 |
 |
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ
Το Περιφερειακό Παρατηρητήριο Κοινωνικής Ένταξης της Περιφέρειας Κρήτης (https://socialobservatory.crete.gov.gr) ανέλαβε την πρωτοβουλία για την ανάπτυξη της δράσης με τίτλο, "Μηχανισμός χαρτογράφησης κοινωνικών υπηρεσιών, αναγκών και θυλάκων τοπικής αποστέρησης για τη χάραξη πολιτικών κοινωνικής ένταξης στην Περιφέρεια Κρήτης". Η πρωτοβουλία εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του Παρατηρητηρίου οι οποίες συνδέονται με την ενίσχυση της διακυβέρνησης της εθνικής και περιφερειακής στρατηγικής για την κοινωνική ένταξη (ΕΣΚΕ, ΠΕΣΚΕ). Συντάσσεται επίσης με ευρύτερες αξίες για την προάσπιση των ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων, την καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού και κάθε μορφής διακρίσεων, του σεβασμού στην ισότητα των φύλων, οι οποίες έχουν υιοθετηθεί σε παγκόσμιο, ευρωπαϊκό και εθνικό θεσμικό επίπεδο (ευρωπαϊκός κοινωνικός χάρτης, χάρτης θεμελιωδών δικαιωμάτων της ΕΕ., παγκόσμιοι στόχοι βιώσιμοι ανάπτυξης, ευρωπαϊκή χάρτα για την ισότητα των φύλων).
Στόχος της πρωτοβουλίας είναι η αποτύπωση του βαθμού ανταπόκρισης των πολιτικών στις ανάγκες επιμέρους κοινωνικών ομάδων και περιοχών στην Περιφέρεια Κρήτης μέσα από τη διαμόρφωση ενός σταθερού μηχανισμού για τον εντοπισμό θυλάκων τοπικής αποστέρησης και διάγνωσης αναγκών. Απώτερος σκοπός της πρωτοβουλίας, είναι η χάραξη πολιτικών κοινωνικής ένταξης που θα συνεισφέρουν στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των κατοίκων της Περιφέρειας Κρήτης, λαμβάνοντας ειδική μέριμνα για τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Στις ευάλωτες ομάδες περιλαμβάνονται νοικοκυριά και άτομα με πολύ χαμηλά εισοδήματα, μακροχρόνια άνεργοι, ηλικιωμένοι, μετανάστες και πρόσφυγες, ΑμεΑ, παιδιά - οικογένειες που ζουν σε συνθήκες φτώχειας και αποστέρησης, άστεγοι και ΡΟΜΑ.
Η πρωτοβουλία μεταφέρει καινοτόμες πρακτικές στο πεδίο χάραξης κοινωνικής πολιτικής, καθώς αξιοποιεί νέες τεχνολογίες (Γεωπληροφοριακό Σύστημα / GIS Crete) στη διάγνωση και κάλυψη κοινωνικών αναγκών σε τοπικό επίπεδο. Με την χρήση του μηχανισμού:
A. εντοπίζονται μέσω δεικτών/εργαλείων και αποτυπώνονται σε διαδραστικούς χάρτες:
i. η τοπική αποστέρηση του πληθυσμού σε θέματα εισοδήματος, απασχόλησης, πρόνοιας/φροντίδας, στέγασης, εκπαίδευσης.
ii. οι υπηρεσίες που παρέχονται κατά τόπους για την αντιμετώπιση των προβλημάτων φτώχειας και αποστέρησης που βιώνουν άτομα και νοικοκυριά στην Κρήτη.
Β. γίνεται διάγνωση αναγκών σε τοπικό επίπεδο, λαμβάνοντας ειδική μέριμνα για τις πλέον ευάλωτες κοινωνικές ομάδες.
Σημειώνεται ότι η αποτύπωση καλύπτει 786 «μικρές περιοχές» στην Περιφέρεια Κρήτης (μικρές κοινότητες εντός των Δήμων, σε όλους τους Δήμους και τις Περιφερειακές Ενότητες της Κρήτης καθώς και μικρότερες αστικές ενότητες στις πόλεις Ηρακλείου και Χανίων), παρέχοντας τη δυνατότητα στη χάραξη πολιτικών κοινωνικής ένταξης σε όλο το εύρος κάλυψης των περιοχών και των ομάδων του πληθυσμού στην Περιφέρεια Κρήτης.
Επιμέρους στόχοι της πρωτοβουλίας:
1. Ιεράρχηση αναγκών μέσα από τον εντοπισμό των πολλαπλά αποστερημένων περιοχών ή θυλάκων φτώχειας στην περιφέρεια [multiple deprivation ranking], και τον εντοπισμό των πλέον ευάλωτων ομάδων που είναι εκτεθειμένες σε αποστέρηση και υψηλό κίνδυνο αποκλεισμού. Στην ιεράρχηση αυτή λαμβάνεται υπόψη η ανάγκη ανταπόκρισης σε ‘επείγουσες/έκτακτες ανάγκες’ που θέτει η εκάστοτε συγκυρία, σε συνδυασμό με μακροπρόθεσμες στοχεύσεις για ολοκληρωμένες και πολύπλευρες παρεμβάσεις.
2. Αξιοποιώντας το έργο του Παρατηρητηρίου μέσω του συγκεκριμένου μηχανισμού, η Περιφέρεια Κρήτης μπορεί να προχωρήσει στο σχεδιασμό κοινωνικά αποτελεσματικών παρεμβάσεων και στη χωρικά δίκαιη κατανομή των πόρων, με την αποτύπωση της αντιστοιχίας ανάμεσα στις συνθήκες αποστέρησης και στις παρεμβάσεις για την κάλυψη αναγκών των πολιτών σε πολύ μεγάλο εύρος και βαθμό εστίασης σε περιοχές και πληθυσμιακές ομάδες.
3. Ενίσχυση του συντονιστικού ρόλου της Περιφέρειας Κρήτης με πιλοτικές εφαρμογές και συνεργασίες με την τοπική αυτοδιοίκηση και όλους τους κοινωνικούς φορείς και τους φορείς της κοινωνίας των πολιτών σε τοπικό επίπεδο για την επίτευξη των στόχων κοινωνικής ανάπτυξης στο νησί.
1. Φορείς χάραξης πολιτικής σε κεντρικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο
2. Κοινωνικές υπηρεσίες και φορείς κοινωνικής πολιτικής
3. Ακαδημαϊκά Ιδρύματα & Ερευνητικά Κέντρα
4. Αναπτυξιακές Εταιρείες
5. Φορείς της κοινωνίας πολιτών
6. Ερευνητές
7. Πολίτες
Αναπτύσσεται ειδική μέριμνα για τη διαμόρφωση πολιτικών κοινωνικής ένταξης σε ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού όπως, νοικοκυριά και άτομα με πολύ χαμηλά εισοδήματα, μακροχρόνια άνεργοι, ηλικιωμένοι, μετανάστες και πρόσφυγες, ΑμεΑ, παιδιά - οικογένειες που ζουν σε συνθήκες φτώχειας και αποστέρησης, άστεγοι, ΡΟΜΑ.
2021- σήμερα. Έχει δυναμική και διαρκή πορεία στο χρόνο.
Βήματα προς ανάπτυξης και υλοποίηση της πρωτοβουλίας:
1. Διενέργεια διαβούλευσης με τις αρμόδιες υπηρεσίες για τη διάγνωση του βαθμού κάλυψης κενών συντονισμού που αφορούν στην: α. τήρηση ενημερωμένων και επικαιροποιημένων μητρώων με τα κοινωνικά προγράμματα και τις υπηρεσίες στην Περιφέρεια Κρήτης β. διάθεση στοιχείων αποτύπωσης της κατάστασης φτώχειας και αποστέρησης στην Κρήτη σε τοπικό επίπεδο. Στο πλαίσιο αυτό εντοπίστηκαν σοβαρές ελλείψεις.
2. Διαμόρφωση ειδικής φόρμας χαρτογράφησης για τη συγκέντρωση της πληροφορίας αναφορικά με τις παρεχόμενες υπηρεσίες και προγράμματα που υλοποιούνται στην Περιφέρεια Κρήτης στον τομέα της κοινωνικής πολιτικής (πχ απασχόληση, εκπαίδευση, πρόνοια, υγεία, κοινωνική οικονομία).
3. Συνεργασία με εξειδικευμένες επιστημονικές ομάδες (Πανεπιστήμιο Κρήτης / Τμήμα Κοινωνιολογίας) στη χαρτογράφηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού μέσα από ειδική μεθοδολογία και τεχνικές χαρτογράφησης και ανάλυσης στοιχείων για την εισοδηματική φτώχεια & ανισότητα και την αποστέρηση (εισοδηματική, απασχόλησης, στέγασης, φροντίδας, υγείας, εκπαίδευσης). Σε αυτό το πλαίσιο αξιοποιήθηκε η διεθνής εμπειρία.
4. Συνεργασία με το Υπουργείο Εργασίας, την ΗΔΙΚΑ, Δημόσιους Οργανισμούς, Ερευνητικά Κέντρα, την ΕΛΣΤΑ και τη EUROSTAT για την παροχή στοιχείων για την Κρήτη καλύπτοντας όσο το δυνατό μικρές γεωγραφικές περιοχές στην Κρήτη.
5. Συνεργασία με όλους τους φορείς (Δήμοι, Κέντρα Κοινότητας, Φορείς Πρόνοιας & Υγείας, Εκκλησία) στην Περιφέρεια Κρήτης για τη χαρτογράφηση υπηρεσιών και προγραμμάτων κοινωνικής ένταξης.
6. Συνεργασία με εξειδικευμένη ομάδα υποστήριξη Γεωπληροφοριακού Συστήματος στην Περιφέρεια Κρήτης (GIS Crete)
7. Δημιουργία διαδραστικών χαρτών μέσω του Γεωπληροφοριακού Συστήματος της Περιφέρειας Κρήτης (GIS Crete) όπου αποτυπώνονται τα χαρτογραφικά στοιχεία των δεικτών αποστέρησης και των παρεχόμενων υπηρεσιών κατά τόπους στην Κρήτης.
8. Μέσω του μηχανισμού δύναται να εντοπίζεται ο βαθμός κάλυψης αναγκών των πολιτών σε επιμέρους περιοχές της Κρήτης για στενευμένες και αποτελεσματικές παρεμβάσεις πολιτικής, με τη χρήση της νέας τεχνολογίας (GIS Crete)
9. Δύναται επίσης να επιτυγχάνεται καλύτερος συντονισμός της στρατηγικής για την κοινωνική ένταξη και να παρακολουθείται αποτελεσματικότερα ο βαθμός επίτευξης των στόχων.
10. Επιπροσθέτως δύναται να γίνεται καλύτερος συντονισμός και διαβούλευση φορέων σε τοπικό επίπεδο για την επίλυση κοινωνικών προβλημάτων και την κάλυψη αναγκών των κοινωνικών ομάδων των περιοχών.
11. Υποστηρίζεται η ισότιμη πρόσβαση στις κοινωνικές υπηρεσίες και τα δικαιώματα λόγω της υποβοήθησης φορέων και υπηρεσιών (πχ Κέντρα Κοινότητας) για την καλύτερη δικτύωση των πολιτών και των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων με τις υπηρεσίες κατά τόπους.
12. Δύναται να αναπτύσσονται χωρικές ολοκληρωμένες παρεμβάσεις για την κοινωνική ένταξη ευάλωτων κοινωνικών ομάδων.
13. Ο μηχανισμός διατίθεται μέσω της Διαδικτυακής Πύλης του Παρατηρητηρίου (https://socialobservatory.crete.gov.gr) σε πολίτες και φορείς χάραξης πολιτικής και όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς. Παράλληλα πραγματοποιούνται δράσεις δημοσιότητας και ενημέρωσης του ειδικού και ευρύτερου κοινού μέσω ενημερωτικών ημερίδων (η 1η πραγματοποιήθηκε 19/11/2021 θα ακολουθήσεις και άλλες) & τριμηνιαίων ενημερωτικών δελτίων (newsletters).
1. Πανεπιστήμιο Κρήτης (Τμήμα Κοινωνιολογίας/ Εργαστήριο Κοινωνικής Ανάλυσης και Εφαρμοσμένης Κοινωνικής Έρευνας)
2. Υπουργείο Εργασίας
3. Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση Κοινωνικής Ασφάλισης (ΗΔΙΚΑ ΑΕ)
4. ΟΑΕΔ (Οργανισμός Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού)
5. Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ)
6. Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ)
7. Κοινωνικές υπηρεσίες και υπηρεσίες δημόσιας υγείας Περιφέρειας Κρήτης
8. GIS Crete (Γεωπληροφοριακό Σύστημα Περιφέρειας Κρήτης)/Δνση Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης Περιφέρειας Κρήτης
9. Δήμοι Κρήτης
10. Κέντρα Κοινότητας Δήμων Κρήτης
11. Κέντρο Κοινωνικής Πρόνοιας Περιφέρειας Κρήτης
12. 7η Υγειονομική Περιφερέρεια
13. Εκκλησία
14. ΝΠΙΔ πρόνοιας
15. Διευθύνσεις Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης
16. Αναπτυξιακές εταιρίες
6 Κοινωνικοί επιστήμονες - στελέχη και συνεργάτες του Παρατηρητηρίου
13 ειδικοί κοινωνικοί επιστήμονες και οικονομολόγοι– Πανεπιστήμιο Κρήτης / Τμήμα Κοινωνιολογίας / Εργαστήριο Κοινωνικής Ανάλυσης και Εφαρμοσμένης Κοινωνικής Έρευνας)
2 στελέχη υποστήριξης του GIS Crete & 1 στέλεχος πληροφορικής του Παρατηρητηρίου
200 περίπου στελέχη από τους συνεργαζόμενους φορείς
Περιφέρεια Κρήτης
- 200 δείκτες αποστέρησης και συνθηκών διαβίωσης
- 10 κείμενα ερευνών
- 28 στατικοί χάρτες αποτύπωσης χωρικής αποστέρησης στην Κρήτης
- 50 διαδραστικοί χάρτες στο GIS Crete / μέσω της Διαδικτυακής Πύλης του Παρατηρητηρίου
- 2000 εγγραφές υπηρεσιών και προγραμμάτων κοινωνικής πολιτικής στην Κρήτη και αποτύπωσή τους στο GIS Crete και σε λίστα ή μητρώο υπηρεσιών και προγραμμάτων τα οποία είναι διαθέσιμα μέσω της Διαδικτυακής Πύλης του Παρατηρητηρίου Κοινωνικής Ένταξης
- 1000 φορείς και πολίτες ενημερώθηκαν μέσω των δράσεων δημοσιότητας και διάχυσης αποτελεσμάτων (Ημερίδα Ενημέρωσης, Ενημερωτικά Δελτία, κοινωνικά δίκτυα, διαβούλευση) το έτος 2021. Στους φορείς και τους πολίτες που ενημερώθηκαν περιλαμβάνονται φορείς χάραξης πολιτικής, υπηρεσίες και φορείς κοινωνικής πολιτικής, φορείς της κοινωνίας των πολιτών, φορείς κοινωνικής οικονομίας, ερευνητές και ερευνητικά κέντρα, αναπτυξιακές εταιρείες, πολίτες.
- Απόκτηση καινοτόμου μηχανισμού διάγνωσης και αντιμετώπισης κοινωνικών αναγκών. Ο μηχανισμός αυτός αυτό θα έχει σταθερή και μόνιμη βάση λειτουργίας ενώ θα ανανεώνεται και επικαιροποιείται διαρκώς στη βάση των στοιχείων και των συνθηκών διαβίωσης στην Κρήτη.
- Ενίσχυση της διακυβέρνησης της στρατηγικής και την κοινωνική ένταξη, διαμόρφωση στοχευμένων πολιτικών και βελτίωση της αξιοποίησης των οικονομικών πόρων στις πραγματικές ανάγκες των περιοχών και των κοινωνικών ομάδων.
- Αποτελεσματικότερη παρέμβαση σε τοπικό επίπεδο για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των κατοίκων της Κρήτης, αξιοποιώντας τη δυναμική της τοπικής αυτοδιοίκησης στην αντιμετώπιση αναγκών των τοπικών κοινωνιών μέσα από γεωγραφικά εστιασμένες παρεμβάσεις.