ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΠΟΛΙΤΩΝ: 276 ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ
Το Ινστιτούτο Προληπτικής, Περιβαλλοντικής και Εργασιακής Ιατρικής, Prolepsis είναι ένας μη κερδοσκοπικός επιστημονικός οργανισμός που δραστηριοποιείται στον χώρο της δημόσιας υγείας, της ιατρικής έρευνας, της περιβαλλοντικής και εργασιακής ιατρικής από το 1990.
Περισσότερες πληροφορίες:
Το Ινστιτούτο Prolepsis είναι ένας μη κερδοσκοπικός επιστημονικός οργανισμός που δραστηριοποιείται στον χώρο της δημόσιας υγείας από το 1990.
Το πρόγραμμα Φιλία σε κάθε Ηλικία είναι μία ολοκληρωμένη πρωτοβουλία που βασίζεται στον εθελοντισμό. Λειτουργεί υποστηρικτικά για την κοινωνική ομάδα των ατόμων άνω των 65 ετών, με στόχο να καταπολεμήσει τη μοναξιά και την κοινωνική απομόνωση μέσα από την ανθρώπινη επαφή και τη δημιουργία δεσμών φιλίας. Με αυτόν τον τρόπο ενισχύει τον κοινωνικό ρόλο και την αυτοπεποίθηση των ηλικιωμένων.
Παράλληλα, στόχος του προγράμματος είναι η ανάδειξη των αναγκών και των προβλημάτων της Τρίτης Ηλικίας και η ευαισθητοποίηση του κοινού, των εμπλεκόμενων φορέων και της Πολιτείας.
Το πρόγραμμα απευθύνεται σε άτομα Τρίτης Ηλικίας που νιώθουν ή είναι μόνοι, καθώς και σε εθελοντές.
Επιπλέον, το πρόγραμμα περιλαμβάνει την Τηλεφωνική Γραμμή για τη Μοναξιά στην Τρίτη Ηλικία, η οποία απευθύνεται και στους φροντιστές, συγγενείς ή φίλους των μοναχικών ατόμων άνω των 65 ετών.
Το πρόγραμμα ξεκίνησε τον Δεκέμβριο 2019 και συνεχίζει δυναμικά να καταπολεμά τη μοναξιά στην Τρίτη Ηλικία με στόχο κανείς ηλικιωμένος να μην νιώθει ή να μην είναι μόνος.
Το πρόγραμμα Φιλία σε κάθε Ηλικία περιλαμβάνει διασύνδεση ηλικιωμένων και εθελοντών σε επίπεδο κοινότητας/ γειτονιάς. Συγκεκριμένα, δημιουργούμε ομάδες εθελοντών, οι οποίες συνδέονται με ηλικιωμένους σε τοπικό επίπεδο με στόχο την ανάπτυξη δεσμών "φιλίας". Κάθε εθελοντής επικοινωνεί τηλεφωνικά ή/ και πραγματοποιεί επισκέψεις, εφόσον το επιτρέπουν οι συνθήκες λόγω της πανδημίας, στους ηλικιωμένους. Με αυτόν τον τρόπο οι εθελοντές κάνουν τους ωφελούμενους να νιώσουν μέλη μιας κοινότητας που ενδιαφέρεται για αυτούς, ενώ τους ενεργοποιούν πνευματικά και συναισθηματικά. Παράλληλα οι εθελοντές αισθάνονται ότι μπορούν να είναι ενεργοί πολίτες και να προσφέρουν στο κοινωνικό σύνολο, ενώ ωφελούνται από τις εμπειρίες και τα βιώματα των ηλικιωμένων:
«Απ’ τη δική μου πλευρά, θα έλεγα ότι ως αρκετά μικρότερος από τους ωφελούμενους, έχω πάρει πάρα πολλές εμπειρίες, επειδή είναι άτομα που είχαν ιδιαίτερα βιώματα στη ζωή τους. » (εθελοντής διασύνδεσης).
Ταυτόχρονα λειτουργεί η Τηλεφωνική Γραμμή για τη Μοναξιά στην Τρίτη Ηλικία – 210-6101300. Άτομα άνω των 65 ετών που βιώνουν μοναξιά/ κοινωνική απομόνωση καθώς και φροντιστές, συγγενείς ή φίλοι αυτών των ατόμων μπορούν να καλούν στη γραμμή προκειμένου να λάβουν ανθρώπινη επικοινωνία σε ένα ασφαλές περιβάλλον. Στις περιπτώσεις που απαιτείται ενημερώνονται σχετικά με κατάλληλες κοινωνικές υπηρεσίες. Η γραμμή λειτουργεί καθημερινά Δευτέρα με Παρασκευή, από τις 11 το πρωί έως τις 8 το απόγευμα. Όλες οι κλήσεις είναι ανώνυμες και η χρέωση είναι αστική.
Η φυσιολογική διαδικασία της γήρανσης πρέπει να αποτελεί μία θετική εμπειρία για το άτομο και να συνοδεύεται από τη δυνατότητα ενεργούς συμμετοχής στην κοινωνική, οικονομική, πολιτιστική και πνευματική ζωή της κοινωνίας. Η κοινωνικοποίηση, η ανθρώπινη επαφή και η Φιλία σε κάθε Ηλικία μπορούν να παίξουν καθοριστικό ρόλο στη βελτίωση της ποιότητας ζωής και της υγείας των ηλικιωμένων. Άλλωστε, η διασύνδεση μεταξύ των ανθρώπων και η επικοινωνία είναι απαραίτητη για την ανθρώπινη ζωή ειδικά σήμερα που λόγω της πανδημίας και των μέτρων κοινωνικής αποστασιοποίησης το αίσθημα μοναξιάς και η κοινωνική απομόνωση στα ηλικιωμένα άτομα, είναι εντονότερη.
Στην Ελλάδα, το 22,3% του πληθυσμού είναι άνω των 65 ετών. Ο πληθυσμός της χώρας μας όχι μόνο γηράσκει, αλλά ταυτόχρονα απομονώνεται. Εκτιμάται ότι περίπου 730.000 ηλικιωμένοι ζουν μόνοι τους. Οι ηλικιωμένοι βιώνουν μοναξιά και κοινωνική απομόνωση, ενώ παράλληλα δεν αξιοποιείται η εμπειρία και οι δυνατότητές τους. Εκτός από τη μείωση της ποιότητας ζωής, η κοινωνική απομόνωση και η μοναξιά έχουν δυσμενείς επιπτώσεις για την υγεία του ατόμου, όχι μόνο ψυχοκοινωνικές, όπως αναμένεται, αλλά και σωματικές. Για το λόγο αυτό το Ινστιτούτο Prolepsis υλοποιεί το πρόγραμμα Φιλία σε κάθε Ηλικία.
Μέχρι σήμερα έχουν συμμετάσχει στο πρόγραμμα 170 ωφελούμενοι και περισσότεροι από 170 εθελοντές.
Το πρόγραμμα αξιολογείται με ποσοτικές και ποιοτικές αναλύσεις μέσα από τη χρήση ερωτηματολογίων (π.χ. δημογραφικά χαρακτηριστικά αξιολόγηση του επιπέδου μοναξιάς κτλ), καθώς και ποιοτικών μεθόδων όπως οι τηλεφωνικές συνεντεύξεις, τα focus groups κ.ά.
Ακολουθούν ενδεικτικά αποτελέσματα της δράσης από ωφελούμενους που συμμετείχαν σε τηλεφωνικές συνεντεύξεις:
Οι ωφελούμενοι φαίνεται πως μέσω του προγράμματος αποκτούν ένα καινούργιο πρόσωπο εμπιστοσύνης στη ζωή τους, έναν «καινούριο φίλο». Σε πολλές περιπτώσεις αναφέρουν πως πραγματικά ανυπομονούν για τη συνομιλία με τους εθελοντές, η οποία είναι «ανθρώπινη», «φιλική», «καθησυχαστική» και «παρήγορη» για τη μοναξιά που βιώνουν.
«Μπορεί να μην βλεπόμαστε, αλλά και μέσα από το τηλέφωνο νιώθεις τα συναισθήματα του άλλου και το ενδιαφέρον. Το συναίσθημα δεν το εμποδίζει τίποτα, φαίνεται και από τα λόγια» (ωφελούμενη).
«Χτυπάει το τηλέφωνο και λέω... αχ να είναι τα κορίτσια! Είναι σωτήριο» (ωφελούμενη).
«Μες την ασθένεια, μες την πανδημία που περνάμε, ξέρετε πόσο σημαντικό είναι τέτοια άτομα, που δείχνουν τόσο ενδιαφέρον για εμάς. Τι παρηγορητικό είναι αυτό…» (ωφελούμενη).
Το πρόγραμμα ξεκίνησε να υλοποιείται πανελλαδικά.
Η Γραμμή για τη Μοναξιά στην Τρίτη Ηλικία δέχεται κλήσεις από ωφελούμενους που κατοικούν σε όλη την Ελλάδα.
Το πρόγραμμα στηρίζεται στη συνεργασία με ένα ευρύ δίκτυο κοινωνικών εταίρων που περιλαμβάνει:
10 Δήμους,
5 Μονάδες Φροντίδας Ηλικιωμένων
120 Οργανώσεις της Κοινωνίας Πολιτών.
45 Κέντρα Υγείας
22 Κοινωνικές Υπηρεσίες Νοσοκομείων
Ενορίες, Μητροπόλεις και σχολεία
Για την υλοποίησή του προγράμματος το Ινστιτούτο έχει ενώσει τις δυνάμεις του με τον διεθνή Οργανισμό "Petits Frères des Pauvres" (PFP). Η δράση των "Petits Frères des Pauvres" ξεκίνησε το 1946 στο Παρίσι με στόχο να στηρίξει ηλικιωμένα άτομα που είχαν βιώσει την απώλεια συγγενικών τους ατόμων στον πόλεμο, πολλά από τα οποία είχαν χάσει και τις περιουσίες τους. Σήμερα, το δίκτυο του Οργανισμού στη Γαλλία στηρίζει σε ετήσια βάση, μέσω εθελοντισμού, περισσότερους από 30.000 ηλικιωμένους, αναδεικνύοντας και επιβεβαιώνοντας τον ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο που έχει η ανθρώπινη επαφή και η επικοινωνία στην ευημερία των ανθρώπων αυτών. Ο Οργανισμός "Petits Frères des Pauvres" δραστηριοποιείται σε 14 χώρες μέσα από ένα δίκτυο συνεργασιών που έχει αναπτύξει σε Ευρώπη και ΗΠΑ. Το Ινστιτούτο Prolepsis είναι μέλος της παγκόσμιας οργάνωσης και η χώρα μας μία από τις 14 χώρες σε όλο τον κόσμο που υλοποιείται το πρόγραμμα. Στελέχη του PFP παρέχουν τεχνογνωσία και καθοδήγηση σε θέματα εκπαίδευσης και εφαρμογής καθ΄ όλη τη διάρκεια του προγράμματος.
Το πρόγραμμα υλοποιείται με τη στήριξη του Ιδρυτικού Δωρητή ΤΙΜΑ Κοινωφελές Ίδρυμα, της NN Hellas, της LAMDA Development, της ΑΜΚΕ Αιγέας κ.α.
Το πρόγραμμα τελεί υπό την αιγίδα της Περιφέρειας Αττικής και της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας.
Για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση του Προγράμματος απασχολούνται συνολικά 8 εργαζόμενοι του Ινστιτούτου Prolepsis, ενώ περισσότεροι από 170 εθελοντές υποστηρίζουν το έργο.
Τα οφέλη που αποκομίζει το Ινστιτούτο Prolepsis από την υλοποίηση του Προγράμματος, συνοψίζονται, στην ανάπτυξη των ικανοτήτων και στην απόκτηση πολύτιμης εμπειρίας των στελεχών του σε θέματα Τρίτης Ηλικίας, καθώς και στην ανάπτυξη ενός δικτύου εθελοντών και συνεργασιών με φορείς, ιδρύματα, εταιρείες και ιδιώτες.
