Σχέδια μαθήματος

18ο Δημοτικό Σχολείο Ευόσμου


TOPIC: Σχέδια μαθήματος

Initiative

Η σημασία της αειφορικής διαχείρισης του νερού μέσα από το παραμύθι "Λειψυδρία στη Νεροχώρα"

Η σημασία της αειφορικής διαχείρισης του νερού μέσα από το παραμύθι "Λειψυδρία στη Νεροχώρα"
SUBMITTED FROM:

18ο Δημοτικό Σχολείο Ευόσμου

Το 18ο Δημοτικό Σχολείο Ευόσμου είναι ένα αστικό οκταθέσιο σχολείο. Είναι μέλος του προγράμματος Νοιάζομαι και δρω, συμμετέχει ενεργά σε ποικίλες περιβαλλοντικές δράσεις, τα τρία τελευταία χρόνια λαμβάνει μέρος στην Εθελοντική Εβδομάδα του Let's do it Greece, προωθεί την ανακύκλωση χαρτιού, πλαστικού και τηγανέλαιου ενώ συμβάλει στην κοινωνική ευαισθητοποίηση γύρω από όλα αυτά τα θέματα μέσα από τις δράσεις του


School Principal

Σαρρούδη Ιωάννα

Contact with School


Description

Το βιβλίο «Λειψυδρία στη Νεροχώρα»[1] χρησιμοποιήθηκε ως το βασικό αναγνωστικό για περίπου 6 μήνες. Βασικός σκοπός ήταν να προωθηθεί ταυτόχρονα ο γλωσσικός και ο περιβαλλοντικός γραμματισμός των παιδιών, ο πρώτος μέσα από την μελέτη αυθεντικών κειμένων και ο δεύτερος μέσα από τη μελέτη θεμάτων και προβλημάτων που αναδείχθηκαν. Δόθηκε έμφαση στη συμμετοχική ενέργεια των μαθητών και στην αλληλεπίδραση ανάμεσα στα μέλη των ομάδων ώστε να καλλιεργηθούν οι μεταγλωσσικές και μεταγνωστικές δεξιότητες.

Η ανάγκη δημιουργίας μίας βιώσιμης αειφορικής πόλης σημαίνει ότι οι σημερινοί μαθητές/ήτριες πρέπει να κατακτήσουν βασικές δεξιότητες περιβαλλοντικού γραμματισμού και να διαμορφώσουν στάσεις και αξίες φιλικές προς το περιβάλλον, ώστε να γίνουν ενήλικοι ενεργοί πολίτες με περιβαλλοντική συνείδηση και περιβαλλοντική πολιτική στάση.

Σύμφωνα με τα ΑΠΣ της Γλώσσας και της Μελέτης Περιβάλλοντος οι μαθητές/ήτριες θα πρέπει να έρθουν σε επαφή «με μία ποικιλία μορφών κειμένου» ώστε να αναπτύξουν τις «κριτικές εκείνες δεξιότητες που θα τους επιτρέψουν να αξιολογούν την πολιτική, κοινωνική και ιδεολογική διάσταση της γλώσσας»[2] και ταυτόχρονα να τους βοηθάει να αποκτήσουν «μία σφαιρική αντίληψη για τη ζωή»[3] ενώ θα αντιμετωπίζονται ως ερευνητές.

Το πρόγραμμα που υλοποιήθηκε  βασίστηκε στην ενεργητική, βιωματική και ανακαλυπτική μάθηση, ενώ αξιοποιήθηκε η διαθεματική προσέγγιση της γνώσης και η ομαδοσυνεργατική διαδικασία.

Το βιβλίο «Λειψυδρία στη Νεροχώρα» είναι ένα κείμενο σχεδιασμένο από μία πολύ αξιόλογη ομάδα ανθρώπων. Καλογραμμένο και όμορφα εικονογραφημένο, αλλά και ενημερωμένο ώστε να προκαλεί τη σκέψη των παιδιών, σχεδιάστηκε για να αποτελέσει το εργαλείο ενός περιβαλλοντικού προγράμματος. Ο τρόπος χρησιμοποίησής του μέσα στην τάξη, έδωσε άλλη διάσταση σε τέτοιου είδους βιβλία. Ως κείμενο, προβληματίζει τα παιδιά ενώ ταυτόχρονα τους ταξιδεύει σε έναν κόσμο όχι και τόσο διαφορετικό από τον δικό τους ενώ τους επιτρέπει «να περιπλανηθούν μέσα στο βασίλειο της μυθοπλασίας που γίνεται κίνητρο σκέψης και κινητήρια δύναμη αρτιότερης θέασης του εαυτού μας και του κόσμου» (Πολίτης, 2013). Δίνει τη δυνατότητα ανάπτυξης ελκυστικών δραστηριοτήτων οι οποίες βοηθούν στην καλλιέργεια τόσο του προφορικού όσο και του γραπτού λόγου αλλά και στην ανάπτυξη της φιλαναγνωσίας των παιδιών.

Μέσα από την ενασχόληση με το παρόν βιβλίο τα παιδιά ανέπτυξαν το λεξιλόγιό τους, έμαθαν από τις δράσεις, από το παιχνίδι και από τη βίωση καταστάσεων. Το θέμα του βιβλίου τους κίνησε το ενδιαφέρον και το παραμυθικό στοιχείο βοήθησε να κατανοήσουν καλύτερα δύσκολες έννοιες.

Συγκεκριμένα οι έννοιες που αναπτύχθηκαν ήταν το φαινόμενο του θερμοκηπίου, η όξινη βροχή, η κλιματική αλλαγή, το πρόβλημα της υπεράντλησης, η διάβρωση, οι τρόποι εξοικονόμησης νερού, το δικαίωμα στο νερό, η  αστυφιλία, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η σημασία τους για την προστασία του περιβάλλοντος, ο ρόλος της υπερκατανάλωσης στην μόλυνση του περιβάλλοντος, οι θεσμοί και η στάση τους, οι περιβαλλοντικοί μετανάστες αλλά και έννοιες όπως η αξία της οικογένειας, της αγάπης, του καθαρού αέρα, του καθαρού νερού, της αποδοχής, της ισότητας, της συνεργασίας και της αλληλεγγύης.

Αξιοποιήθηκαν σύγχρονα άρθρα από εφημερίδες διαδικτυακές, καθώς και πειράματα, για την καλύτερη κατανόηση των εννοιών. Η επαφή τους με πλούσιο πληροφοριακό υλικό ανέπτυξε την κριτική τους σκέψη, καθώς έγινε μία προσπάθεια σύνδεσης των γεγονότων του κειμένου με αυτά της σύγχρονης πραγματικότητα. Επίσης, δόθηκε έμφαση στην ανάπτυξη της δημιουργική διαδικασίας καθώς «εμπεριέχει την παράμετρο της πνευματικής κάθαρσης και της λύτρωσης αλλά και της αυτοεπιβεβαίωσης» (Brown, 1997)

Ειδικότερα, σε εβδομαδιαία βάση δίνονταν στα παιδιά μικρά αποσπάσματα από το βιβλίο πάνω στα οποία γινόταν συζήτηση γύρω από τις νέες έννοιες που αναδεικνύονταν. Μέσα από ερωτήσεις που προέκυπταν από τα παιδιά επιδιώκονταν να κατανοήσουν το κείμενο και τα γεγονότα, να αντιληφθούν γιατί συνέβαιναν όλα αυτά, να πάρουν θέση. Για την καλύτερη κατανόηση των εννοιών τους έδινα κείμενα σύγχρονα σχετικά με το θέμα που διαπραγματευόμασταν κάθε φορά, κείμενα από έντυπες ή διαδικτυακές(ως επί το πλείστον) εφημερίδες και περιοδικά, από περιβαλλοντικά σάιτ ή βιβλία πληροφοριακά ενώ αξιοποιήθηκαν και λογοτεχνικά βιβλία.

Χρησιμοποιήθηκε η βιωματική διαδικασία με αφορμή δράσεις που υποδείκνυε ο συγγραφέας του βιβλίου αλλά και άλλες που προέκυπταν από τα ίδια τα παιδιά. Κάποιες από τις βιωματικές δράσεις που πραγματοποιήθηκαν: 1. ακούσαμε το τραγούδι για την Περπερούνα και το Dancing in the rain ενώ στη συνέχεια τα παιδιά χορέψανε το δεύτερο τραγούδι, 2. "γινόμαστε σπόροι που φυτρώνουν" έγινε αναπαράσταση μέσα από θεατρική δραματοποίηση, 3. "Όταν μιλάμε και φωνάζουμε όλοι μαζί δεν πείθουμε κανέναν" βιωματική αναπαράσταση της σκηνής από κάποια παιδιά για ευαισθητοποίηση, 4.«Περπατούν στο χώρο ως άνθρωποι της πόλης» που περπατάνε βιαστικά-που χαιρετάνε τυπικά-που μιλάνε στο κινητό, 5. χρησιμοποιήθηκε η παγωμένη εικόνα για να αποδώσουν μία σκηνή της πόλης, 6. ο ρόλος των θεσμών και η ανάληψη ευθυνών μέσα από το βιωματικό παιχνίδι (ο δήμαρχος, ο υπάλληλος της ΕΥΑΝ, οι πολίτες, οι αγρότες, οι μπαμπάδες, οι μαμάδες, οι κρεοπώληδες κτλ) με έμφαση στην ανάπτυξη του επιχειρηματολογικού λόγου, 7. «Διαδηλωτές που απαιτούν δικαίωμα στο καθαρό νερό» όπου τα παιδιά κατασκεύασαν πανό και πραγματοποίησαν μία εικονική διαδήλωση στο χώρο του σχολείου. Επίσης, πραγματοποιήθηκε επίσκεψη στο Μουσείο Ύδρευσης της Θεσσαλονίκης για τον εμπλουτισμό των γνώσεών τους, όπου παρακολούθησαν εκπαιδευτικό πρόγραμμα σε σχέση με το νερό.

Παράλληλα, σε καθημερινή βάση η διδασκαλία των γραμματικών και  συντακτικών φαινομένων γίνονταν μέσα από τα κείμενα «εφόσον, σύμφωνα με τις αρχές της λειτουργικής - επικοινωνιακής προσέγγισης, μόνο μέσα σ’ αυτό οι μαθητές συνειδητοποιούν τη λειτουργία των στοιχείων του γλωσσικού συστήματος» . Έγινε μία προσπάθεια να περάσουμε από την «τυπική» γραμματική στη «λειτουργική» γραμματική με σκοπό τη χρησιμότητα της διδασκαλίας της για την εξυπηρέτηση ενός ευρύτερου στόχου. Επιδίωξή μου ήταν να αντιμετωπιστεί η γλώσσα όχι απλά ως ένα σύστημα με συγκεκριμένη δομή, αλλά ως ένα σύστημα λειτουργιών. (Μήτσης, 1996) Στην αρχή της σχολικής χρονιάς μελέτησα τους γραμματικούς και συντακτικούς στόχους που τίθενται στα προγράμματα σπουδών της Δ΄ τάξης ώστε να γνωρίζω τι πρέπει να κατακτήσουν οι μαθητές/ήτριες της τάξης αυτής καθώς και οι στόχοι πάνω στην κατανόηση και παραγωγή γραπτού και προφορικού λόγου ώστε, με αφορμή το βιβλίο «Λειψυδρία στη Νεροχώρα» αλλά και τα υπόλοιπα κείμενα που έρχονταν σχολείο, από μένα (κυρίως) όσο και από τα παιδιά, να αντιμετωπίζεται η γραμματική κριτικά και λειτουργικά.

             

Παράρτημα

Η Ελλάδα θα βρεθεί αντιμέτωπη με αυξημένη λειψυδρία στο μέλλον

http://www.avatonpress.gr/2018/12/blog-post_856.html?spref=fb&fbclid=IwAR3cfvwEu0-B-A39y8e0BLqKQKJflsKeO2i1h7quZmFBkLaVw7kuZHQomSg

Η 16χρονη Σουηδέζα που κάθε Παρασκευή απεργεί για την κλιματική αλλαγή

https://geonews.gr/%CE%B7-16%CF%87%CF%81%CE%BF%CE%BD%CE%B7-%CF%83%CE%BF%CF%85%CE%B7%CE%B4%CE%AD%CE%B6%CE%B1-%CF%80%CE%BF%CF%85-%CE%BA%CE%AC%CE%B8%CE%B5-%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%B1%CF%83%CE%BA%CE%B5%CF%85%CE%AE-%CE%B1%CF%80/?fbclid=IwAR10O_SqG6_tlSjOlgUrekByulX9uS9r6jaed9dgMu4rimgcrET7NAQOXQQ

 

«ΜΙΑ ΠΟΝΤΙΚΟΠΑΓΙΔΑ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ!»

 

Κάποτε ένα ποντικάκι, παρατηρούσε από την τρυπούλα του τον αγρότη και τη γυναίκα του που ξεδίπλωναν ένα πακέτο. Τι λιχουδιά άραγε να κρύβει εκείνο το πακέτο; αναρωτήθηκε... Όταν οι δύο αγρότες άνοιξαν το πακέτο, δε φαντάζεστε πόσο μεγάλο ήταν το σοκ που έπαθε, όταν διαπίστωσε πως επρόκειτο για μια... ποντικοπαγίδα! Τρέχει γρήγορα λοιπόν στον αχυρώνα να για να ανακοινώσει το φοβερό νέο!

"Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι!

Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι!"

Η κότα κακάρισε, έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε:

"Κυρ- Ποντικέ μου, καταλαβαίνω πως αυτό αποτελεί πρόβλημα για σας. Αλλά δε βλέπω να έχει καμιά επίπτωση σε μένα! Δε με ενοχλεί καθόλου εμένα η ποντικοπαγίδα στο σπίτι!"

Το ποντικάκι γύρισε τότε στο γουρούνι και του φώναξε:

"Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι!

Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι!"

Το γουρούνι έδειξε συμπόνια αλλά απάντησε:

"Λυπάμαι πολύ κυρ-ποντικέ μου, αλλά δε μπορώ να κάνω τίποτα άλλο από το να προσευχηθώ. Να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνω. Θα προσευχηθώ."

Τότε το ποντίκι στράφηκε προς το βόδι και του φώναξε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου:

"Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι!

Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι!"

Και το βόδι απάντησε:

"Κοιτάξτε, κύριε ποντικέ μου, πολύ λυπάμαι για τον κίνδυνο που διατρέχετε, αλλά εμένα η ποντικοπαγίδα το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα μου!"

Έτσι, ο καλός μας ποντικούλης, έφυγε με κατεβασμένο το κεφάλι, περίλυπος και απογοητευμένος γιατί θα έπρεπε μόνος του να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας! Την επόμενη νύχτα, ένας παράξενος θόρυβος, κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει, ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη που έτρεξε να δει τι συνέβη. Μέσα στη νύχτα όμως, δεν πρόσεξε πως στην παγίδα πιάστηκε από την ουρά ένα φίδι... Φοβισμένο το φίδι όμως δάγκωσε τη γυναίκα! Ο άντρας της έτρεξε γρήγορα και την πήγε στο νοσοκομείο. Αλίμονο όμως, την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό.

Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της κάνει ζεστές σουπίτσες... Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να κάνει μια καλή κοτόσουπα! Η γυναίκα όμως πήγαινε απ' το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες ερχόταν στη φάρμα να βοηθήσουν. Ο καθένας με τη σειρά του καθόταν στο προσκεφάλι της γυναίκας από ένα 8-ωρο. Για να τους ταΐσει όλους αυτούς ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι. Τελικά όμως η γυναίκα δε γλύτωσε! Πέθανε! Στην κηδεία της, ήρθε πάρα πολύς κόσμος, γιατί ήταν καλή γυναίκα και την αγαπούσαν όλοι. Για να φιλοξενήσει όλον αυτόν τον κόσμο ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το βόδι.

Ο κυρ-Ποντικός μας, έβλεπε όλο αυτό το πήγαινε-έλα από την τρυπούλα του με πάρα πολύ μεγάλη θλίψη... Είχε προειδοποιήσει αλλά κανείς δεν έδωσε σημασία...

 

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ:

Χάσαμε την ανθρωπιά μας κι ενισχύσαμε τον ατομισμό μας...

Όταν κάποιος δίπλα μας κινδυνεύει, βρισκόμαστε όλοι σε κίνδυνο...

Είμαστε όλοι συνεπιβάτες σ' αυτό το πλοίο που λέγεται ζωή!

Ο καθένας μας αποτελεί τον κρίκο της ίδιας αλυσίδας!

Είμαστε σαν τις ίνες ενός υφάσματος κι αν ένα μέρος του υφάσματος χαλάσει, το ύφασμα είναι άχρηστο....

...ΚΑΙ ΓΙΑ ΟΣΟΥΣ ΔΕΝ ΚΑΤΑΛΑΒΑΝ:

Εμείς είμαστε τα ποντικάκια...

Εμείς όμως είμαστε και οι κότες...

Εμείς και τα γουρούνια...

Εμείς και τα βόδια...

 

ΓΙ' ΑΥΤΟ, ΚΑΛΑ ΝΑ ΠΑΘΟΥΜΕ,

ΓΙΑ ΝΑ ΜΑΘΟΥΜΕ ΠΩΣ...

Είναι αδύνατον να γελάμε,

αν δε γελάει ολόκληρη η γειτονιά!

 

Σχολειό της Φύσης

 

 

 Πείραμα για το φαινόμενο του θερμοκηπίου(επισυνάπτεται)

Κείμενο για την Όξινη βροχή(επισυνάπτεται)

22 Μαρτίου: Παγκόσμια ημέρα Νερού με θέμα «Να μη μείνει κανείς πίσω»

http://www.skai.gr/mobile/article?aid=399665

 

 

                                                

Βιβλιογραφία

Μήτσης, Ν. (1996). Διδακτική του γλωσσικού μαθήματος: Από τη Γλωσσική Θεωρία στη Διδακτική Πράξη.Αθήνα: Εκδόσεις Gutenbergχ

ΠΟΛΙΤΗΣ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ (2013). «Η φιλαναγνωσία και η αναγκαιότητα καλλιέργειάς της», στο Άντα Κατσίκη-Γκίβαλου & Δημήτρης Πολίτης (επιμ.), Καλλιεργώντας τη Φιλαναγνωσία. Πραγματικότητες και Προοπτικές. Αθήνα: Διάδραση, 48-60.

 

 

 

[1] Σλαυκίδης, Γ. (2014). Λειψυδρία στη Νεροχώρα-ένα παραμύθι για την αειφορική διαχείριση του νερού, Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Ελευθερίου Κορδελιού & Βερτίσκου, Θεσσαλονίκη

[2] ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ  ΤΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ & ΤΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ  ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ, σελ. 7, Αθήνα 2011

[3] ∆ΙΑΘΕΜΑΤΙΚΟ ΕΝΙΑΙΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥ∆ΩΝ ΜΕΛΕΤΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ, σελ. 306


Results / Reactions

Ανέπτυξαν τις γλωσσικές τους δεξιότητες, την κατανόησή τους, βελτίωσαν τον προφορικό και γραπτό τους λόγο ενώ παράλληλα διαμόρφωσαν μία φιλική στάση στο περιβάλλον και επηρέασαν τις οικογένειές τους να αλλάξουν συμπεριφορά. Η περιβαλλοντική τους αλλαγή προέκυψε μετά από πολλά άλλα περιβαλλοντικά προγράμματα που έγιναν και δράσεις στις οποίες εμπλέκονται οι γονείς και οι οικογένειες των μαθητών/ητριών. Α.νέπτυξαν την ενεργητική τους πολιτειότητα παρά τη μικρή τους ηλικία



Co-operations

Με το ΚΠΕ Κορδελιού Βερτίσκου

Το Μουσείο Ύδρευσης

Νοιάζομαι και δρω

Let's do it Greece

 


COOPERATING ACADEMICS

Αγγίδου Χρυσή

Objective Action

Να αποκτήσουν βασικές δεξιότητες γλωσσικού και περιβαλλοντικού γραμματισμού και να διαμορφώσουν στάσεις και αξίες φιλικές προς το περιβάλλον

Initiative time

6 μήνες

SUPPORTED FILES(1)


Connection with Global Goals






Send us your feedback
The Sustainable Greece Ιnitiative launched by QualityNet Foundation