους ήχους, σιγά σιγά άρχισαν να διακρίνουν και άλλους λιγότερο διακριτούς. Το γεγονός αυτό φαίνεται να σχετίζεται και με τη βελτίωση της ικανότητας συγκέντρωσης και ηρεμίας της ομάδας.

Τα εμπόδια που συναντήσαμε την προηγούμενη και τη φετινή χρονιά είχαν να κάνουν με τις διακοπές του προγράμματος λόγω της αναστολής των σχολείων. Κατά τη διάρκεια της εξ' αποστάσεως εκπαίδευσης μοιραζόμασταν αναμνήσεις και επεξεργαζόμασταν περιβαλλοντικά θέματα κατάλληλα προσαρμοσμένα για τις συνθήκες διδασκαλίας. Όταν όμως επαναλειτούργησαν τα σχολεία, η λαχτάρα των παιδιών για δράσεις σε εξωτερικούς χώρους ήταν ακόμα μεγαλύτερη!



Συνεργασίες

Κυρίως με τους γονείς των παιδιών , που στήριξαν όλη τη δράση και συνέχισαν να συνεργάζονται μαζί μας για να δίνουμε ερεθίσματα στα παιδιά ακόμα και την περίοδο αναστολής των σχολείων


ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΕΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ

Δέσποινα Καλανταρίδου

Στόχος δράσης

Η αλλαγή και υιοθέτηση από τα παιδιά μιας θετικής στάσης απέναντι στο φυσικό περιβάλλον μέσα από τη βιωματική μάθηση και την επαφή με τη φύση

Χρόνος δράσης

Σεπτέμβριος-Νοέμβριος και Ιανουάριος -Φεβρουάριος
Videos 2

Σύνδεση με Παγκόσμιους Στόχους






Πείτε μας τη γνώμη σας
Η Πρωτοβουλία Sustainable Greece διοργανώνεται από το QualityNet Foundation