Η Aστική, Mη Kερδοσκοπική Εταιρεία με την επωνυμία «Επιστημονική Ομάδα “Οψόμεθα Εις Φιλίππους”, που βασίζεται στην εθελοντική εργασία και προσφορά των μελών της και ιδίως των Συνδρομητών και Φίλων-Εθελοντών της, καθώς και στη συνεργασία άλλων φυσικών ή νομικών προσώπων.
Η συσπείρωση νέων και εμπειρότερων επιστημόνων και ενεργών πολιτών, με σκοπό τη δημιουργία και υλοποίηση ενός πρότυπου Ολιστικού Μοντέλου Ανάπτυξης, το οποίο θα μετατρέψει το πανάρχαιο φυσικό αγροτοπολιτιστικό περιβάλλον μεγάλης ιστορικής και εθνικής σημασίας της πεδιάδας των Φιλίππων σε ένα προορισμό Αριστείας με παγκόσμια ακτινοβολία – με την ονομασία «Πάρκο Φιλίππων».
Στόχος δράσης
Δύο είναι οι βασικοί στόχοι της πρωτοβουλίας. Πρωταρχικά, είναι η δημιουργία και υλοποίηση ενός πρότυπου Ολιστικού Μοντέλου Ανάπτυξης, το οποίο θα κινητοποιεί τους ανθρώπινους πόρους, θα αναγνωρίζει, θα αξιοποιεί και θα προστατεύει το πλούσιο περιβαλλοντικό, αγροτικό και πολιτιστικό πλούτο 8.500 ετών ιστορίας, του πολιτιστικού τοπίου Φιλίππων - Αμφίπολης, έτσι ώστε αυτό να μετατραπεί σε ένα προορισμό Αριστείας με παγκόσμια ακτινοβολία – με την ονομασία «Πάρκο Φιλίππων».
Δευτερογενώς, είναι η συσπείρωση νέων και έμπειρων επιστημόνων καθώς και ενεργών πολιτών, η ενεργοποίηση της κοινωνίας των πολιτών, της τοπικής αυτοδιοίκησης και άλλων εμπλεκόμενων φορέων σε μια τροχιά διαδημοτικής συνεργασίας και περιφερειακής ανάπτυξης, έτσι ώστε να προστατευθεί και να αναδειχθεί σωστά ο κοινός τόπος - το Πάρκο Φιλίππων - και να αποκτηθεί μια κοινή ταυτότητα μέσα από την οποία θα επιτευχθεί κοινωνική συνοχή, οικονομική διεύρυνση, τουριστική ανάπτυξη και θα διασφαλίζεται η κοινωνική, πολιτιστική, οικονομική και περιβαλλοντική ισορροπία.
Από το 2015 μέχρι και τώρα έχει επιτευχθεί η δημιουργία του πρότυπου Ολιστικού Μοντέλου Ανάπτυξης με τίτλο Στρατηγική Μελέτη Σκοπιμότητας και Βιωσιμότητας του Πάρκου Φιλίππων (Master Plan), έχει συσπειρωθεί επιστημονικό δυναμικό γύρω από την πρωτοβουλία και τις δράσεις που προέκυψαν, έχει επιτευχθεί εμπιστοσύνη της κοινωνίας, των συλλόγων, των επιχειρήσεων μέσα από την ενεργοποίηση τους, έχει επιτευχθεί η ενεργοποίηση και συμμετοχή της τοπικής αυτοδιοίκησης (δημοτικής, νομαρχιακής, περιφερειακής και έχει γίνει μόχλευση κεφαλαίων για την υλοποίηση των δράσεων που προέκυψαν από το Master Plan ύψους 500.00 ευρώ.
Η Στρατηγική Μελέτη Σκοπιμότητας και Βιωσιμότητας του Πάρκου Φιλίππων (Master Plan) στοχεύει στη διασφάλιση της βιοποικιλότητας, της πολιτισμικής ποικιλότητας και του οικοσυστήματος. Δίνει προτεραιότητα στην ανθεκτικότητα σε φυσικούς κινδύνους και στην κλιματική αλλαγή, προωθώντας τη συμμετοχικότητα και την ισότητα. Επιπλέον, επιδιώκει τη βελτίωση της ποιότητας ζωής και της ευημερίας, με σεβασμό και συμμετοχή των τοπικών κοινοτήτων. Η ισότητα των φύλων αποτελεί βασική εστίαση, μαζί με την προώθηση της ανάπτυξης, της απασχόλησης, του εισοδήματος και των ευκαιριών διαβίωσης. Το σχέδιο δίνει επίσης έμφαση στις οικονομικές επενδύσεις, στον τουρισμό υψηλής ποιότητας και στην ανάπτυξη των τοπικών ικανοτήτων, της καινοτομίας και της επιχειρηματικότητας.
Κοινό στο οποίο απευθύνεται
Η πρωτοβουλία απευθύνεται κατά βάσει στην τοπική κοινωνία του Πάρκου Φιλίππων που είναι περίπου 127.00 κάτοικοι και ανήκουν σε 114 οικισμούς, 8 δήμους, 3 νομούς και 2 περιφέρειες και στους επισκέπτες της περιοχής. Έπειτα απευθύνεται στους Δήμους Καβάλας, Δράμας, Δοξάτου, Προσοτσάνης, Αμφίπολης, Παγγαίου, Ν. Ζίχνης, και Παρανεστίου, αλλά και στις αντίστοιχες Περιφέρειες ΑΜΘ και Κεντρικής Μακεδονίας, στις Αναπτυξιακές εταιρείες, σε εκπαιδευτικούς οργανισμούς (ΔΙΠΑΕ), σε ερευνητικά ιδρύματα (ΓΕΩΤΕΕ, ΙΝΑΛΕ), σε τοπικούς πολιτιστικούς φορείς, σε τοπικές επιχειρήσεις πολιτισμού, τουρισμού και αγροτικής παραγωγής, σε Συνεταιρισμούς, Επιμελητήρια, Νέους επιστήμονες, επαγγελματίες και εθελοντές.
Χρονική διάρκεια
Η πρωτοβουλία του Πάρκου Φιλίππων ξεκίνησε το 2015 ως μια άτυπη δράση, το 2017 έλαβε νόμιμη υπόσταση και δράση και από το 2018 και μετά τη σύνταξη της Στρατηγικής Μελέτης Σκοπιμότητας και Βιωσιμότητας του Πάρκου Φιλίππων (Master Plan) υλοποιούνται σταδιακά οι 50 δράσεις προτεραιότητας που προέκυψαν ως αποτέλεσμα. Το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης κατανέμεται σε έναν ορίζοντα 20ετίας τουλάχιστον, ανάλογα και με τις ευκαιρίες και απειλές του εξωτερικού περιβάλλοντος καθώς και τις δυνάμεις και αδυναμίες του εσωτερικού δυναμικού της, αλλά το πλαίσιο για την διαφύλαξη και ανάδειξη το τοπίου αποτελεί μια αέναη συνεχής διαδικασία.
Περιγραφή
Αν σκεφτούμε πως το βασικό όραμα είναι η συσπείρωση νέων και εμπειρότερων επιστημόνων και ενεργών πολιτών, με σκοπό τη δημιουργία και υλοποίηση ενός πρότυπου Ολιστικού Μοντέλου Ανάπτυξης, το οποίο θα μετατρέψει το πανάρχαιο φυσικό αγροτοπολιτιστικό περιβάλλον μεγάλης ιστορικής και εθνικής σημασίας της πεδιάδας των Φιλίππων σε ένα προορισμό Αριστείας με παγκόσμια ακτινοβολία – με την ονομασία «Πάρκο Φιλίππων», τότε το Στρατηγικό Μακροπρόθεσμο Πλάνο δράσης σχεδιάστηκε για να περιλαμβάνει τα παρακάτω βήματα:
1ο βήμα - Ορθή λειτουργία θερμοκοιτίδας επιστημόνων και επιστημονικών ιδεών, δηλαδή της Επιστημονικής Ομάδας “Οψόμεθα εις Φιλίππους” (επετεύχθει)
-Συνέργειες με Επαγγελματικούς Φορείς, Ερευνητικούς και Θεσμικούς Φορείς (επετεύχθει)
-Κοινωνική Στήριξη / Αποδοχή (επετεύχθει)
-Δράσεις Αυτοχρηματοδότησης (επετεύχθει εν μέρη)
-Μόχλευση χρηματοδοτικών εργαλείων (επετεύχθει εν μέρη)
3ο βήμα - Χρηματοδότηση Στρατηγικής Μελέτης Σκοπιμότητας και Βιωσιμότητας του Πάρκου Φιλίππων (Master Plan)(επετεύχθει)
4o βήμα - Σύνταξη Στρατηγικής Μελέτης Σκοπιμότητας και Βιωσιμότητας του Πάρκου Φιλίππων (Master Plan) (επετεύχθει εν μέρη, μένει να χρηματοδοτηθεί και η Χωροταξική Μελέτη του Πάρκου Φιλίππων)
5ο βήμα - Υλοποίηση Στρατηγικής Μελέτης Σκοπιμότητας και Βιωσιμότητας του Πάρκου Φιλίππων (Master Plan) (έχει ξεκινήσει από το 2018)
Οι Οψόμεθα, έχουν υλοποιήσει 16 έργα/δράσεις και έχουν ολοκληρώσει 427 διαβουλεύσεις σε διάστημα 8 ετών με φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης, της κοινωνίας των πολιτών, ακαδημαϊκούς - επιστημονικούς - ερευνητικούς φορείς, επιχειρήσεις, εκάστοτε υπουργεία, υπηρεσίες δήμων και περιφερειακών ενοτήτων, εφορείες αρχαιοτήτων)
Οι δράσεις/έργα και τα αποτελέσματά τους αφορούν α) στην αναγνώριση, διαφύλαξη και ανάπτυξη του πολιτισμού, της αγροτικής παραγωγής του περιβαλλοντικού πλούτου και του τουρισμού της περιοχής ενδιαφέροντος, β) στην εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση πολιτών/επαγγελματιών σε ζητήματα περιβάλλοντος, αειφορίας, ανάπτυξης και ποιότητας ζωής, πολιτισμού, τουρισμού, αγροτικής παραγωγής και περιβάλλοντος και γ) στη διατήρηση της αυθεντικότητας της πολιτιστικής κληρονομιάς, της ιστορίας και της παράδοσης με την εξασφάλιση όλων των συνθηκών προστασίας τους κατά τη σύγχρονη χρήση τους.
Ενδεικτικά παραδείγματα έργων/δράσεων είναι τα παρακάτω:
Δημιουργία και καταχώρηση διακριτικής επωνυμίας και μοναδικού σήματος του νέου ενοποιημένου προορισμού Πάρκου Φιλίππων (υλοποίηση με ίδια μέσα) // 2 μελετητές // 3 εθελοντές
Καταγραφή τουριστικού, περιβαλλοντικού και πολιτιστικού αποθέματος σε χάρτη Google Maps και GIS (υλοποίηση με ίδια μέσα) // 3 μελετητές // 10 εθελοντές // 18 συνεργαζόμενοι φορείς
Διασύνδεση όλων των σημείων ενδιαφέροντος μέσω κοινών αφηγήσεων (narratives) και δημιουργία θεματικών τουριστικών πακέτων (υλοποίηση με ίδια μέσα) // 2 μελετητές // 2 εθελοντές // 13 συνεργαζόμενες επιχειρήσεις
Μελέτη και χωροθέτηση ενός κέντρου διαχείρισης και ενημέρωσης επισκεπτών για τη προβολή του νέου προορισμού Πάρκου Φιλίππων (υλοποίηση μέσω έργου συνεργασίας) // 1 Αυτοδιοικητικός φορέας (Δήμος)
Δημιουργία μιας ενιαίας ηλεκτρονικής εφαρμογής προώθησης του Πάρκου Φιλίππων ως προορισμού για κάθε ενδιαφερόμενο (υλοποίηση μέσω CLLD/LEADER) // 3 Αναπτυξιακές εταιρείες
Θεσμοθέτηση του Πάρκου Φιλίππων και δημιουργία ενός φορέα Φορέα διαχείρισης του Πάρκου Φιλίππων (υλοποίηση μέσω CLLD/LEADER) // 3 Αναπτυξιακές εταιρείες
Μελέτη και χωροθέτηση δάσωσης της κεντρικής Τάφρου των Τεναγών Φιλίππων (υλοποίηση με ίδια μέσα) // 2 μελετητές // Δασαρχείο, ΓΕΩΤΕΕ
Απόκτηση ειδικής ταυτότητας ονομασίας των Αγροτικών Προϊόντων του Πάρκου Φιλίππων και δράσεις προώθησης της (εκθέσεις, ιστοσελίδες, γιορτές κ.α.), διαφήμιση με το όνομα “Αγροτικό Καλάθι Πάρκου Φιλίππων” (υλοποίηση με ίδια μέσα) // 3 μελετητές // 20 εθελοντές // 48 συνεργαζόμενες επιχειρήσεις
Χαρτογράφηση της Via Egnatia: Ψηφιακή καταγραφή της πεζοπορικής διαδρομής του Αποστόλου Παύλου με χρήση CLOUD GIS στους Ν. Καβάλας, Δράμας, Σερρών (υλοποίηση μέσω Υπουργείου Εσωτερικών) // 5 μελετητές // 12 εθελοντές
Φόρουμ Παγγαιόραμα (υλοποίηση μέσω CLLD/LEADER) //Δίκτυο τουριστικών επιχειρήσεων για την ανάδειξη/προβολή του Παγγαίου Όρους και Δημιουργία τουριστικών πακέτων // 4 μελετητές // 5 εθελοντές // 15 τουριστικές επιχειρήσεις // 12 πολιτιστικοί σύλλογοι
Ενδεικτικά παραδείγματα εκπαίδευση/ευαισθητοποίησης είναι τα παρακάτω:
Βrevet Philippi 2018 - 2022 (υλοποίηση με Περιφέρεια ΑΜΘ) // Διεθνής οργάνωση τουριστικής ποδηλασίας 210 χλμ που διασχίζει και ενώνει το Πάρκο Φιλίππων, πιστοποιημένη υπό τα πρότυπα της Γαλλικής ποδηλατικής ομοσπονδίας // Συμμετέχοντες αθλητές: 240 Αθλητές // 82 Συνεργαζόμενοι φορείς // 12 πολιτιστικοί σύλλογοι
Συμπόσιο Σύγχρονης Τέχνης 2021 (υλοποίηση μέσω ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και CLLD/LEADER) // Προώθηση των περιφερειακών μύθων και σύνδεση των καλλιτεχνών με το πολιτιστικό τοπίο // 7 μέρες, 11 καλλιτέχνες, 28 επιχειρήσεις τουρισμού, μεταποίησης.
Βολτάρουμε Ηλεκτρικά στη Δράμα 2021 (υλοποίηση με Δήμο Δράμας και ΕΠΑΛ Δράμας και μέσω του Πράσινου Ταμείου) // 6 μέρες, εβδομάδα ευρωπαϊκής κινητικότητας, ευαισθητοποίηση σχετικά με το περιβάλλον και τη χρήση ποδηλάτου // 8 εκπαιδευτικά ιδρύματα // 600 συμμετέχοντες
Διεθνής Ημιμαραθώνιος "Στα βήματα του Αποστόλου Παύλου" (υλοποίηση με Δήμο Καβάλας, ΣΕΓΑΣ, ΣΕΒΑΣ, Μητρόπολη Καβάλας, Ευρωπαϊκή επιτροπή αθλητισμού) // Οργάνωση της εκδήλωσης, εξασφάλιση χορηγιών και συντονισμός παράλληλων δραστηριοτήτων //8 επιχειρήσεις τουρισμού και μεταποίησης
Ευαισθητοποίηση και ενημέρωση αγροτών σχετικά με την Ορθολογική Χρήση Γεωργικών Φαρμάκων και τη Διαχείριση Κενών Δοχείων Φυτοπροστατευτικών 2022 (υλοποίηση μέσω CLLD/LEADER)// δράση με στόχο την τοπική ανάπτυξη // 4 εκπαιδευτές // 10 διαβουλεύσεις // 400 συμμετέχοντες αγρότες
“Γνώρισε το Πάρκο Φιλίππων” (υλοποίηση με ίδια μέσα) 30 βιωματικές δράσεις εκπαίδευσης πολιτών // 12 ξεναγοι // 1 βοτανολόγος // 30 εθελοντές // 2000 συμμετέχοντες // 40 φορείς της κοινωνίας των πολιτών // 30 επιχειρήσεις
Τόπος Δράσης
Το Πάρκο Φιλίππων ορίζεται ως το αγροτικό-πολιτιστικό περιβάλλον μεταξύ του αρχαιολογικού χώρου των Φιλίππων και του αρχαιολογικού χώρου της Αμφίπολης, μια κοιλάδα 100.000 στρεμμάτων που βρίσκεται εντός των ορίων του Παγγαίου όρους, του Συμβόλου, του Φαλακρού, του Μενοίκιο και του Ορβήλου. Η περιοχή του Πάρκου Φιλίππων περιλαμβάνει 114 οικισμούς, 8 δήμους και 2 περιφέρειες. Οι Δήμοι Αμφίπολης, Δράμας, Καβάλας, Δοξάτου, Παρανεστίου, Παγγαίου, Προσοτσάνης, Νέας Ζίχνης και Νευροκοπίου απαρτίζουν το πολιτιστικό τοπίο. Τα σημαντικότερα οικιστικά και αστικά κέντρα περιλαμβάνουν τη Δράμα, την Ελευθερούπολη και την Καβάλα.
Στη γεωγραφική περιοχή του Πάρκου Φιλίππων, υπάρχουν πολυάριθμοι φορείς οι οποίοι συνεργάζονται και συμπορεύονται με την επιστημονική ομάδα και το δυναμικό της και ασχολούνται αποκλειστικά με την βελτίωση και ανάδειξη της περιοχής των αρχαίων Φιλίππων, στους Νομούς Καβάλας, Δράμας και Σερρών.
Στενή συνεργασία μέσα από διάφορες δράσεις και έργα έχουν αναπτυχθεί με την Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης και τις περιφερειακές ενότητές της, Δήμους (Καβάλας, Δράμας, Παγγαίου, Δοξάτου, Προσοτσάνης, Αμφίπολης, Νέας Ζίχνης), με τις Αναπτυξιακές Εταιρείες των νομών (Καβάλας, Δράμας, Σερρών), με τις Εφορείες Αρχαιοτήτων Δράμας και Σερρών, με το Εμπορικό Επιμελητήριο Καβάλας, το Διεθνές Πανεπιστήμιο της Ελλάδας, το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο - Τμήμα Αρχιτεκτονικής, το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο Ανατολικής Μακεδονίας, το Ινστιτούτο Αλιευτικής Έρευνας πολιτιστικούς συλλόγους από τουλάχιστον 25 οικισμούς, φορέων ΚΑΛΟ και ΚΟΙΝΣΕΠ καθώς και επιχειρηματικών φορέων στο τομέα του τουρισμού, της μεταποίησης και της αγροτικής παραγωγής.
Η διεπιστημονική ομάδα “Οψόμεθα εις Φιλίππους” αποτελείται από ένα μεγάλο επιστημονικό δυναμικό. Πρωταρχικός στόχος της ομάδας είναι να φέρει σε επαφή καινοτόμους εταίρους και εμπλεκόμενους πολίτες για την εφαρμογή ολιστικών μεθόδων από κάτω προς τα πάνω για τη διατοπική ανάπτυξη μέσω της ενσωμάτωσης του πολιτισμού, του τουρισμού και του περιβάλλοντος. Οι Οψόμεθα είναι ταγμένοι στη διαφύλαξη, διαχείριση και ανάδειξη του πολιτιστικού τοπίου Φιλίππων-Αμφίπολης, το οποίο όπως αναφέρθηκε παραπάνω τιτλοφορείται ως Πάρκο Φιλίππων.
Αποτελούμενοι από 50 επαγγελματίες, με διαφορετικές ειδικότητες, όπως τουρισμός, διαχείριση πολιτισμού, αρχιτεκτονική, γεωργική παραγωγή, υπερτοπική ανάπτυξη, εκπαίδευση, οικονομία, ιστορία και αρχαιολογία οι “Οψόμεθα εις Φιλιππους” απασχολούν με συμβάσεις έργου τους επιστήμονες αναλογα με την εκάστοτε δραστηριότητα τους. Επίσης, συνεργάζονται με περισσότερους από 70 εθελοντές που υποστηρίζουν τις δράσεις του οργανισμού. Η ομάδα βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην εθελοντική εργασία και προσφορά των μελών της και ιδίως των Συνδρομητών και Φίλων-Εθελοντών της, καθώς και στη συνεργασία άλλων φυσικών ή νομικών προσώπων. Ταυτόχρονα υπάρχει η δυνατότητα συνεργασίας με νέους ερευνητές σε προπτυχιακό, μεταπτυχιακό καθώς και διδακτορικό επίπεδο αλλά και η δυνατότητα πρακτικής άσκησης.
Το σημαντικότερο όφελος για τον οργανισμό είναι η ίδια η δημιουργία της θερμοκοιτίδας επιστημόνων και επιστημονικών ιδεών γύρω από το κοινό όραμα της ανάδειξης της περιοχής σε προορισμό με παγκόσμια ακτινοβολία και η παράλληλη αξιοποίηση της επιστημονικής τους γνώσης για την έρευνα, μελέτη και πρόταση μεθόδων αναβάθμισης του περιβάλλοντος, της ανάπτυξης και της ποιότητας ζωής αλλά και επίλυσης προβλημάτων που προκύπτουν σε αυτά. Δηλαδή η συσπείρωση 120 νέων επιστημόνων, εθελοντών και εμπειρότερων επαγγελματιών, ενώ οι νέοι της χώρας φεύγουν στο εξωτερικό (brain drain) είναι ένα από τα σημαντικότερα οφέλη.
Επιπλέον η ενεργοποίηση και δικτύωση σε εθνικό και διεθνές επίπεδο και η ανάπτυξη σχέσεων συνεργασίας, αμοιβαίου σεβασμού και εμπιστοσύνης με Ο.Τ.Α, Περιφέρεια, Κρατικές Υπηρεσίες, άλλους φορείς, Μ.Κ.Ο, εταιρείες/φορείς/οργανώσεις/ομάδες πολιτών με παρεμφερείς σκοπούς, Πανεπιστημιακά Δίκτυα, Συνεταιρισμούς, Επιμελητήρια, εθελοντές κτλ., συνεισφέρει στην ενδυνάμωση και εκπαίδευση των μελών και επιστημόνων του οργανισμού έτσι ώστε να χτίσουν ένα πολυσυλλεκτικό σχήμα εξειδικευμένων νέων ανθρώπων προάγοντας μάλιστα την αλληλεπίδραση με εμπειρότερους και δημιουργώντας πλαίσιο ουσιαστικού διαγενεακο διαλόγου.
Τέλος μέσα από την κοινοποίηση του οράματος του “Πάρκου Φιλίππων” και την υλοποίηση του Master Plan, τις συνεργασίες και τη δικτύωση με άλλους φορείς/οργανισμούς σε τοπικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο, η άτυπη ομάδα νέων που ξεκίνησε το 2015 και απέκτησε νομική μορφή το 2017 έχει μετεξελιχθεί σε έναν αξιόπιστο συνεργάτη, γνώστη και φίλο της κοινωνίας των πολιτών, με όραμα, στόχο και γνώση επί της διατοπικής ολιστικής ανάπτυξης.
