Τηλεφωνική Γραμμή Υποστήριξης της Ψυχικής Υγείας της Εγκύου και της Νέας Μητέρας - 2109319054
ΥΠΟΒΛΗΘΗΚΕ ΑΠΟ:
ΑΣΤΙΚΗ ΜΗ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ "ΦΑΙΝΑΡΕΤΗ"
Η Αστική μη Κερδοσκοπική Εταιρεία «ΦΑΙΝΑΡΕΤΗ» ιδρύθηκε το 2006 με σκοπό να συμβάλει ενεργά στην αναβάθμιση του επιπέδου των υπηρεσιών περιγεννητικής φροντίδας στη χώρα μας. Μέσω εξειδικευμένων παρεμβάσεων στο πεδίο των υπηρεσιών μαιευτικής φροντίδας και ψυχολογικής υποστήριξης, η ΦΑΙΝΑΡΕΤΗ στοχεύει στην προαγωγή της υγείας της εγκύου, λεχωίδας, νέας μητέρας και νέου πατέρα, του νεογνού/βρέφους και της ευρύτερης οικογένειας.
Η Τηλεφωνική Γραμμή Υποστήριξης της Ψυχικής Υγείας της Εγκύου και της Νέας Μητέρας – 2109319054 (στο εξής ΤΓΥ) είναι πρόγραμμα της ΦΑΙΝΑΡΕΤΗ που ξεκίνησε το 2014 λόγω των παρατηρούμενων ελλείψεων στον τομέα της περιγεννητικής φροντίδας και της υποστήριξης των νέων γονέων στην Ελλάδα.
Στόχος της ΤΓΥ είναι η παροχή υπηρεσιών:
- Ψυχολογικής υποστήριξης και συμβουλευτικής στην έγκυο, νέα μητέρα, πατέρα, καθώς και το ευρύτερο οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον του ζευγαριού.
- Ενημέρωσης και πληροφόρησης σχετικά με την εγκυμοσύνη, τον τοκετό, τη λοχεία (διατροφή εγκύου/ νεογνού/ βρέφους, προσαρμογή και φροντίδα νεογνού, μητρικός θηλασμός κ.ά.).
- Ενημέρωσης επαγγελματιών υγείας σε θέματα που αφορούν την ψυχική υγεία κατά την περιγεννητική περίοδο.
Κοινό στο οποίο απευθύνεται
Η ΤΓΥ είναι πανελλήνιας εμβέλειας και απευθύνεται σε σε:
- Έγκυες και νέες μητέρες στην περιγεννητική περίοδο (εγκυμοσύνη και πρώτος χρόνος μετά τον τοκετό),
- υποψήφιους πατέρες και νέους πατέρες,
- οικογενειακό περιβάλλον γυναικών που διανύουν την περιγεννητική περίοδο ή/και πάσχουν από κάποια ψυχική διαταραχή,
- επαγγελματίες υγείας που εργάζονται με τον ως άνω πληθυσμό,
- την ευρύτερη κοινότητα.
Χρονική διάρκεια
Η ΤΓΥ μετρά ήδη εννιά (9) έτη λειτουργίας.
Περιγραφή
Η ΤΓΥ προσφέρει μαιευτική φροντίδα και συμβουλευτική καθώς και ψυχολογική υποστήριξη/ψυχοθεραπεία σε όσους βρίσκονται στην περιγεννητική περίοδο (την περίοδο από την έναρξη της κύησης μέχρι και τη συμπλήρωση ενός έτους από τον τοκετό).
Μέσω της ΤΓΥ προωθούνται ορθές πρακτικές υγείας όπως όπως ο φυσιολογικός τοκετός, ο μητρικός θηλασμός καθώς και η προετοιμασία για τη γονεϊκότητα, η έγκαιρη ανίχνευση, η παρέμβαση, η θεραπεία και η μείωση των μακροχρόνιων επιπτώσεων των περιγεννητικών ψυχικών διαταραχών σε όλη την οικογένεια, καθώς και ο εντοπισμός και η διαχείριση περιπτώσεων ενδοοικογενειακής βίας.
Η συστηματική λειτουργία της ΤΓΥ:
1) Καλύπτει την απουσία εξειδικευμένων δομών και υπηρεσιών πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας στο Εθνικό Σύστημα Υγείας σχετικά με την προαγωγή της ψυχικής υγείας των εγκύων, των νέων μητέρων και πατέρων.
2) Διευκολύνει και επιλύει τις ανάγκες ψυχολογικής υποστήριξης και μαιευτικής φροντίδας σε άτομα με δυσκολία μετακίνησης. Η αναγκαιότητα της ΤΓΥ είναι προφανής για έγκυες/νέες μητέρες που α) διαμένουν σε απομακρυσμένες περιοχές (νησιά, αγροτικές και ορεινές περιοχές) ή αντιμετωπίζουν άλλη δυσκολία μετακίνησης (έλλειψη μεταφορικού μέσου, δυσκολίες προσβασιμότητας στα μέσα μεταφοράς, μεταφορά διδύμων), β) υποχρεούνται σε ακινησία λόγω επαπειλούμενης κύησης, γ) τα νεογνά τους νοσηλεύτηκαν σε Μονάδες Εντατικής Νοσηλείας λόγω προωρότητας ή άλλης αιτίας και είναι επιρρεπή σε λοιμώξεις, δ) βιώνουν την φυσιολογική δυσφορία της λοχείας ή που δεν επιθυμούν να βγουν από το σπίτι λόγων θρησκευτικών/πολιτισμικών αιτιών.
3) Συμβάλει στην έγκαιρη ανίχνευση και αντιμετώπιση των ΠΨΔ και δρα υποστηρικτικά σε δύσκολες συνθήκες όπως αυτές της περιγεννητικής απώλειας (νεογνικός θάνατος, αποβολή), της διαδικασίας υποβοηθούμενης αναπαραγωγής ή της προωρότητας του νεογνού.
4) Προωθεί την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των επαγγελματιών υγείας (μαίες, μαιευτήρες, παιδίατροι) που έρχονται σε επαφή με γυναίκες κατά την περιγεννητική περίοδο, καθώς παρατηρείται αρκετές φορές ότι δεν είναι σε θέση να αντιληφθούν την παρουσία ψυχικής διαταραχής και να παραπέμψουν στην κατάλληλη ιατρική ειδικότητα.
5) Ως δράση υποστήριξης των νέων οικογενειών, και μέσα από την βελτίωση της εμπειρίας της γονεϊκότητας και την αύξηση της ικανοποίησης από την μητρότητα και την πατρότητα αντίστοιχα, συνδράμει στις πρωτοβουλίες την αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος.
Η ΤΓΥ λειτουργεί σε 12ωρη βάση, από τις 9 π.μ. έως τις 9 μ.μ. από Δευτέρα έως Παρασκευή, με τέσσερις εξειδικευμένους επαγγελματίες υγείας ανά βάρδια (2 ψυχολόγους και 2 μαίες).
Προσφέρει ενημέρωση και ψυχολογική υποστήριξη μέσα από τη διαδικασία της ενεργητικής ακρόασης, τηρώντας τον Κώδικα Δεοντολογίας που αφορά στην προστασία των προσωπικών δεδομένων των εξυπηρετούμενων. Διαφυλάσσει το απόρρητο των πληροφοριών και το σεβασμό στο δικαίωμα της ανωνυμίας.
Από την έναρξη του προγράμματος το 2014 μέχρι σήμερα έχουν καλυφθεί αιτήματα μαιευτικής φροντίδας και συμβουλευτικής και ψυχολογικής υποστήριξης σε περισσότερες από 75.500 κλήσεις από όλη την Ελλάδα.
Οι κλήσεις που δέχεται η ΤΓΥ ως προς τα ζητήματα ψυχολογικής υποστήριξης αφορούν ενδεικτικά θεματικές όπως οι εξής: Περιγεννητικό άγχος, περιγεννητική κατάθλιψη, επιλόχεια ψύχωση, επιστροφή στην εργασία και αποχωρισμός από το βρέφος, σχέσεις με την πατρική οικογένεια, η ανατροφή του παιδιού και η προσαρμογή σε ένα νέο τρόπο ζωής, κακοποίηση/ενδοοικογενειακή βία, περιγεννητική απώλεια/πένθος, υποβοηθούμενη αναπαραγωγή κ.ά.
Οι κλήσεις που δέχεται η ΤΓΥ ως προς τα ζητήματα μαιευτικής φροντίδας και συμβουλευτικής αφορούν ενδεικτικά θεματικές όπως οι εξής: Μητρικός θηλασμός, αποθηλασμός, προωρότητα, ελλιπής πρόσληψη βάρους του βρέφους, μη ικανοποιητική παραγωγή γάλακτος, προβλήματα θηλών, αλλεργία, διατροφή και άσκηση, ίκτερος, μαστίτιδα, κολικοί, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, ατομική τράπεζα γάλακτος, προβλήματα κύησης, θέματα λοχείας, προβλήματα ύπνου/προσαρμογής του βρέφους στην εξωμήτρια ζωή, συμβουλευτική λίγο πριν τον τοκετό, μαθήματα προετοιμασίας για τον τοκετό και τη γονεϊκότητα, πιθανά παθολογικά προβλήματα/λήψη φαρμακευτικής αγωγής κ.ά.
Η ΤΓΥ είναι ένα πρόγραμμα με σημαντικό κοινωνικό αντίκτυπο που αφορά στα εξής:
- Βελτίωση ποιότητας ζωής των πασχόντων από περιγεννητικές ψυχικές διαταραχές (όπως η επιλόχεια κατάθλιψη) και των οικογενειών τους.
- Ενδυνάμωση οικογενειακών δεσμών-καλλιέργεια υγιούς/ασφαλούς περιβάλλοντος για τα βρέφη.
- Βελτίωση φροντίδας των βρεφών, αύξηση ποσοστών θηλασμού.
- Αναβάθμιση του επιπέδου δημοσίας υγείας, μέσω της έγκαιρης ανίχνευσης και θεραπευτικής αντιμετώπισης των ψυχικών διαταραχών, καθώς και της συμβουλευτικής για την υιοθέτηση ορθών πρακτικών υγείας.
- Μείωση νοσηλειών, μείωση επιβάρυνσης του ΕΣΥ και των νοικοκυριών.
- Άντληση ικανοποίησης των νέων γονέων από τη γονεϊκότητα.
- Μείωση κοινωνικού και οικονομικού κόστους των περιγεννητικών ψυχικών διαταραχών.
- Αύξηση της ευαισθητοποίησης των επαγγελματιών υγείας σχετικά με την έγκαιρη ανίχνευση των ΠΨΔ και την κατάλληλη παραπομπή των πασχόντων.
Επίδραση στο κοινό που απευθύνεται:
Τα σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα δείχνουν ότι οι πρώτες χίλιες μέρες από τη σύλληψη μέχρι το δεύτερο έτος της ζωής είναι οι πιο κρίσιμες στην ανάπτυξη και την υγεία των παιδιών. Για το λόγο αυτό, η έγκυρη και τεκμηριωμένη ενημέρωση για θέματα μαιευτικά από επαγγελματίες υγείας αποτελεί ζητούμενο για την ορθή προετοιμασία τοκετού και γονεϊκότητας, μητρικού θηλασμού και φροντίδας βρέφους.
Ταυτόχρονα, δυστυχώς 1 στις 5 γυναίκες και 1 στους 10 άντρες αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα ψυχικής υγείας στην εγκυμοσύνη και τον πρώτο χρόνο μετά τον τοκετό (17.000 γυναίκες και 8.500 άντρες θα εμφανίσουν συμπτώματα περιγεννητικών ψυχικών διαταραχών στην Ελλάδα), ενώ το 75% των γυναικών (εγκύων/νέων μητέρων) παραμένουν αδιάγνωστες και δεν λαμβάνουν κατάλληλη θεραπεία και υποστήριξη, κάτι που επιφέρει σημαντικές επιπτώσεις στις ίδιες, τα βρέφη, την οικογένεια και την κοινωνία.
Το γεγονός αυτό έχει ως αποτέλεσμα την εμφάνιση συχνών υποτροπών ή/και παγίωση της ψυχικής διαταραχής, προβλήματα στις σχέσεις των ζευγαριών και στο οικογενειακό πλαίσιο των πασχόντων γονέων, αδυναμία σωστής ή/και επαρκούς ανταπόκρισης στις πρακτικές και ψυχικές ανάγκες του βρέφους και των άλλων παιδιών στην οικογένεια με μακροχρόνιες συνέπειες αναπτυξιακής, γνωστικής και συμπεριφορικής φύσεως. Μάλιστα, οι περιγεννητικές ψυχικές διαταραχές συσχετίζονται με αυξημένο ποσοστό αυτοκτονιών, μαιευτικών επιπλοκών, θνησιγένειας, λιποβαρών βρεφών, ενδοοικογενειακής βίας.
Η ΤΓΥ είναι πρόγραμμα που εμπεριέχει στην ουσία του την έννοια της κοινωνικής βιωσιμότητας καθώς η ψυχολογική υποστήριξη/μαιευτική συμβουλευτική που λαμβάνουν οι εξυπηρετούμενοι μέσω του προγράμματος αποτελεί διαδικασία προσωπικής/γονεϊκής ενδυνάμωσης, καλλιέργειας ισχυρών οικογενειακών δεσμών και δημιουργίας ασφαλούς περιβάλλοντος για την ψυχοκινητική ανάπτυξη των παιδιών.
Από τα παραπάνω συνάγεται η σημασία ύπαρξης της ΤΓΥ στην Ελλάδα και ο αντίκτυπός της τόσο σε επίπεδο υπηρεσιών υγείας στη χώρα μας όσο και σε ατομικό επίπεδο για τους ωφελούμενούς της.
Τόπος Δράσης
Ελλάδα (Αττική & Περιφέρεια).
Τα τελευταία χρόνια μέσω της ΤΓΥ εξυπηρετούνται και Έλληνες του εξωτερικού.
Η ΤΓΥ έχει αναπτύξει όλα αυτά τα χρόνια ένα ευρύ δίκτυο συνεργαζόμενων φορέων για περιπτώσεις στις οποίες απαιτείται η παραπομπή των ωφελούμενών της, το οποίο περιλαμβάνει:
- Δημοσία Μαιευτήρια, Μαιευτικές, Γυναικολογικές και Ψυχιατρικές Κλινικές Γενικών και Πανεπιστημιακών Νοσοκομείων, Παιδιατρικά Νοσοκομεία
Η ΤΓΥ λειτουργεί με 4 εξειδικευμένους επαγγελματίες υγείας (2 ψυχολόγους και 2 μαίες) και σε συνεργασία με ισχυρό δίκτυο παραπομπών. Επικουρικά στη δράση της έχουν συνδράμει στα 9 χρόνια λειτουργίας πλέον των 50 εθελοντών και ασκούμενων επαγγελματιών υγείας.
Η ΤΓΥ είναι ένα από τα μακροβιότερα προγράμματα της ΦΑΙΝΑΡΕΤΗ και αποτελεί, θα λέγαμε, το βασικό πρόγραμμα που εδραίωσε την πανελλαδική εμβέλεια του οργανισμού.
Πρόκειται για πρόγραμμα που επέκτεινε την αναγνωρισιμότητα της ΦΑΙΝΑΡΕΤΗ στην ελληνική περιφέρεια, ενώ τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει να γίνεται γνωστό μέσω των ωφελούμενων του στο εξωτερικό.
Σημειώνεται ότι το 2015 η ΦΑΙΝΑΡΕΤΗ εξασφάλισε την έγκριση (Α.Π.:Α3α/οικ.13024) της Διεύθυνσης Ανάπτυξης Μονάδων Υγείας (Τμήμα Οργάνωσης Νοσοκομείων και Ιδιωτικών Κλινικών) του Υπουργείου Υγείας, όπως επίσης και των Υγειονομικών Περιφερειών, για την διάθεση ενημερωτικού υλικού (φυλλάδια, σύντομος οδηγός αναγνώρισης συμπτωμάτων για τις περιγεννητικές ψυχικές διαταραχές, αφίσες) σε χώρους 64 εξωτερικών ιατρείων των Μαιευτικών και Γυναικολογικών Κλινικών των Γενικών Νοσοκομείων και των Δημόσιων Μαιευτηρίων της χώρας.
Ενημέρωση για τη λειτουργία της Τηλεφωνικής Γραμμής Υποστήριξης πραγματοποιήθηκε, επίσης, σε πάνω από 60 φορείς της κοινότητας σε όλη την Ελλάδα όπως κοινωνικές υπηρεσίες οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, υγειονομικοί φορείς και μη κυβερνητικές οργανώσεις.
Παράλληλα, η ΤΓΥ είναι πρόγραμμα που ήδη μετρά 9 έτη λειτουργίας. Όλα αυτά τα χρόνια το ανθρώπινο δυναμικό του προγράμματος κατέκτησε έναν αναμφισβήτητο βαθμό εμπειρίας στην υλοποίησή του ενώ το ίδιο το πρόγραμμα περνάει εσωτερικές διαδικασίες αξιολόγησης και μέτρησης του κοινωνικού αντικτύπου του ετησίως. Τα συμπεράσματα που προκύπτουν, αποτελούν τη βάση πάνω στην οποία διαμορφώνεται ο στρατηγικός σχεδιασμός για την περαιτέρω ανάπτυξη του προγράμματος.
