ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

ΦΟΡΕΙΣ: 17 ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ


ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Διαχείριση Αποβλήτων & Κυκλική Οικονομία

Πρωτοβουλία

Προσαρμογή στη νέα πραγματικότητα. Προσαρμογή στη κλιματική αλλαγή

Προσαρμογή στη νέα πραγματικότητα. Προσαρμογή στη κλιματική αλλαγή
ΥΠΟΒΛΗΘΗΚΕ ΑΠΟ:



Στόχος δράσης

Οι πλημμύρες της τελευταίας περιόδου, ανέδειξαν εμφατικά μια αναγκαιότητα. Την αντιμετώπιση της διαχείρισης των φερτών υλών   που συσσωρεύονται κατακλύζοντας υποδομές και εκτάσεις, δημιουργώντας προβλήματα στο οδικό δίκτυο, την κίνηση των οχημάτων των σωστικών συνεργείων και  των νοσοκομειακών μονάδων προς και από την πληγείσα περιοχή. Σύμφωνα με το Σχέδιο “Δάρδανος” οι Δήμοι είναι υπεύθυνοι για την διαχείριση της κατάστασης αυτής.
Βασικός Στόχος της πρωτοβουλίας, είναι ο σχεδιασμός, αξιολόγηση, κοστολόγηση και πιλοτική εφαρμογή ενός σχεδίου σχετικά με την διαχείριση φερτών υλικών και μπαζών από τους Δήμους , τα οποία προκύπτουν από την εκδήλωση πλημμυρικών φαινομένων και παράλληλα ο υπολογισμός του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της λύσης αυτής.

Η πρωτοβουλία  οδηγήσει στην  ανάπτυξη και εφαρμογή, δράσης για την αξιοποίηση και αειφόρο διαχείριση των φυσικών πόρων, εφαρμόζοντας τους κανόνες κυκλικής οικονομίας, ανακτώντας πολύτιμα υλικά, συμβάλλοντας στην αποδοτικότητα των πόρων και την μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος.

 

Κοινό στο οποίο απευθύνεται

Η πρωτοβουλία παράγει κοινωνική ωφέλεια στους πολίτες των Δήμων που θα εφαρμοστεί, ωφέλεια που προσμετράται σε οικονομικό, περιβαλλοντικό και κοινωνικό επίπεδο.

Ο αντίκτυπος είναι άμεσος, με την έγκαιρη αντιμετώπιση (απομάκρυνση / διαχείριση) των φερτών υλών που συσσωρεύονται κατά την εκδήλωση ενός ραγδαίου πλημμυρικού φαινομένου κατακλύζοντας υποδομές και εκτάσεις, δημιουργώντας τεράστια προβλήματα στο οδικό δίκτυο και την πρόσβαση έκτακτης ανάγκης και πρόνοιας σε πληθυσμούς που έχουν πληγεί και ενδέχεται να θέσουν σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία.

Είναι επίσης έμμεσος  με την ενίσχυση της απασχόλησης και την κοινωνική καινοτομία, την προστασία του τοπικού περιβάλλοντος και την αποφυγή απώλειας φυσικών πόρων.

Συνοπτικά, η περιβαλλοντική, οικονομική και κοινωνική ωφέλεια από την πρωτοβουλία  είναι:

Περιβαλλοντική ωφέλεια

  • Οι δυσμενείς περιβαλλοντικές επιπτώσεις ελαχιστοποιούνται.
  • Οι περιβαλλοντικά επωφελείς στρατηγικές ενθαρρύνονται (π.χ. ανακύκλωση).

Οικονομική ωφέλεια

  • Ελαχιστοποίηση κόστους κανονιστικής και στρατηγικής διαχείρισης.
  • Τόνωση της τοπικής οικονομίας.
  • Κέρδη από την ανακύκλωση των αποβλήτων
  • Ελαχιστοποίηση πιθανών μελλοντικών οικονομικών επιβαρύνσεων από περιβαλλοντική αποκατάσταση και
  • Ελαχιστοποίηση αρνητικών επιπτώσεων στην υγεία.

Κοινωνική ωφέλεια

  • Έγκαιρη  ανάκαμψη.
  • Η αποτελεσματική διαχείριση διευκολύνει ευρύτερα την ανάκαμψη του Δήμου.
  • Η έγκαιρη απομάκρυνση και διαχείριση των φερτών υλών συμβάλλει στην αποτροπή των κινδύνων για την υγεία του ανθρώπου
  • Αυξάνονται οι ευκαιρίες απασχόλησης
 

Χρονική διάρκεια

Το χρονικό διάστημα υλοποίησης της πρωτοβουλίας είναι από τον Σεπτέμβριο 2021 εως τον Αύγουστο 2022.


Περιγραφή

Η κλιματική αλλαγή συντελείται ήδη και αναμένεται να συνεχιστεί. Τα ακραία καιρικά φαινόμενα και οι κλιματικές εκδηλώσεις που συνεπάγονται κινδύνους όπως οι πλημμύρες, αναμένεται να αυξηθούν και να ενταθούν σε πολλές περιοχές της Ελλάδας. Οι συνέπειες και τα τρωτά σημεία όσον αφορά τα οικοσυστήματα, τους οικονομικούς τομείς και την ανθρώπινη υγεία και καλή διαβίωση γίνονται ολοένα και πιο εμφανή και έντονα. Η κατάσταση αυτή αποτελεί την νέα πραγματικότητα , στην οποία οι Δήμοι καλούνται να προσαρμοστούν και να την αντιμετωπίσουν.

Σκοπός

Σκοπός της πρωτοβουλίας είναι η ανάπτυξη κοινής μεθοδολογίας και προσέγγισης για την διαχείριση των φερτών υλών, που προκαλούνται κατά την διάρκεια μιας πλημμύρας και συσσωρεύονται κατακλύζοντας υποδομές και εκτάσεις, δημιουργώντας τεράστια προβλήματα στο οδικό δίκτυο, την κίνηση των οχημάτων των σωστικών συνεργείων και των νοσοκομειακών μονάδων προς και από την πληγείσα περιοχή. Οι πλημμύρες ως φαινόμενα εντάσσονται στην κατηγορία των φυσικών καταστροφών, όπως αυτές ορίζονται στο παράρτημα Α-1-1 της ΥΑ 1299/2003 «Γενικό Σχέδιο Πολιτικής Προστασίας με την συνθηματική λέξη ΞΕΝΟΚΡΑΤΗΣ», γιατί μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο τη ζωή και την περιουσία των ανθρώπων με δυσμενείς επιπτώσεις στην οικονομία και τις υποδομές της χώρας.

Η μεθοδολογία που αναπτύσσεται περιλαμβάνει τον σχεδιασμό, την αξιολόγηση, και την κοστολόγηση σχετικά με την διαχείριση φερτών υλικών  από τους Δήμους , με εφαρμογή, σε μια πιλοτική δράση στον Δήμο Αργιθέας, ο οποίος έχει υποστεί τις καταστροφικές συνέπειες του ΙΑΝΟΥ, με ολοκληρωτική καταστροφή μεγάλων τμημάτων των κεντρικών οδικών δικτύων, ισοπέδωση γεφυρών, μεταβολές στα τοπία με αποκόλληση βουνοπλαγιών, απειλή οριστικής πτώσης των ημιτελών έργων δημιουργία νέων κοιτών και έχει την ανάγκη διαχείρισης μεγάλων ποσοτήτων φερτών υλών. Κατά την εκδήλωση του “Κυκλώνα ΙΑΝΟΥ” στην περιοχή των υδρολογικών λεκανών της νοτιοδυτικής Θεσσαλίας εκδηλώθηκαν εκατοντάδες μικρά και μεγάλα κατολισθητικά φαινόμενα, τα οποία περιλαμβάνουν όλους σχεδόν τους τύπους αστάθειας και ειδικότερα τυπικές περιστροφικές κατολισθήσεις, ανατροπές βραχωδών όγκων, ροές εδαφών και ροές κορημάτων, καταρρεύσεις και εντονότατη διάβρωση του εδαφικού μανδύα, που αναπτυσσόταν κατά θέσεις και είχαν ένα σημαντικό πάχος.  Τα φαινόμενα αυτά, και κυρίως ή σπάνια ένταση τους, ενίσχυσαν σημαντικά με στερεοπαροχή τους την επιφανειακή απορροή αυξάνοντας τον όγκο της σε ένα σημαντικό ποσοστό (που υπερβαίνει το 55% ), αυξάνοντας δραματικά τον όγκο των υδάτων. Η ταχεία συγκέντρωση και μετακίνηση της μικτής μάζας που περιλάμβανε ρευστή και στερεή φάση, καθώς επίσης και τα θραύσματα βλάστησης (δέντρα κλπ) αλλά και αντικείμενα ανθρωπογενούς προέλευσης (αδρανή υλικά κ.τ.λ.), τροφοδότησε τις φυσικές κοίτες του υδρογραφικού δικτύου, με όγκους στην μονάδα του χρόνου (απορροή) που δεν μπορούσε να παραληφθεί από την υφιστάμενη παροχετευτική δυνατότητα του.

Παράλληλα σκοπός της πρωτοβουλίας είναι η αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της λύσης με την μέτρηση δεικτών υπολογισμού του περιβαλλοντικού αποτυπώματος και της αποδοτικότητας των πόρων σύμφωνα με τον υπολογισμό που προβλέπεται από την Εurostat και τα UN-2030.

Τέλος η πρωτοβουλία στοχεύει στο να συνδέσει με επιστημονικά και τεχνικά κριτήρια το πλημμυρικό φαινόμενο με την κλιματική αλλαγή. Το βαθύ βαρομετρικό χαμηλό που δημιουργήθηκε και εξελίχθηκε σε Μεσογειακό Κυκλώνα με έντονα χαρακτηριστικά (Κυκλώνας Ιανός) αποτελεί έναν από τους εξι μεσογειακούς κυκλώνες που έχουν εμφανιστεί στην Ελλάδα από το 1982, όπου οι τέσσερις Κυκλώνες εμφανίστηκαν το διάστημα 2016-2020. Η αυξητική τάση της εμφάνισης τους στην Ανατολική Μεσόγειο την τελευταία 10ετία, καθώς και η αύξηση της έντασης τους, εμφανίζουν τα χαρακτηριστικά αποτελέσματος της κλιματικής αλλαγής.

Η σύνδεση αυτή θα συμβάλλει στην αξιολόγηση της δράσης ως: δράση προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή και θωράκισης των δήμων σε περίπτωση εκδήλωσης ανάλογου φαινομένου.

Στόχοι

1. Προληπτική δράση

Οι προληπτικές δράσεις, εκτός του ότι σώζουν ζωές και προστατεύουν το περιβάλλον, μπορεί να αποδειχθούν πιο αποδοτικές από πλευράς κόστους. Οι Δήμοι  με την προδραστικά σχεδιασμένη λύση που προτείνεται στην παρούσα πρωτοβουλία θα μπορούν με ταχύτητα να αντιμετωπίσουν την ραγδαία συσσώρευση φερτών υλών ως αποτέλεσμα ενός ακραίου πλημμυρικού φαινομένου. Σύμφωνα με το “Σχέδιο δράσεων Πολιτικής Προστασίας για την αντιμετώπιση κινδύνων από την εκδήλωση πλημμυρικών φαινομένων” , κατά τη διάρκεια και μετά την εκδήλωση της καταστροφής, τα έργα και δραστηριότητες που απαιτούνται για την άμεση αποκατάσταση της λειτουργίας των πάσης φύσεως έργων στο πλαίσιο εφαρμογής του σχεδιασμού αντιμετώπισης εκτάκτων αναγκών και άμεσης/βραχείας διαχείρισης συνεπειών, έχουν χαρακτήρα κατεπείγουσας ανάγκης.

2. Ταχεία αντίδραση

Η πρωτοβουλία, συμβάλλει στην ταχεία αντίδραση του Δήμου σε ένα έκτακτο πλημμυρικό φαινόμενο , στον σχεδιασμό της ετοιμότητας στην διαχείριση των φερτών υλών τα οποία αποτελούν τον μεγαλύτερο κίνδυνο εμπλοκής των υποδομών της περιοχής.

3. Σύγχρονη αντιμετώπιση με σύγχρονα εργαλεία

Οι δράσεις που προτείνονται στην πρωτοβουλία , θα αξιολογηθούν με βάσει τους δείκτες που έχουν προσδιοριστεί για τον υπολογισμού του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, και της αποδοτικότητας πόρων ( βάση της Eurostat και των UN-2030)

4. Συμβολή στην Εθνική και Ευρωπαϊκή νομοθεσία

Με δεδομένο ότι βιώνουμε ολοένα και περισσότερο τις καταστροφικές και απρόβλεπτες συνέπειες της κλιματικής αλλαγής και της εξάντλησης των πόρων, η Εθνική και Ευρωπαϊκή νομοθεσία συμβάλλει ώστε οι δημόσιες πολιτικές να προσαρμοστούν στη νέα αυτή πραγματικότητα. Η πρωτοβουλία , λαμβάνει υπόψη και ακολουθεί τα προβλεπόμενα 1./ στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία (COM(2019)640)2./ στον ευρωπαϊκό νομό για το κλίμα (COM(2020)563), 3./ στους αναθεωρημενους κανόνες για την κυκλική οικονομία (COM(2020)98), 4./ στην οδηγια (ΕΕ) 2018/851 5./ στην οδηγία 2007/60/EK, όπως έχουν εναρμονιστεί στην Ελληνική νομοθεσία καθώς και 6./ στο Σχέδιο “ΔΑΡΔΑΝΟΣ” της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας και 7./ στην Εθνική Στρατηγική προσαρμογής στην Κλιματική Αλλαγή.


περισσότερα...

Επίδραση στο Κοινωνικό Σύνολο

Τα ωφέλη από την υλοποίηση της πρωτοβουλίας κατηγοριοποιούνται σε πρωτεύοντα, δευτερεύοντα και εξωτερικά . 

Ως πρωτεύοντα οφέλη θεωρούνται:

  • η έγκαιρη αντιμετώπιση στην συλλογή των φερτών υλών, ως απόρροια εκδήλωσης πλημμυρικού φαινομένου, λόγω α./ της ύπαρξης σχεδίου δράσης και β./ της ύπαρξης χώρου απόθεσης και διαχείρισης.
  • αποσυμφόρηση  περιοχής πλημμύρας και το άνοιγμα των προσβάσεων
  • η αποτροπή κινδύνων & αρνητικών επιπτώσεων σε κάθε είδους ρύπανση όπως εδάφους και υδάτων
  • η διασφάλιση καθαριότητας της πόλης
  • η έγκαιρη ανάκαμψη της περιοχής

Ως δευτερεύοντα οφέλη θεωρούνται:

  • η προαγωγή της ανακύκλωσης και ανάκτησης πόρων ( περιέχει και υπολογίσιμο χρηματικό μέρος)
  • η αύξηση ευκαιριών απασχόλησης
  • η εκτέλεση έργου προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή
  • η περιβαλλοντική ευθύνη πρόληψης ζημίας στο περιβάλλον (ΠΔ 148/2009)

Ως εξωτερικά ωφέλη , δηλαδή ωφέλη με αντίκτυπο σε τρίτους, θεωρούνται

  • η διάχυση γνώσης της πιλοτικής δράσης και η εφαρμογή της από τα υπόλοιπα μέλη/Δήμους του Δικτύου Πόλεων με Λίμνες.


Τόπος Δράσης

Η πρωτοβουλία θα εφαρμοστεί σε πιλοτική μορφή στον Δήμο Αργιθέας και στην συνέχεια στους 36 Δήμους - Μελη του Δικτύου Πόλεων με Λίμνες.


Συνέχεια…

Συνεργασία με φορέα

Το Δίκτυο Πόλεων με Λιμνες , με μέλη Δήμους από Ελλαδα, ευρωπαϊκές και μη χώρες θα συνεργαστεί για την πιλοτική εφαρμογή της πρωτοβουλίας με τον Δήμο Αργιθέας και στην συνέχεια με τους 36 Ελληνικούς Δήμους μέλη του.


Συνέχεια…

Συμμετοχή εργαζομένων

Για την υλοποίηση της πρωτοβουλίας θα συνεργαστούν πολιτικοί μηχανικοι, μηχανικοί περιβάλλοντος, γεωλόγοι, ειδικοί επιστήμονες στην κλιματική αλλαγή και ομάδα ατόμων (χειριστών μηχανημάτων κτλ) που συμβάλλουν στην υλοποίηση της πρωτοβουλίας


Συνέχεια…

Οφέλη για τον Οργανισμό

Το Δίκτυο Πόλεων με Λίμνες, ως φορέας με μέλη Δήμους Ελληνικούς και Διεθνης λειτουργεί για την υποβοήθηση των Δήμων - μελών του . Τα ωφέλη που αποκομίζει ταυτίζονται με τα οφέλη των Δήμων μελών του εστιάζονται στην  κοινωνική ωφέλεια στους πολίτες των Δήμων που θα εφαρμοστεί, ωφέλεια που προσμετράται σε οικονομικό, περιβαλλοντικό και κοινωνικό επίπεδο και έχει ηδη αναφερθεί.




Σύνδεση με Παγκόσμιους Στόχους






Πείτε μας τη γνώμη σας Εκτύπωση
Η Πρωτοβουλία Sustainable Greece διοργανώνεται από το QualityNet Foundation