ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Ανάπτυξη Δράσεων με στόχο την Βελτίωση Ποιότητας Ζωής των Πολιτών
Πρωτοβουλία
Νομική Υποστήριξη και Δικαστική Εκπροσώπηση Γυναικών που ζουν στο Όριο της Φτώχειας και του Κοινωνικού Αποκλεισμού.
ΥΠΟΒΛΗΘΗΚΕ ΑΠΟ:
Ίριδα - Κέντρο Γυναικών
Η Ίριδα-το Κέντρο Γυναικών είναι ένας ασφαλής, συμμετοχικός, και προσβάσιμος χώρος για όλες τις γυναίκες από κάθε γωνιά του πλανήτη. Η Ίριδα είναι ένας Ελληνικός, μη-κερδοσκοπικός οργανισμός με έδρα της της Θεσσαλονίκη. Παρέχουμε υποστήριξη και εργαλεία για την προστασία, την ενδυνάμωση και την στήριξη γυναικών ώστε να πάρουν ξανά τη ζωή τους στα χέρια τους και να φέρουν την αλλαγή στις ζωές τους. Αν και ο βασικός μας στόχος είναι η υποστήριξη των γυναικών και των νέων κοριτσιών, πάντα στεκόμαστε στο πλευρό όλων των ανθρώπων που χρειάζονται βοήθεια, ανεξάρτητα από την εθνικότητα, τη φυλή, τη θρησκεία, και το υπόβαθρό τους.
Στόχος δράσης
H πρωτοβουλία της “Νομικής Υποστήριξης και Δικαστικής Εκπροσώπησης Γυναικών που ζουν στο Όριο της Φτώχειας και του Κοινωνικού Αποκλεισμού” είναι αναπόσπαστη και βασική υπηρεσία του τριετούς προγράμματος της Ίριδας-Κέντρο Γυναικών, “Κοινωνικής Προστασίας”. Το πρόγραμμα της Κοινωνικής Προστασίας είναι το πρώτο καθοριστικής σημασίας βήμα για την επίτευξη του οράματός μας - ενός κόσμου που καμία γυναίκα δεν μένει πίσω.
Οι βασικός στόχος της πρωτοβουλίας είναι η σωστή και έγκυρη ενημέρωση των γυναικών με τις οποίες δουλεύουμε για τα δικαιώματά τους, και η υποστήριξη που απαιτείται για να αναλαμβάνουν δράση και να τα διεκδικούν. Συγκεκριμένα, σε βάθος της τριετίας 2023-2025, στοχεύουμε να υποστηρίξουμε 400 κοινωνικά και οικονομικά ευάλωτες γυναίκες να διεκδικήσουν και να διατηρήσουν τα δικαιώματα τους, βοηθώντας τες να κατανοήσουν το νομοθετικό πλαίσιο της χώρας και των δικαιωμάτων τους, ώστε να λαμβάνουν ενημερωμένες αποφάσεις για τη ζωή τους. Η νομική βοήθεια που προσφέρεται μέσω της πρωτοβουλίας αυτής δεν περιορίζεται στη νομική συμβουλευτική και υποστήριξη, αλλά συμπεριλαμβάνει και τη δικαστική εκπροσώπηση των γυναικών, επιτρέποντάς τους να ακολουθήσουν κάθε δυνατή νομική οδό και διαδικασία για την διασφαλιση των δικαιωμάτων τους.
Οι υπηρεσίες και δράσεις της πρωτοβουλίας (νομική συμβουλευτική, υποστήριξη και δικαστική εκπροσώπηση) αφορούν υποθέσεις Αστικού και Οικογενειακού Δικαίου, Ποινικού Δικαίου (υπό προϋποθέσεις π.χ. υποθέσεις έμφυλης βίας), και υποθέσεις Ασύλου και Μετανάστευσης.
Κοινό στο οποίο απευθύνεται
Σύμφωνα με την Ελληνική Στατιστική Αρχή και την τελευταία απογραφή, οι γυναίκες αποτελούν περισσότερο από τα μισά του πληθυσμού της χώρας μας, με το ποσοστό να ανέρχεται στο 52%. Παρόλα αυτά, η Ελλάδα κατέχει την τελευταία θέση ισότητας των φυλών μεταξύ των 27 κρατών-μελών, με βαθμολογία που παραμένει σχεδόν αμετάβλητη την τελευταία δεκαετία, ενώ παρουσιάζει ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά απασχολησιμότητας των γυναικών στην Ε.Ε. Ενδεικτικά, περισσότερες από 1 στις 4 γυναίκες στην Ελλάδα ζουν υπό καθεστώς φτώχειας, κοινωνικού αποκλεισμού, και τον κίνδυνο έμφυλης κακοποίησης.
Στην Ίριδα-Κέντρο Γυναικών εργαζόμαστε με κάθε άτομο που αυτοπροσδιορίζεται ως γυναίκα άνω των 18 ετών - Ελληνίδα, προσφύγισσα, ή μεταφράστρια - κατοικεί σε δήμους της πόλης της Θεσσαλονίκης ή στην ευρύτερη περιοχή και αντιμετωπίζει κοινωνικές και οικονομικές ευαλωτότητες που την ωθούν σε μη ασφαλή διαβίωση, στο όριο της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού.
Οι γυναίκες με τις οποίες εργαζόμαστε παρουσιάζουν κοινά χαρακτηριστικά, εκ των οποίων ενδεικτικά αναφέρονται τα ακόλουθα:
αντιμετωπίζουν σοβαρά ζητήματα διαβίωσης και επιβίωσης
είναι (εν δυνάμει) θύματα έμφυλης βίας
είναι μητέρες σε μονογονεικές ή/και πολύτεκνες οικογένειες.
είναι άτομα που αντιμετωπίζουν μακροχρόνια προβλήματα σωματικής ή/και ψυχικής υγείας
είναι μόνες -χωρίς υποστηρικτικό οικογενειακό ή/και κοινωνικό δίκτυο
είναι μακροχρόνια άνεργες ή/και έχουν χαμηλό και ασταθές εισόδημα
αντιμετωπίζουν κοινωνικές διακρίσεις, ρατσιστικές συμπεριφορές, και αυξημένο κίνδυνο κοινωνικού αποκλεισμού.
Χρονική διάρκεια
Η πρωτοβουλία ξεκίνησε το 2020, στην καρδιά της πανδημίας, παρέχοντας νομική συμβουλευτική σε ευάλωτες γυναίκες. Σταδιακά, ανταποκρινόμενες στις ανάγκες για δωρεάν νομικές υπηρεσίες, αναπτύξαμε ένα ολοκληρωμένο τμήμα νομικής βοήθειας και εκπροσώπησης.
Περιγραφή
Εξειδικευόμαστε στην προστασία, ενδυνάμωση, και ολιστική υποστήριξη ευάλωτων γυναικών μέσα από εξατομικευμένες και έγκαιρες υπηρεσίες ανταποκρινόμενες στις εκάστοτε ανάγκες τους.
Το 2020, αφουγκραζόμενες τις συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες των γυναικών-μελών μας για πρόσβαση σε δωρέαν νομική συμβουλευτική, σε ένα διάστημα που η πρόσβαση σε φορείς και υπηρεσίες ήταν περιορισμένη εξαιτίας των lockdowns, εντάξαμε στο πλαίσια του προγράμματος της Κοινωνικής Προστασίας, την παροχή νομικής συμβουλευτικής. Έκτοτε, έχουμε πραγματοποιήσει περισσότερες από 1400 συνεδρίες νομικής βοήθειας. Από το 2021, παρέχουμε ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα νομικής βοήθειας και εκπροσώπησης, υποστηρίζοντας κοινωνικά και οικονομικά ευάλωτες γυναίκες να διεκδικούν τα δικαιώματά τους.
Αυτή τη στιγμή, η Ίριδα-Κέντρο Γυναικών:
είναι ο μοναδικός φορέας της κοινωνίας των πολιτών στη Θεσσαλονίκη που παρέχει δωρεάν νομικές υπηρεσίες και δικαστική εκπροσώπηση σε κάθε γυναίκα - Ελληνίδα, προσφύγισσα, μετανάστρια- που το έχει ανάγκη, ενώ λαμβάνει υπόψη ότι συχνά οι γυναίκες αντιμετωπίζουν επιπλέον εμπόδια στην πρόσβαση τους στη δικαιοσύνη ακριβώς επειδή είναι γυναίκες.
δεν αναλαμβάνει απλώς την διεκπαιρέωση και επίλυση νομικών υποθέσεων, αλλά επενδύει στην συνεχή ενημέρωσή των γυναικών για τις διαθέσιμες επιλογές τους -βάσει του νομοθετικού πλαισίου- καθιστώντας τες ικανές να λαμβάνουν ενημερωμένες αποφάσεις και να είναι κυρίαρχες της ζωής τους.
είναι ο μοναδικός φορέας της κοινωνίας των πολιτών στη Βόρεια Ελλάδα που παρέχει έναν ασφαλή, κοινοτικό χώρο αποκλειστικά για 480 γυναίκες από 37 χώρες, προσφέροντας υπηρεσίες κοινωνικής προστασίας, νομικής βοήθειας και εκπροσώπησης, ψυχολογικής και ψυχοκοινωνικής στήριξης, ανάπτυξης δεξιοτήτων και απασχολησιμότητας.
παρέχει ένα ασφαλή χώρο για παιδιά που λειτουργεί υποστηρικτικά για τις μητέρες επιτρέποντάς τους να έχουν προσωπικό χρόνο και χώρο για τις συνεδρίες τους με τη Δικηγόρο, αλλά και για τις υπόλοιπες διαθέσιμες υπηρεσίες του οργανισμού.
Μέσω των δράσεων της πρωτοβουλίας, κοινωνικά και οικονομικά ευάλωτες γυναίκες:
αποκτούν πρόσβαση σε δωρεάν νομικές υπηρεσίες, ενημερώνονται για τους τρόπους που μπορούν να διεκδικούν τα δικαιώματά τους σύμφωνα με το ισχύον νομοθετικό σύστημα και αποκτούν καλύτερη γνώση των διάφορων περίπλοκων γραφειοκρατικών διαδικασιών που πρέπει να ακολουθούν σε κάθε περίπτωση.
εκπροσωπούνται νομικά και δικαστικά, γεγονός που εξασφαλίζει την πρόσβασή τους στη δικαιοσύνη. Η περιορισμένη πρόσβαση σε νομικές υπηρεσίες -και κατ’ επέκταση στα δικαιώματα και τη δικαιοσύνη- επιδρά αρνητικά, ενισχύοντας τις ήδη αυξημένες ευαλωτότητες των γυναικών που εξυπηρετούμε, ενώ εντείνει τις διακρίσεις και την κοινωνική ανισότητα.
λαμβάνουν τις κατάλληλες πληροφορίες, καθοδήγηση, και συμβουλευτική για ποικίλα νομικά ζητήματα ενώ αποκτούν καλύτερη αντίληψη για τα ζητήματα που τις αποσχολούν ώστε να είναι σε θέση να λαμβάνουν ενημερωμένες αποφάσεις για τη ζωή τους.
Από τις αρχές του 2023 ως τις 15 Μαίου 2023, ο οργανισμός έχει ήδη:
υποστηρίξει 95 άτομα - 47 γυναίκες και 48 συγγενείς αυτών, πρώτου βαθμού.
αναλαβει 50 υποθέσεις εκ των οποίων 31 έχουν “κλείσει” επιτυχώς, ενώ τα αποτελέσματα 19 υποθέσεων δεν έχουν ανακοινωθεί ακόμα. Αυτό ισοδυναμεί με ποσοστό επιτυχίας 100%.
πραγματοποιήσει 115 συνεδρίες νομικής υποστήριξης που αφορούσαν της διεκπεραίωση νομικών διαδικασιών όπως προετοιμασία για δικαστική εκπροσώπηση θυμάτων έμφυλης βίας, νομική εκπροσώπηση γυναικών για την έκδοση διαζυγίου και ζητημάτων κηδεμονίας, ανάληψη διαφόρων νομικών διαδικασιών, έκδοση ταξιδιωτικών εγγράφων, ανανέωση άδειας παραμονής και υποστήριξη αιτούντων άσυλο.
Αξίζει να αναφέρουμε ότι εκ των 47 γυναικών που επωφελήθηκαν από τις νομικές μας υπηρεσίες:
2 γυναίκες είναι επιζήσασες έμφυλης βίας
17 γυναίκες αντιμετωπίζουν προβλήματα σωματικής ή ψυχικής υγείας ή/και έχουν ανήλικο τέκνο που αντιμετωπίζει σοβαρή ιατρική πάθηση
10 γυναίκες βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο κοινωνικού αποκλεισμού χωρίς κανένα υποστηρικτικό δίκτυο
Τόπος Δράσης
Ο ασφαλής μας χώρος για γυναίκες εδρεύει στο κέντρο της πόλης της Θεσσαλονίκης. Η γεωγραφική εμβέλεια των υπηρεσιών μας είναι προσβάσιμη σε κάθε γυναίκα - Ελληνίδα, προσφύγισσα ή μετανάστρια - που κατοικεί στη Θεσσαλονίκης ή στην ευρύτερη περιοχή.
Με γνώμονα την καλύτερη δυνατή και αποτελεσματικότερη υλοποίηση των προγραμμάτων μας και των παρεχόμενων υπηρεσιών μας, η Ίριδα-Κέντρο Γυναικών έχει αναπτύξει ένα ευρύ δίκτυο συνεργατών, συμπεριλαμβανομένων κοινωνικών υπηρεσιών των Δήμων, δημόσιων και κρατικών υπηρεσιών, φορέων της κοινωνίας των πολιτών και ιδιωτών. Ειδικότερα, αναφορικά με την περιγραφόμενη πρωτοβουλία και έχοντας ως στόχο την συνεχή υποστήριξη των ευάλωτων ομάδων που εργάζεται, η Ίριδα-Κέντρο Γυναικών έχει διαμορφώσει ένα δίκτυο: Α. Παραπομπών με:
Τις κοινωνικές Υπηρεσίες των Δήμων
Άλλους φορείς της κοινωνίας των πολιτών και μη κυβερνητικές οργανώσεις ανθρωπιστικού χαρακτήρα
Β. Ιδιωτών Συνεργατών με:
Ιδιώτες Δικηγόρους
Συμβολαιογράφους
Ταυτόχρονα, η Ίριδα-Κέντρο Γυναικών διατηρεί άψογες σχέσεις με δημόσιες και κρατικές υπηρεσίες όπως δημόσιες δομές υγείας και η Υπηρεσία Ασύλου.
Επιπλέον, ο οργανισμός συνεργάζεται με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης για την εκπόνηση πρακτικής άσκησης φοιτητών του Τμήματος Νομικής. Οι φοιτητές έρχονται σε επαφή με την πρακτική εφαρμογή νομικών διαδικασιών και υποστηρίζουν τη Δικηγόρο, συμμετέχοντας ενεργά στην νομική υποστήριξη κοινωνικά και οικονομικά ευάλωτων γυναικών μέσα από την άμεση καθοδήγηση της Δικηγόρου και υπό την εποπτεία της Υπεύθυνης Προστασίας. Θεωρούμε πως μέσα από την ευκαιρία της πρακτικής άσκησης σε έναν πλαίσιο με τόσο μεγάλο φάσμα νομικών υποθέσεων, ανερχόμενοι δικηγόροι ενδυναμώνονται επαγγελματικά, αποκτώντας άμεση πρακτική γνώση τόσο για το νομικό πλαίσιο και τις σχετικές διαδικασίες, όσο και για την υποστήριξη ομάδων με αυξημένες κοινωνικό-οικονομικές ευαλωτότητες.
H Ίριδα-Κέντρο Γυναικών απαρτίζεται από μια πολυπολιτισμική ομάδα 15 γυναικών που εργάζονται με κοινή αποστολή την ολιστική ενδυνάμωση κοινωνικά και οικονομικά ευάλωτων γυναικών που κατοικούν στη Θεσσαλονίκη και την ευρύτερη περιοχή. Η ομάδα μας περιλαμβάνει επαγγελματίες κοινωνικούς λειτουργούς, δικηγόρο, ψυχολόγο, νηπιαγωγό, εκπαιδεύτριες ενηλίκων, μεταφράστριες και διοικητικό προσωπικό. Κάθε μέλος της ομάδας μέσω του ρόλου του ειναι υπευθυνο για την παροχή των υπηρεσιών μας, την προστασία, ενδυνάμωση και υποστήριξη των γυναικών-μελών μας, την εύρυθμη και ομαλή λειτουργία και την βιωσιμότητα του οργανισμού.
Επιπλέον από το 2020 και κάθε χρόνο, σε συνεργασία με το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης τελειόφοιτοι φοιτητές του τμήματος Κοινωνικής Εργασίας και του τμήματος Νομικής, πραγματοποιούν την πρακτική τους άσκηση στην Ίριδα-Κέντρο Γυναικών υπό την επίβλεψη και καθοδήγηση της Υπεύθυνης Κοινωνικής Προστασίας και της Δικηγόρου αντίστοιχα. Τέλος, κατά μέσο όρο, κάθε χρόνο, υποδεχόμαστε 5 εθελοντές που προσφέρουν τις αντίστοιχες υπηρεσίες ανάλογα με το επαγγελματικό τους υπόβαθρο και τις δεξιότητές τους.
Η Δικηγόρος του οργανισμού είναι υπεύθυνη του τμήματος της Νομικής Υποστήριξης και Δικαστικής Εκπροσώπησης, αναλαμβάνοντας τις υποθέσεις των γυναικών μελών της Ίριδας. Παρόλα αυτά, αξίζει να σημειωθεί, πως η Ίριδα λειτουργεί ολιστικά με τις υπηρεσίες και τις παροχές της να είναι αλληλένδετες με στόχο την εξατομικευμένη υποστήριξη των γυναικών ώστε να γίνουν αυτάρκεις και να διεκδικούν ευκαιρίες προσωπικής και επαγγελματικής ανάπτυξης. Πρακτικά αυτό σημαίνει, ότι οι γυναίκες που λαμβάνουν νομική υποστήριξη ταυτόχρονα έχουν πρόσβαση -ανάλογα με τις ανάγκες τους- και στις υπηρεσίες κοινωνικής προστασίας, ψυχολογικής και ψυχοκοινωνικής υποστήριξης, ανάπτυξης δεξιοτήτων και απασχολησιμότητας. Ως αποτέλεσμα, η γυναίκα - μέλος της Ίριδας λαμβάνει συνολική και εξατομικευμένη υποστήριξη που βελτιώνει ολιστικά την ψυχοκοινωνική της ευημερία και την πρόσβασή της στου διαθέσιμους πόρους.
Η πρωτοβουλία “Νομικής Υποστήριξης και Δικαστικής Εκπροσώπησης Γυναικών που ζουν στο Όριο της Φτώχειας και του Κοινωνικού Αποκλεισμού” αποτελεί υπηρεσία καθοριστικής σημασίας του Προγράμματος Κοινωνικής Προστασίας του οργανισμού. Συνδυαστικά με τις υπηρεσίες κοινωνικής προστασίας, ψυχολογικής και ψυχοκοινωνικής στήριξης και τη νομική υποστήριξη και δικαστική εκπροσώπηση δημιουργείται μια καινοτόμα και ολιστική προσέγγιση στην προστασία και ενδυνάμωση ευάλωτων γυναικών στη Βόρεια Ελλάδα.
Αυτή στη στιγμή στη Θεσσαλονική και στη ευρύτερη περιοχή, η Ίριδα-Κέντρο Γυναικών μέσω του Πρόγραμμα Κοινωνικής Προστασίας είναι ο μοναδικός φορέας που παρέχει δωρεάν νομικές υπηρεσίες και δικαστική εκπροσώπηση σε γυναίκες - Ελληνίδες, προσφύγισσες, και μετανάστριες - που το έχουν ανάγκη, χωρίς διακρίσεις με βάση την εθνικότητα, το νομικό status ή τη θρησκεία.
Η ένταξη της πρωτοβουλίας στις διαθέσιμες υπηρεσίες του οργανισμού συνέβαλε θετικά στην μεγιστοποίηση του θετικού κοινωνικού αντικτύπου του οργανισμού, καθώς αύξησε την απήχηση του στην άμεση ομάδα στόχου, δηλαδή τις γυναίκες με αυξημένες κοινωνικές και οικονομικές ευαλωτότητες, ενώ ενίσχυσε εις βάθος την θετική επίδραση του στην πρόσβαση των γυναικών στα δικαιώματά τους, στους διαθέσιμους πόρους και σε ευκαιρίες προσωπικής και επαγγελματικής ανάπτυξης.
Ταυτόχρονα, οι υπηρεσίες νομικής στήριξης και δικαστικής εκπροσώπησης συνέβαλαν θετικά στην ανάδειξη του οργανισμού και στην αύξηση της καλή του φήμης τόσο ανάμεσα στο ειδικό κοινό -δηλαδή τις γυναίκες με αυξημένες κοινωνικές και οικονομικές ευαλωτότητες- όσο και στην ευρύτερη κοινότητα της πόλης, ενισχύοντας την διασύνδεση του οργανισμού με την τοπική κοινότητα και τις κοινωνικές υπηρεσίες των δήμων της πόλης.
Επιπλέον, μέσω των υπηρεσιών της πρωτοβουλίας καταφέραμε να εμβαθύνουμε στην χαρτογράφηση των αναγκών των γυναικών με τις οποίες δουλεύουμε, με αποτέλεσμα την διαμόρφωση των παροχών μας για την καλύτερη και αποτελεσματικότερη υποστήριξη των γυναικών τις οποίες στοχεύουμε.
