FUV

Το Ελληνικό Κλιματικό Σπίτι έρχεται να συνυπάρξει και να ενσωματωθεί με τις τοπικές κοινωνίες, τις συνήθειες και τους τρόπους ζωής. Η κτιριακή αειφορία είναι παγκοσμίως ο βασικός στόχος και πρόκειται για μια ολιστική έννοια που δεν θα πρέπει να περιορίζεται μόνο στην αξιολόγηση της ενεργειακής απόδοσης ενός κτιρίου.

Το πρωτόκολλο του Ελληνικού Κλιματικού Σπιτιού εξετάζει διάφορες πτυχές με την πιο σημαντική από όλες τον ίδιο τον άνθρωπο. Κάθε έργο εκτός από το ονοματεπώνυμο του ιδιοκτήτη και των μηχανικών, έχει πίσω του τον κάθε ξεχωριστό άνθρωπο που το χρησιμοποιεί αλλά και συμβάλει στην υλοποίησή του.

Δυστυχώς έχει αποδειχθεί πιο πολύπλοκο να «ξεμάθει» ένας χρήστης ή ένας τεχνικός όσα εφάρμοζε μέχρι σήμερα από το να μάθει κάτι καινούργιο.

Η κτιριακή αειφορία για ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού, ακούγεται ακόμα ως κάτι ακατανόητο και μακρινό που απαιτεί θυσίες και δύσκολες αλλαγές. Στην πραγματικότητα όμως μπορεί να επιτευχθεί χωρίς καμία έκπτωση στην ποιότητα του τρόπου ζωής, αντιθέτως.

Η τρέχουσα οικοδομική δραστηριότητα μπορεί να αποτελέσει μια σημαντική γέφυρα μεταξύ των τοπικών κοινωνιών και του επιθυμητού στόχου και η πρακτική της εκπαίδευσης και ενημέρωσης μέσω του προγράμματος του Κλιματικού Σπιτιού, προσφέρει το κατάλληλο εργαλείο.

Η πιστοποίηση ενός κτιρίου, είτε νέου είτε υφιστάμενου μέσω του πρωτοκόλλου του Κλιματικού Σπιτιού, είναι μια πρακτική που εμπλέκει όλους τους συμμετέχοντες γύρω από μια οικοδομική δραστηριότητα (μηχανικοί, συνεργεία, προμηθευτές, ιδιοκτήτες, developers, μεσίτες κλπ.).

Δηλαδή ξεκινώντας από την οικοδομική δραστηριότητα απευθύνεται σε όλους. Πρόκειται για ένα σύντομο και περιεκτικό πρόγραμμα ενημέρωσης και κατάρτισης, παράλληλε με τις καινοτόμες τεχνικές εφαρμογές που υλοποιούνται.

Το πρώτο κτίριο που πιστοποιήθηκε με το πρωτόκολλο του Κλιματικού Σπιτιού στην Ελλάδα, ήταν στην Αίγινα το 2018. Έκτοτε, συνεχίζει να εφαρμόζεται η συγκεκριμένη πρακτική με στόχο την εκπαίδευση ιδιωτών αλλά κατά κύριο λόγο επαγγελματιών (μηχανικοί, κατασκευαστές, τεχνίτες) μέσω σεμιναρίων και παρουσιάσεων.

Η πρακτική του Ελληνικού Κλιματικού Σπιτιού αναλύει τις συνήθειες και τις ανάγκες της εκάστοτε τοπικής κοινωνίας ή περιοχής. Στη συνέχεια, μέσω ενός εκπαιδευτικού σεμιναρίου που γίνεται αποκλειστικά στους αναδόχους του εκάστοτε έργου, γίνεται ενημέρωση και ανάλυση του επιθυμητού στόχου. Παράλληλα αναφέρονται και επισημαίνονται τα προβλήματα που δημιουργούνται από τη διατήρηση παλιών συνηθειών χρήσης ή τεχνικών εφαρμογής.

Ειδικότερα στον τομέα των συνεργείων γίνεται μια υποχρεωτική παρουσίαση με αφορμή τον εφαρμογή των νέων καινοτόμων υλικών, τα μέτρα ασφαλείας και τον τρόπο λειτουργίας του εργοταξίου.

Αυτό το ολιγόωρο υποχρεωτικό σεμινάριο πριν από την ανάθεση των εργασιών προσφέρει γόνιμο έδαφος στην ευαισθητοποίηση των συμμετεχόντων, λειτουργεί ως πολλαπλασιαστής της γνώσης και εξηγεί την ανάγκη και τον λόγο για τον οποίο αναπροσαρμόζονται οι οικοδομικές τεχνικές.

Το ίδιο ισχύει και για τους μελετητές ή τους ιδιοκτήτες του έργου, οπότε τα 100 άτομα που κατά μέσο όρο εμπλέκονται σε μια μέση κατασκευή, μπορούν να μεταφέρουν την εμπειρία τους σε τουλάχιστον τρία άτομα του στενού τους κύκλου, τριπλασιάζοντας την πληροφορία.

Με αυτό τον τρόπο η ευαισθητοποίηση περνάει έμμεσα από στόμα σε στόμα στην εκάστοτε κοινότητα και δημιουργεί ένα πιο ασφαλές πλαίσιο εμπιστοσύνης, έξω από επίσημους ή απομακρυσμένους φορείς, κανονισμούς, εντολές ή αποφάσεις.

Επιπλέον, η εφαρμογή του συγκεκριμένου πρωτοκόλλου σε κάθε έργο, έχει άμεση επίδραση στις τοπικές κοινωνίες επηρεάζοντας σε σημαντικό βαθμό τους κατοίκους της κάθε περιοχής. Με λίγα λόγια, από τη στιγμή που ο κάθε τοπικός εργολάβος παρακολουθήσει την σύντομη και απαραίτητη ενημερωτική παρουσίαση ως προϋπόθεση για την ανάληψη ενός έργου, χτίζεται αργά και σταθερά η ενσυναίσθηση γύρω από θέματα που μέχρι σήμερα ήταν αμελητέα ή δυστυχώς προς την αντίθετη κατεύθυνση.   

Η καινοτομία δεν μπορεί να επιβληθεί, ιδιαίτερα σε έναν κλάδο που ακολουθεί την τακτική: «πάντα έτσι κάναμε». Η επιτυχία ενός έργου βρίσκεται περισσότερο στη διαδρομή του και για το σωστό αποτέλεσμα χρειάζεται να αφιερωθούν ώρες εκπαίδευσης, ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης όλων των παραγόντων ώστε να κατανοήσουν και να πιστέψουν ότι δεν συμμετέχουν απλά σε μια οικοδομική εργασία ρουτίνας αλλά ότι συνεισφέρουν στην προσπάθεια να αφήσουν πίσω τους κάτι καλύτερο από αυτό που βρήκαν, να κάνουν έναν κόσμο καλύτερο!

Για την επιτυχημένη αποπεράτωση ενός αειφόρου κτιρίου σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης, οφείλεται να ακολουθηθεί συγκεκριμένος σχεδιασμός που συνδυάζει την επιλογή των υλικών και του κατάλληλου τρόπου εφαρμογής τους.

Τα τελευταία 100 χρόνια οικοδομικής δραστηριότητας τα σπάταλα κτίρια στα οποία όλοι μεγαλώσαμε, δημιούργησαν σπάταλους ανθρώπους και σπάταλες συνήθειες χωρίς αυτές να γίνονται αντιληπτές. Ενδεικτικό παράδειγμα είναι ότι λίγοι συνειδητοποιούν το γεγονός ότι στην Αττική πλένονται τα αυτοκίνητα με πόσιμο νερό, τη στιγμή που σε άλλα μέρη του πλανήτη αυτό θα ακουγόταν ως σενάριο επιστημονικής φαντασίας.

Οπότε η μεγαλύτερη και πιο σημαντική ανάγκη για την επίτευξη της βιωσιμότητας στην Ελλάδα και γενικότερα στη Μεσόγειο είναι η αλλαγή του τρόπου που έχουμε συνηθίσει να αντιλαμβανόμαστε το περιβάλλον μας (αυτό που μας περιβάλλει) και η αναγνώριση του πλούτου που μας προσφέρει απλόχερα η συγκεκριμένη γεωγραφική θέση.

Ένα πράσινο κτίριο είναι τρόπος ζωής και με την κατασκευή του δημιουργείται μια άλλη κουλτούρα και κοινωνική προσέγγιση που ξεκινάει από τον οικοδομικό κλάδο.

Τα έργα νέας γενιάς, τα «πράσινα» έργα δεν μπορούν να υλοποιηθούν με παλιές τεχνικές, αλλά ούτε μπορούν να χρησιμοποιηθούν αποδοτικά από τους χρήστες τους χωρίς την κατάλληλη ενημέρωση και απαιτείται η στοχευμένη εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση όλων των εμπλεκομένων.

Ειδικότερα στις σημερινές συνθήκες όπου λείπει το ανθρώπινο δυναμικό από την Ελληνική αγορά και παράλληλα απαιτείται η υψηλή ποιότητα των υποδομών, η εκπαίδευση μέσω της κατασκευής γίνεται ο συνδετικός κρίκος μεταξύ οικονομίας, περιβάλλοντος και κοινωνίας με τελικό στόχο τη βιώσιμη ανάπτυξη.

Η δυνατότητα που δίνεται για την επίδραση της πρακτικής ξεπερνά το όρια των δυνατοτήτων της εταιρίας καθώς μπορεί εύκολα να οικειοποιηθεί και να εφαρμοστεί από αντίστοιχες τεχνικές εταιρίες, μηχανικούς, ιδιωτικού ή δημόσιους φορείς με στόχο την εξέλιξη και μεταλαμπάδευσή της.

Στην Ελλάδα η πρακτική δεν έχει δοκιμαστεί ακόμα με άλλους δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς, ενώ σε συγκεκριμένες περιοχές της Ιταλίας είναι απαραίτητη προϋπόθεση για κάθε οικοδομική δραστηριότητα της εκάστοτε επαρχίας.  

Όλοι οι εργαζόμενοι που εμπλέκονται στη κατασκευή ενός τεχνικού έργου, οφείλουν να παρακολουθήσουν το ολιγόωρο ενημερωτικό σεμινάριο που εξηγεί με απλό τρόπο τον λόγο για τον οποίο επιλέγεται να κατασκευαστεί ένα αειφόρο «πράσινο» σπίτι.

Η δράση μπορεί να πραγματοποιηθεί σε ολόκληρη την Ελλάδα και μέχρι σήμερα έχει εφαρμοστεί σε αρκετά έργα μικρής ή μεγάλης κλίμακας.

Η μεγαλύτερη πρόκληση σήμερα είναι εκπαίδευση των συνεργείων που συνεχίζουν να εφαρμόζουν παλιές τεχνικές με νέα υλικά με αποτέλεσμα τη λανθασμένη εφαρμογή τους.

Η πρωτοτυπία της πρακτικής έγκειται στο γεγονός ότι δίνεται για πρώτη φορά ξεχωριστή αξία σε όλους τους εμπλεκόμενους και για πρώτη φορά στους απλούς τεχνίτες που μέχρι σήμερα αντιμετωπίζονται ως αναλώσιμοι παράγοντες ενός έργου. Από την εμπειρία μας, τη στιγμή που ζητάμε ακόμα και από τον τελευταίο βοηθό ενός οποιοδήποτε συνεργείου να παρακολουθήσει ένα ολιγόωρο εκπαιδευτικό σεμινάριο, αυτόματα δημιουργούνται τα εξής συναισθήματα:

Του δίνεται αξία, νοιώθει χρήσιμος, αντιλαμβάνεται ότι υπολογίζεται και ότι είναι σημαντικός στο έργο, ακόμα και με την πιο μικρή κίνηση όπως την τήρηση ενός ξεχωριστού κάδου διαλογής φερτών υλικών και τη χρήση των οικοδομικών υλικών με οικονομία.

Ακόμα περισσότερο όταν ενημερώνεται για πρωτόγνωρα πράγματα όπως για παράδειγμα ότι το συγκεκριμένο έργο δίνει μεγάλη σημασία στη συλλογή του βρόχινου νερού, στη χρήση της ηλιακής ενέργειας και στην προσεκτική επιλογή του κάθε θερμομονωτικού υλικού, θα βλέπει από πρώτο χέρι ότι η καινοτομία και η εξέλιξη δεν είναι μακρινές έννοιες αλλά γίνονται αυτή τη στιγμή και αυτός συμμετέχει σε αυτή τη διαδρομή.    

Το σύνολο της πρακτικής είναι σε συνεχή εξέλιξη καθώς εμφανίζονται κάθε χρόνο καινούργια υλικά, τεχνικές και ανάγκες. Παράλληλα, η διαδικασία της υλοποίησής της είναι εύκολη και σχεδόν τυποποιημένη καθώς δεν απαιτείται ιδιαίτερη εμβάθυνση ή ανάλυση από τη μία περίπτωση στην άλλη. Κυρίως γίνεται μέσω εκπαίδευσης ενεργειακών συμβούλων, μηχανικών οι οποίοι θα είναι και υπεύθυνοι για την εφαρμογή της και θα μπορούν να λειτουργούν ως πολλαπλασιαστές σε όλη τη χώρα. Τα πιο εύκολα αποτελέσματα είναι μετρήσιμα και συγκρίσιμα, οπότε ο λογαριασμός του ρεύματος και η κατανάλωση ενέργειας του κάθε ολοκληρωμένου έργου είναι η πιο αδιαπραγμάτευτη απόδειξη. Ιδιαίτερα στο πρώτο έργο της Αίγινας μετρήθηκε κατανάλωση ενέργειας αξίας 6€ το πρώτο καλοκαίρι εν μέσω καύσωνα και αυτό το αποτέλεσμα είναι προϊόν συζήτησης στην τοπική κοινωνία.   

Η FUV έχει ήδη βραβευτεί για τη συγκεκριμένη πρακτική σε Ιταλία και Ελλάδα. Παράλληλα έχει την ευκαιρία να μεταφέρει την εξειδικευμένη τεχνογνωσία της, να εκπαιδεύσει νέους μηχανικούς στη χρήση της συγκεκριμένης πρακτικής και να προσφέρει τις συμβουλευτικές υπηρεσίες του στη κατασκευή κάθε έργου μικρής ή μεγάλης κλίμακας.