ΟΤΑ: 135 ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ
Ο Δήμος Αμπελοκήπων - Μενεμένης είναι δήμος της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας ο οποίος συστάθηκε το 2011 από τη συνένωση των προϋπαρχόντων δήμων Αμπελοκήπων και Μενεμένης. Καταλαμβάνει το βορειοδυτικό άκρο του Πολεοδομικού συγκροτήματος Θεσσαλονίκης και ο πληθυσμός του ανέρχεται στους 52.127 κατοίκους. Έδρα του είναι οι Αμπελόκηποι και δήμαρχος ο Λάζαρος Κυρίζογλου.
Βασικός στόχος του Δήμου ήταν η μείωση της πρόωρης σχολικής εγκατάλειψης σε ποσοστό 15% του τοπικού ποσοστού του προβλήματος και η ανάπτυξη δράσεων σε συνεργασία με θεσμικούς, εκπαιδευτικούς φορείς και υπηρεσίες για την αντιμετώπιση και πρόληψη του φαινομένου, τη βελτιστοποίηση των εναλλακτικών εκπαιδευτικών διαδρομών και τη βελτίωση των προσόντων των πολιτών.
Η Δια Βίου Μάθηση, η συνεχής εκπαίδευση και κατάρτιση, η διαρκής ενημέρωση και η συμβουλευτική σε θέματα απασχόλησης αποτελούν βασικές επιδιώξεις για την παιδεία και την πρόωρη σχολική εγκατάλειψη, την απασχόληση και την ενίσχυση των δεξιοτήτων και των γνώσεων των ατόμων.
Το πρόγραμμα απευθύνθηκε στην εκπαιδευτική κοινότητα και τους κατοίκους του Δήμου, με ιδιαίτερη στόχευση στην περιοχή του Αγ. Νεκταρίου, όπου το φαινόμενο της σχολικής διαρροής και της εγκατάλειψης της εκπαίδευσης είναι πιο έντονο.
Από 10/10/2016 έως 10/04/2017 Α΄Φάση
Από 02/06/2017 έως 02/06/2019 Β΄Φάση
O δήμος Αμπελοκήπων – Μενεμένης, στο πλαίσιο υλοποίησης του Ευρωπαϊκού Ανταγωνιστικού Προγράμματος Συνεργασίας «URBACT ΙΙΙ Implementation Νetwork», συμμετείχε ως εταίρος στην υλοποίηση της πράξης με τίτλο «Stay Tuned».
Η πράξη υλοποιήθηκε μέσα από ένα δίκτυο 9 συνεργαζόμενων πόλεων.
Ο δήμος Αμπελοκήπων ‐ Μενεμένης έχει 50 σχολεία με περίπου 3.000 μαθητές. Η πρόωρη σχολική εγκατάλειψη ανέρχεται σε ποσοστό 11,4% και είναι πιο έντονο συγκριτικά με το αντίστοιχο εθνικό επίπεδο που ανέρχεται σε ποσοστό 7,9%.
Το πρόβλημα της πρόωρης σχολικής εγκατάλειψης, απασχολεί ιδιαίτερα το δήμο Αμπελοκήπων – Μενεμένης, διότι παρουσιάζεται πολύ έντονα στην περιοχή του Αγ. Νεκταρίου (Δενδροπόταμος), στην οποία κατοικούν 2.500 ROMA, ενώ με μικρότερη ένταση παρουσιάζεται και στις υπόλοιπες περιοχές και στα σχολεία του δήμου. Στα όρια του δήμου κατοικούν 3.500 μετανάστες και μεγάλο τμήμα του πληθυσμού είναι άνεργοι ή εργαζόμενοι με χαμηλά εισοδήματα, δεδομένα που ενίοτε προκαλούν φαινόμενα κοινωνικού αποκλεισμού και περιθωριοποίησης και είναι αιτίες που συμβάλλουν στην εμφάνιση του φαινομένου της πρόωρης σχολικής εγκατάλειψης. Οι συνέπειες της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου, παρατηρούνται τόσο σε ατομικό επίπεδο και επηρεάζουν τα άτομα σε όλη τη ζωή τους, αυξάνοντας τον κίνδυνο για ανεργία, φτώχεια και κοινωνικό αποκλεισμό, αλλά και σε επίπεδο οικονομίας και κοινωνίας γενικότερα. Και αυτό διότι τα άτομα που εγκαταλείπουν πρόωρα το σχολείο τείνουν να συμμετέχουν λιγότερο στις δημοκρατικές διαδικασίες και είναι λιγότερο ενεργοί πολίτες με μακροχρόνιες επιπτώσεις στις κοινωνικές εξελίξεις και στην οικονομική ανάπτυξη. Οι επιπτώσεις της πρόωρης σχολικής εγκατάλειψης αφορούν συνεπώς το σύνολο της κοινωνίας και είναι θέμα το οποίο πρέπει διαχρονικά να αντιμετωπίζεται.
Τρόπος σχεδιασμού και υλοποίησης πρακτικής:
Στο πλαίσιο της Α΄ φάσης υλοποίησης του προγράμματος, ο Δήμος Αμπελοκήπων – Μενεμένης, εκτός των άλλων δράσεων που υλοποίησε, δημιούργησε μια τοπική ομάδα στήριξης URBACT, που αποτελείται από ενδιαφερόμενους – ειδικούς, σε θέματα εκπαίδευσης, κατάρτισης, αλλά και αντιμετώπισης των καθημερινών προβλημάτων διαβίωσης των ευπαθών ομάδων του δήμου (π.χ. εκκλησία, διοίκηση και υπηρεσίες του δήμου, Μ.Κ.Ο., διαμεσολαβητές ΡΟΜΑ, τοπικοί σύλλογοι, κ.α.). Τα μέλη συμμετείχαν σε 12 προγραμματισμένες συσκέψεις στις οποίες συνέδραμαν με τη γνώση τους και τις εμπειρίες τους στην ολοκληρωμένη αποτύπωση του προβλήματος και στην εξεύρεση προτάσεων-λύσεων προκειμένου να γίνει η επικαιροποίηση του τοπικού σχεδίου δράσης για την πρόληψη της πρόωρης σχολικής εγκατάλειψης.
Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση της Α΄ φάσης υλοποίησης του προγράμματος και τη θετική αξιολόγηση από το URBACT, εγκρίθηκε η υλοποίηση της Β’ φάσης του έργου με τον τίτλο «Stay Tuned». O νέος αυτός τίτλος, αποφασίστηκε από τους εταίρους κατά τη διάρκεια υλοποίησης της Α’ φάσης (ως μια από τις υποχρεώσεις του δικτύου κατά την Α’ φάση). Χαρακτηριστικό της επιτυχίας του έργου και της πολύ υψηλής αξιολόγησης που έλαβε η πρόταση για την υλοποίηση της Β’ φάσης είναι ότι από τα 8 δίκτυα πόλεων που συμμετείχαν στην Α΄ φάση, επιλέχθηκαν μόνο 4 για να συνεχίσουν την υλοποίησή τους στη Β’ φάση, ένα εκ των οποίων είναι το ανωτέρω δίκτυο. Η Β’ Φάση ήταν διάρκειας δύο ετών.
Ο δήμος κατά τη διάρκεια της υλοποίησης του έργου επικαιροποίησε το τοπικό σχέδιο αντιμετώπισης της σχολικής διαρροής έλαβε μέτρα, πραγματοποίησε και συνεχίζει να πραγματοποιεί δράσεις που συμβάλλουν και βοηθούν στον περιορισμό του προβλήματος. Παράλληλα, αξιοποίησε τη λειτουργία του Κέντρου Κοινότητας και ιδιαίτερα του Παραρτήματος Ρομά, το οποίο στεγάζεται εντός της Κοινότητας Αγίου Νεκταρίου. Μέσα από τη δημιουργία ισχυρής ομάδας Έργου, με την αμέριστη υποστήριξη της Διοίκησης του Δήμου, κατόρθωσε να σχεδιάσει και να υλοποιήσει ένα ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης, με κύριες Δράσεις:
1) Εκτεταμένο πρόγραμμα σχολικής στέγης (σχεδόν ολοκληρώθηκε)
2) Δράσεις για την καταπολέμηση των αιτιών της σχολικής διαρροής
συνεργασία με τους τοπικούς διαμεσολαβητές ΡΟΜΑ
Διάρκεια & συνέχεια της πρακτικής:
Ο Δήμος Αμπελοκήπων- Μενεμένης συνεχίζει την προσπάθεια στήριξης των πολιτών μέσα από την ενίσχυση του Κέντρου Κοινότητας και του Παραστήματος Ρομά, το οποίο έχει στελεχωθεί με Σύμβουλο Απασχόλησης. Απώτερος στόχος είναι η κοινωνική ένταξη και η ενεργός πολιτειότητα των κατοίκων.
Ως προς την εκπαιδευτική διαρροή το ενδιαφέρον έχει μετατοπιστεί προς την ενίσχυση του Σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας, της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και την προώθηση των νέων προς την Ανώτατη Εκπαίδευση.
Σε αυτό το πλαίσιο δράσεις ενδυνάμωσης των γυναικών Ρομά, ενίσχυσης της συμμετοχής τους στη λήψη αποφάσεων και η συνεργασία με τοπικούς Συλλόγους είναι μερικοί από τους άξονες προτεραιότητας του Δήμου.
Πρωτοτυπία & Καινοτομία:
Η πρωτοτυπία και η καινοτομία του Σχεδίου Δράσης του δήμου Αμπελοκήπων- Μενεμένης έγκειται στον τρόπο που ο δήμος προσέγγισε το φαινόμενο της διαρροής από την εκπαίδευση και την κατάρτιση. Το γεγονός ότι οι Φορείς Τοπικής Αυτοδιοίκηση δεν έχουν αρμοδιότητα ως προς την εκπαιδευτική διαδικασία ώθησε την Ομάδα Έργου να αναζητήσει τρόπους να συμβάλλει στην κατανόηση, τη μείωση της εκπαιδευτικής διαρροής και την ενίσχυση της εκπαίδευσης μέσα από μια ολιστική προσέγγιση και ένα πλάνο δράσεων παράλληλα με τη λειτουργία των σχολείων.
Ο Δήμος, διαμέσου των υπηρεσιών της Διεύθυνσης Κοινωνικής Προστασίας – Παιδείας – Αθλητισμού – Πολιτισμού και του Παραρτήματος Ρομά του Κέντρου Κοινότητας, κατάφερε να στηρίξει, να πληροφορήσει και να ενδυναμώσει τους νέους, τους γονείς, τους ενήλικες και τα σχολεία. Στην προσπάθεια αυτή ο δήμος λειτούργησε ως Συντονιστής με πολύτιμους συμπαραστάτες και βοηθούς τους τοπικούς φορείς και τα σχολεία. Η στήριξη από την Διοίκηση του Δήμου, η άψογη συνεργασία της Ομάδας μεταξύ τους και με τους εταίρους, η διαφορετική οπτική της εκπαίδευσης και η συμπερίληψη των τοπικών εταίρων στη διαδικασία λήψης αποφάσεων είναι μερικοί από τους παράγοντες επιτυχίας.
Διακρίσεις:
Από 1 έως 3 Φεβρουαρίου 2022 έλαβαν χώρα οι εργασίες του URBACT e-University 2022. Πρόκειται για μια σειρά εκδηλώσεων οι οποίες επικεντρώνονται στην υποστήριξη των πόλεων που συμμετέχουν στο δίκτυο URBACT. Στο πλαίσιο αυτό, την Τρίτη, 1 Φεβρουαρίου 2022 ο δήμος προσκλήθηκε να παρουσιάσει ως καλή πρακτική την εμπειρία του από την υλοποίηση του Σχεδίου Δράσης του για την Πρόωρη Εγκατάλειψη από την Εκπαίδευση. Στην εκδήλωση την οποία παρακολούθησαν εκπρόσωποι από όλη την Ευρώπη, ο Δήμος είχε την ευκαιρία να παρουσιάσει τα εμπόδια και τις προκλήσεις που αντιμετώπισε κατά την υλοποίηση του Σχεδίου Δράσης, τη μεθοδολογία και τον τρόπο εργασίας του, τα αποτελέσματα των προσπαθειών του και την προστιθέμενη αξία του έργου για το δήμο.
Οι σχολικές μονάδες του δήμου Αμπελοκήπων - Μενεμένης
Συνεργασία του Δήμου με τους λοιπούς εταίρους του προγράμματος:
O Δήμος Αμπελοκήπων – Μενεμένης, στο πλαίσιο υλοποίησης του Ευρωπαϊκού Ανταγωνιστικού Προγράμματος Συνεργασίας «URBACT ΙΙΙ Implementation Νetwork», συμμετείχε ως εταίρος στην υλοποίηση της πράξης με τίτλο «IMPACT on ESL» (Πρόληψη της πρόωρης σχολικής εγκατάλειψης). Η πράξη υλοποιήθηκε μέσα από ένα δίκτυο 9 συνεργαζόμενων πόλεων που ήταν οι εξής: Γάνδη - Βέλγιο ως επικεφαλής εταίρος (Lead Partner – LP), Ταλίν - Εσθονία, Σόφια - Βουλγαρία, Αμπελόκηποι – Μενεμένη – Ελλάδα, Αβέιρο - Πορτογαλία, Βερολίνο – Γερμανία, Ναντ – Γαλλία, Γκέτεμποργκ - Σουηδία, Βαρκελώνη – Ισπανία.
Στο πλαίσιο της Α΄ φάσης υλοποίησης του προγράμματος, ο δήμος Αμπελοκήπων – Μενεμένης, εκτός των άλλων δράσεων που υλοποίησε, δημιούργησε μια τοπική ομάδα στήριξης URBACT, που αποτελείται από ενδιαφερόμενους – ειδικούς, σε θέματα εκπαίδευσης, κατάρτισης, αλλά και αντιμετώπισης των καθημερινών προβλημάτων διαβίωσης των ευπαθών ομάδων του δήμου (π.χ. εκκλησία, διοίκηση και υπηρεσίες του δήμου, Μ.Κ.Ο., διαμεσολαβητές ΡΟΜΑ, τοπικοί σύλλογοι, κ.α.). Τα μέλη συμμετείχαν σε προγραμματισμένες συσκέψεις στις οποίες συνέδραμαν με τη γνώση τους και τις εμπειρίες τους στην ολοκληρωμένη αποτύπωση του προβλήματος και στην εξεύρεση προτάσεων-λύσεων προκειμένου να γίνει η επικαιροποίηση του τοπικού σχεδίου δράσης για την πρόληψη της πρόωρης σχολικής εγκατάλειψης.
Συνεργασία και δικτύωση του Δήμου με θεσμικά, εκπαιδευτικά όργανα και εκπαιδευτικούς
Οι εργαζόμενοι του δήμου (Ομάδα Έργου) που συμμετείχαν στην υλοποίηση της πράξης προέρχονται από :
1. τη Διεύθυνση Κοινωνικής Προστασίας – Παιδείας – Αθλητισμού – Πολιτισμού
2. Γραφείο Ανάπτυξης Οργάνωσης Προγραμματισμού & Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων
Οι εργαζόμενοι συμμετείχαν ενεργά στην τοπική ομάδα δράσης που δημιουργήθηκε για την υλοποίηση της πράξης καθώς και σ΄ όλες τις υποχρεώσεις για την υλοποίηση του φυσικού αντικειμένου (διακρατικές συσκέψεις, ημερίδες, προώθηση και προβολή της πράξης, χάραξη των δράσεων και ενεργειών κα) καθώς και της διαχείρισής του.
Επιπλέον συνεργάστηκαν οι Σχολικές επιτροπές και η Δημοτική επιτροπή παιδείας.
