ΔΗΜΟΣ ΒΟΛΟΥ

Η μεταβολή του κλίματος είναι η μεγαλύτερη περιβαλλοντική πρόκληση που αντιμετωπίζει σήμερα ο ανθρώπινος πολιτισμός. Οι εκπομπές αερίων του φαινομένου του θερμοκηπίου (ΑΦΘ) που οφείλονται στις ανθρώπινες δραστηριότητες, με κύριο το διοξείδιο του άνθρακα από την καύση ορυκτών καυσίμων, το οποίο είναι υπεύθυνο για τα δύο τρίτα των συνολικών εκπομπών, σημειώνουν ραγδαία αύξηση και απειλούν να αποσταθεροποιήσουν το κλίμα του πλανήτη. Μια τέτοια εξέλιξη θα είχε τραγικές συνέπειες για τους ανθρώπους και την κοινωνία συνολικά. Συνέπειες όπως η αύξηση της στάθμης της θάλασσας, η εμφάνιση ακραίων μετεωρολογικών καταστάσεων, εκτεταμένες ξηρασίες και ερημοποίηση εδαφών στην περιοχή της Μεσογείου, θα έπλητταν και την πόλη του Βόλου. Η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής θέτει σε τρομερή δοκιμασία τις κυβερνήσεις παγκοσμίως και αποτελεί πλέον πρώτη προτεραιότητα για την Ευρωπαϊκή Ένωση.
 

Η συμμετοχή της τοπικής αυτοδιοίκησης στην επίτευξη των στόχων είναι ζωτικής σημασίας και ενθαρρύνεται με όλα τα διαθέσιμα μέσα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ο ρόλος της τοπικής αυτοδιοίκησης στις νέες αυτές συνθήκες είναι πολυδιάστατος καθώς κατέχει τους ρόλους:
 

(α) του καταναλωτή και του υπεύθυνου για την παροχή υπηρεσιών,
(β) του φορέα σχεδιασμού, ανάπτυξης και ρύθμισης,
(γ) του συμβούλου και εμψυχωτή και
(δ) του παραγωγού και προμηθευτή.
 

Ήδη ένας αυξανόμενος αριθμός ευρωπαϊκών ΟΤΑ αναπτύσσει προγράμματα που στοχεύουν στον περιορισμό των εκπομπών των αερίων του φαινομένου του θερμοκηπίου. Έχουν ορισθεί τοπικές προτεραιότητες και υπογραφεί δεσμεύσεις και σχέδια δράσης (π.χ. Covenant of Mayors) που προσφέρουν ουσιαστικές λύσεις σε προβλήματα που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή, αλλά και στη βελτίωση των σχεδίων πολιτικής προστασίας. Δράσεις που σχετίζονται με την ενέργεια αποτελούν σημαντικό μέρος των προγραμμάτων αυτών, λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι οι πόλεις καταναλώνουν το 80% της παγκόσμιας ενέργειας.
 

Σε αυτό το πλαίσιο, το έργο CLIM-LOCAL2020 με τίτλο «Ανάπτυξη τοπικών σχεδίων για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής μέχρι το 2020» προτάθηκε για συγχρηματοδότηση από το Πρόγραμμα LIFE+2007 της ΕΕ, στοχεύοντας στην ενεργό συμμετοχή των τοπικών αρχών στην παγκόσμια και εθνική προσπάθεια για την προστασία του κλίματος. Το έργο υλοποιήθηκε από τον Ιανουάριο του 2009 έως τον Ιούνιο του 2012 στην πόλη του Βόλου, με συντονιστή τον Δήμο Βόλου σε συνεργασία με τη Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης – Αποχέτευσης Μείζονος Περιοχής Βόλου (ΔΕΥΑΜΒ), την Αναπτυξιακή Εταιρεία Βόλου (ΑΝΕΒΟ) και την Εταιρεία Περιβαλλοντικών Μελετών Ε.ΠΕ.Μ. Α.Ε.

Οι κύριοι στόχοι του έργου περιελάμβαναν:
 

1. Ανάπτυξη κατάλληλων εργαλείων που θα επιτρέψουν στις τοπικές αρχές να μειώσουν σημαντικά τις εκπομπές των ΑΦΘ στην περιοχή τους.
2. Ανάπτυξη προγράμματος παρακολούθησης και αξιολόγησης των δραστηριοτήτων που σχετίζονται με τη μείωση εκπομπών ΑΦΘ σε τοπικό επίπεδο.
3. Ευαισθητοποίηση, παροχή κατάρτισης και διάδοση των πληροφοριών σχετικά με την κλιματική αλλαγή και την αντιμετώπισή της.
4. Μείωση των εκπομπών ΑΦΘ σε τοπικό επίπεδο (Δήμος Βόλου), σε ορίζοντα 10-15 ετών, με την ενεργό συμμετοχή των πολιτών.

Οι υπεύθυνοι για την υλοποίηση των δράσεων του σχεδίου είναι οι εξής:
 

• ΟΤΑ, δηλαδή ο Δήμος Βόλου (και ενδεχομένως και οι υπόλοιποι Δήμοι της περιοχής, όπου αυτοί εμπλέκονται). Ο Δήμος Βόλου θα κληθεί να έχει τον κεντρικό ρόλο στην υλοποίηση, εποπτεία ή/και προώθηση πολλών από τις προτεινόμενες παρεμβάσεις. Παράλληλα, ο Δήμος θα έχει αυξημένο προτρεπτικό/αποτρεπτικό ρόλο σε παρεμβάσεις που υλοποιούνται από νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Αυτό μπορεί να γίνει μέσω δράσεων ενημέρωσης & ευαισθητοποίησης και μέσω ενεργών πολιτικών όπως π.χ. τα δημοτικά τέλη.
• Δημόσιος τομέας, όπου περιλαμβάνονται δημοτικές και διαδημοτικές εταιρίες (π.χ. ΔΕΥΑΜΒ, ΑΝΕΒΟ, ΣΥΔΙΣΑ κ.λπ.) αλλά και άλλες υπηρεσίες στην περιοχή, όπως το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και το Γενικό Νοσοκομείο Βόλου. Η ΔΕΥΑΜΒ έχει διακριτό ρόλο στην εφαρμογή των δράσεων που σχετίζονται με την ύδρευση και διαχείριση λυμάτων.
• Ιδιωτικός τομέας, όπου εντάσσονται ουσιαστικά οι επιχειρήσεις του τριτογενούς τομέα που δραστηριοποιούνται στο πολεοδομικό συγκρότημα, όπως για παράδειγμα τράπεζες, ξενοδοχεία, εμπορικά καταστήματα, γραφεία κ.λπ.
• Νοικοκυριά, δηλαδή τους κατοίκους της περιοχής περιλαμβανομένων των ιδιωτικών κατοικιών και των μεταφορών των κατοίκων εντός της περιοχής του Βόλου.

3,5 χρόνια (2009 – 2012)

Η μεθοδολογία που χρησιμοποιήθηκε, σύμφωνα και με τις δράσεις του έργου, παρουσιάζεται στη συνέχεια.
 

1. Υπολογισμός τοπικών εκπομπών ΑΦΘ.
2. Πρόβλεψη μελλοντικών τοπικών εκπομπών ΑΦΘ.
3. Προσδιορισμός επιλογών μείωσης εκπομπών ΑΦΘ.
4. Οικονομική και περιβαλλοντική αξιολόγηση των μέτρων μείωσης των εκπομπών ΑΦΘ.
5. Καθορισμός προτεραιοτήτων για τα μέτρα μείωσης των εκπομπών ΑΦΘ.
6. Δημόσια διαβούλευση και οριστικοποίηση Τοπικού Σχεδίου Δράσης (ΤΣΔ) που περιελάμβανε:
 

• Διατύπωση αρχικού ΤΣΔ, εσωτερικές συναντήσεις και δημόσια διαβούλευση (πρόσκληση για γραπτές παρατηρήσεις και ανοιχτή ημερίδα / δημόσια διαβούλευση).
• Ολοκλήρωση του «Τοπικού Σχεδίου Δράσης του Βόλου για την Κλιματική Αλλαγή 2010–2020» που αποτελεί το κύριο παραδοτέο του έργου CLIMLOCAL2020. Το ΤΣΔ εγκρίθηκε επίσημα και υιοθετήθηκε από το Δημοτικό Συμβούλιο του Βόλου τον Απρίλιο του 2010. Το αντικείμενο του Σχεδίου Δράσης είναι αρκετά ευρύ και δεν περιορίζεται στην κατανάλωση ενέργειας και στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO2), αλλά κατ’ αναλογία με τις εθνικές απογραφές εκπομπών ΑΦΘ, τις εθνικές υποχρεώσεις και τα εθνικά προγράμματα περιλαμβάνει όλα τα αέρια του φαινόμενου του θερμοκηπίου (ΑΦΘ) και όλους τους τομείς. Το Σχέδιο περιλαμβάνει τις δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα στην ευρύτερη περιοχή του Βόλου, οδηγούν σε εκπομπές ΑΦΘ και η λειτουργία τους δεν καθορίζεται από εθνικές νομοθετικές ή/και θεσμικές ρυθμίσεις.
 

Λαμβάνοντας υπόψη αφενός τις εθνικές υποχρεώσεις περιορισμού των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και αφετέρου το αποτύπωμα άνθρακα του Βόλου, ο στόχος του Σχεδίου Δράσης για την αντιμετώπιση της Κλιματικής Αλλαγής που τίθεται για την ευρύτερη περιοχή του Βόλου είναι η μείωση των εκπομπών ΑΦΘ κατά 7% έως το 2020, σε σχέση με τις εκπομπές του 2007. Με τις υφιστάμενες εκτιμήσεις, οι εκπομπές ΑΦΘ πρόκειται να μειωθούν κατά 70 χιλιάδες τόνους CO2 eq. έως το 2020. Το ΤΣΔ παρουσιάζει αναλυτικά τα επιλεγμένα μέτρα (συνολικά προτείνονται 49), τα οποία ομαδοποιούνται σε έξι διακριτούς τομείς-άξονες παρέμβασης που αναπτύσσονται στην πόλη: κτιριακές υποδομές, μεταφορές, ύδρευση και αποχέτευση, αστικά στερεά απόβλητα, λειτουργία της πόλης και δράσεις προοπτικής.
 

(Α) Κτιριακές υποδομές: Τα μέτρα που αφορούν τα κτίρια αποσκοπούν αφενός στη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης (εξοικονόμηση ενέργειας) σε αυτά και αφετέρου στη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (π.χ. ηλιακοί θερμοσίφωνες, φωτοβολταϊκά) ή την αποτελεσματικότερη χρήση ορυκτών καυσίμων (π.χ. συμπαραγωγή). Οι προτεινόμενες παρεμβάσεις αφορούν (i) το κέλυφος των κτιρίων, (ii) τα συστήματα ψύξης & κλιματισμού, (iii) την παραγωγή και κατανάλωση ενέργειας, καθώς και (iv) τις νέες κτιριακές υποδομές.

(Β) Μεταφορές: Στον τομέα των μεταφορών έχουν ενταχθεί μέτρα τα οποία επικεντρώνονται σε τρεις επιμέρους άξονες-στόχους: (i) στόλοι οχημάτων του Δήμου και του δημόσιου τομέα που σχετίζονται με αυτόν, (ii) την κατασκευή υποδομών μεταφορών που είναι καταρχήν ευθύνη του Δήμου και (iii) την προτροπή του Δήμου προς τους πολίτες να εφαρμόζουν πρακτικές που μειώνουν τις εκπομπές από τις μετακινήσεις.

(Γ) Ύδρευση και διαχείριση λυμάτων: Ο τομέας αυτός περιλαμβάνει μέτρα τα οποία αφορούν κατά κύριο λόγο τη λειτουργία της ΔΕΥΑΜΒ (εκτός από τα κτίρια και τα οχήματα). Τα μέτρα επικεντρώνονται στο σύστημα υδροδότησης της πόλης, στη λειτουργία της Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων (ΕΕΛ) και στην παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ.

(Δ) Διαχείριση αστικών στερεών αποβλήτων: Ο τομέας περιλαμβάνει μέτρα που εστιάζουν στην αύξηση του ποσοστού ανακύκλωσης χαρτιού και οργανικών. Αυτά είναι τα δύο ρεύματα στόχοι, καθώς ευθύνονται για την έκλυση μεθανίου από τους ΧΥΤΑ. Το μεθάνιο είναι αέριο του θερμοκηπίου.

(Ε) Λειτουργία της πόλης: Σε αυτόν τον τομέα έχουν ενταχθεί μέτρα που στοχεύουν στη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας για φωτισμό σε δημόσιους χώρους, καθώς και μέτρα που δεν μειώνουν άμεσα τις εκπομπές αλλά τις αντισταθμίζουν (αστική δενδροφύτευση), καθώς τα δέντρα απορροφούν διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα. Παράλληλα, βελτιώνουν το επίπεδο ζωής στην πόλη και συμβάλλουν έμμεσα στη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης.

(ΣΤ) Δράσεις προοπτικής: Στον τομέα αυτό εντάσσονται δράσεις που αφορούν την προοπτική εξέλιξης και ανάπτυξης της πόλης.
 

• Ανάπτυξη «Πρακτικών κατευθυντήριων γραμμών ανά μέτρο», όπου περιγράφονται τα αρμόδια όργανα, οι προπαρασκευαστικές ενέργειες που απαιτούνται για την εφαρμογή των μέτρων, καθώς και τα πρακτικά μέτρα σε σχέση με την παροχή των απαιτούμενων συσκευών / μηχανημάτων / εξοπλισμού, συμβουλές λειτουργίας και συντήρησης κ.λπ.
• Διαμόρφωση Σχεδίου Παρακολούθησης προκειμένου να μετριέται και να επανεξετάζεται η πρόοδος του ΤΣΔ με συστηματικό τρόπο.

7. Εφαρμογή των επιλεγμένων μέτρων του ΤΣΔ.
8. Επικοινωνία και διάδοση αποτελεσμάτων που περιελάμβανε: 
 

• Συνέδριο, ημερίδα και δημόσιες διαβουλεύσεις.
• Εκστρατεία για την εξοικονόμηση ενέργειας, ενημερωτική ημερίδα για εκπαιδευτικούς σχετικά με την αλλαγή του κλίματος και θέματα εξοικονόμησης ενέργειας (σε 10 σχολεία) και ενημερωτικές ημερίδες για την οικιακή κομποστοποίηση.
• Συνεντεύξεις τύπου, ραδιοφωνικά σποτ και άρθρα σε εφημερίδες.
• Ιστοσελίδα, ενημερωτικές πινακίδες, CD, αφίσες και φυλλάδια.
• Επιτραπέζιο παιχνίδι για την κλιματική αλλαγή («Αλλάζω για το κλίμα») που εκπονήθηκε από το Δήμο Βόλου, μαζί με 4 καθηγητές από το Τοπικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης. Διανεμήθηκε στην έκτη τάξη των δημοτικών σχολείων Βόλου (σε ~1.400 μαθητές).
 

9. Συνολική αξιολόγηση της προόδου του ΤΣΔ και προγραμματισμός της μελλοντικής του λειτουργίας.

ΕΠΕΜ Α.Ε., ΑΝΕΒΟ, ΔΕΥΑΜΒ

Υπήρξε συμμετοχή των εργαζομένων σε μεγάλο βαθμό σε κάποιες δράσεις, όπως στην ενίσχυση της ανακύκλωσης στον εργασιακό χώρο με τη χρήση των ειδικών χάρτινων κιβωτίων. Πριν την έναρξη της δράσης, το ποσοστό ανακύκλωσης στα γραφεία δεν ξεπερνούσε το 5%, ενώ κατόπιν αυτής έφτασε ακόμα και το 70%.

Δήμος Βόλου, πριν το Νόμο του Καλλικράτη

Τα κύρια αποτελέσματα του CLOMLOCAL2020, αναφορικά με εργαλεία, σχέδια και υλικό ευαισθητοποίησης περιλαμβάνουν:

• Ένα σύνολο εύχρηστων εργαλείων για τον υπολογισμό των εκπομπών ΑΦΘ και των βασικών ατμοσφαιρικών ρύπων ανά πηγή εκπομπής σε τοπικό επίπεδο.
• Τοπική απογραφή ΑΦΘ.
• Ένα σύνολο εργαλείων για την προβολή των εκπομπών ΑΦΘ σε τοπικό επίπεδο μέχρι το 2020.
• Ένα σύνολο μεθόδων για την αξιολόγηση του δυναμικού των μέτρων μείωσης των εκπομπών.
• Ένα υπολογιστικό εργαλείο για τη διενέργεια αναλύσεων κόστους-οφέλους των μέτρων μείωσης των εκπομπών ΑΦΘ, περιλαμβανομένου του εξωτερικού περιβαλλοντικού κόστους.
• Ένα Τοπικό Σχέδιο Δράσης για δραστικές και μακροπρόθεσμες μειώσεις των εκπομπών ΑΦΘ.
• Ένα σύνολο από πρακτικές κατευθυντήριες γραμμές για την εφαρμογή των μέτρων».
• Ένα σχέδιο παρακολούθησης και σχετικούς δείκτες για την αξιολόγηση της προόδου της εφαρμογής των μέτρων μείωση των εκπομπών ΑΦΘ.
• Δραστηριότητες κατάρτισης και ανάπτυξη εκπαιδευτικού υλικού για την κλιματική αλλαγή που απευθύνεται σε σχολεία (εκπαιδευτικούς και μαθητές), συμπεριλαμβανομένου του επιτραπέζιου παιχνιδιού «Αλλάζω για το κλίμα».
• Διάδοση των αποτελεσμάτων και δράσεις ευαισθητοποίησης.
 

Αναφορικά με την περιοχή του Βόλου, αξίζει, επίσης, να αναφερθούν τα απαρακάτω ευρήματα:
 

• Η κατανάλωση ενέργειας αναφέρεται κυρίως στην κατανάλωση ενέργειας των βιομηχανικών εγκαταστάσεων που συμμετέχουν στην Εμπορία Ρύπων της ΕΕ. Μια εντελώς διαφορετική κατανομή της κατανάλωσης ενέργειας, ανά τομέα και καύσιμο, επιτυγχάνεται όταν εξαιρείται από την ανάλυση η κατανάλωση ενέργειας των εγκαταστάσεων που συμμετέχουν στην Εμπορία Ρύπων: ο οικιακός τομέας είναι ο μεγάλος καταναλωτής και ακολουθείται από τις οδικές μεταφορές. Η κατανομή αυτή θεωρείται ως πιο αντιπροσωπευτική για αστικές περιοχές.
• Οι συνολικές εκπομπές ΑΦΘ για την ευρύτερη περιοχή του Βόλου εκτιμούνται σε 4.575,72 kt, και αντιπροσωπεύουν το 3,5% του συνόλου των εκπομπών ΑΦΘ σε εθνικό επίπεδο (με εξαίρεση τις Χρήσεις Γης, Αλλαγές Χρήσεων Γης και Δασοκομία). Οι κύριοι συντελεστές είναι οι μεγάλες βιομηχανικές εγκαταστάσεις στην περιοχή που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της Εμπορίας Ρύπων.
• Εξαιρώντας τις εγκαταστάσεις που εμπίπτουν την Εμπορία Ρύπων και τις έμμεσες εκπομπές από την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας, το μερίδιο των εκπομπών από μονάδες κινητής καύσης αυξάνεται σε 28%, ενώ ο τομέας των αποβλήτων στο 25% του συνόλου.
• Οι συνολικές εκπομπές ΑΦΘ αναμένεται να μειωθούν από το 2007 έως το 2020 κατά 1,6%. Η μείωση αυτή οφείλεται κυρίως σε αλλαγές στο μείγμα καυσίμων για τον τομέα της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που οδηγεί σε μια συνεχή μείωση του μέσου συντελεστή εκπομπών. Αν οι έμμεσες εκπομπές από την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας εξαιρεθούν από τα συνολικά στοιχεία, τότε το σενάριο προβλέπει μια συνολική αύξηση της τάξης του 2% για την περίοδο 2007 – 2020. Αν εξαιρεθούν και οι έμμεσες εκπομπές και οι εκπομπές από τις εγκαταστάσεις της Εμπορίας Ρύπων, προβλέπεται μια συνολική αύξηση 3,2% (για την περίοδο 2007 – 2020). [σημειώνεται ότι οι προβλέψεις έγιναν το 2009 και, ως εκ τούτου, η οικονομική κρίση στην Ελλάδα δεν ελήφθη υπόψη].
• Ο τομέας της ενέργειας αποτελεί την κύρια πηγή εκπομπών ΑΦΘ καθ’ όλη τη διάρκεια της περιόδου 2007 - 2020. Οι οδικές μεταφορές και ο τριτογενής τομέας έχουν τη μεγαλύτερη αύξηση (30% περίπου). Η αύξηση αυτή δεν είναι σύμφωνη με τις διατάξεις του νομοθετικού πακέτου της ΕΕ για την ενέργεια και την κλιματική αλλαγή που απαιτεί στόχους μείωσης των εκπομπών ΑΦΘ για τους τομείς εκτός της Εμπορίας Ρύπων (μείωση κατά 4% το 2020, όσον αφορά τα επίπεδα του 2005 προβλέπεται για την Ελλάδα). Είναι προφανές ότι οι πολιτικές και τα μέτρα τόσο σε εθνικό όσο και σε τοπικό επίπεδο θα πρέπει να αντιμετωπίσουν αυτό το ζήτημα.

Η πιλοτική επίδειξη του Προγράμματος CLIM-LOCAL2020 υλοποιήθηκε για 2 χρόνια (μέχρι το τέλος του Ιουνίου του 2012), με την πραγματοποίηση συγκεκριμένων δράσεων και μέτρων που παρουσιάζονται συνοπτικά παρακάτω.

1. Ενεργειακές επιθεωρήσεις σε δημοτικά κτίρια Ενεργειακές επιθεωρήσεις πραγματοποιήθηκαν από την ΑΝΕΒΟ σε 15 Δημοτικά κτίρια (13 σχολεία).
2. Μείωση της κατανάλωσης ενέργειας σε δημοτικά κτίρια. Οι κατασκευαστικές εργασίες (στο 2ο και 3ο Νηπιαγωγείο και το Νηπιαγωγείο «Νεφέλη» του Βόλου) ολοκληρώθηκαν τον Ιούνιο του 2012 και περιελάμβαναν τη διάλυση της παλιάς στέγης και εγκατάσταση νέας μόνωσης και την αλλαγή των παραθύρων και πλαισίων.
3. Μείωση κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας στο δημοτικό φωτισμό. Περίπου 800 λαμπτήρες εξοικονόμησης ενέργειας τοποθετήθηκαν στους δρόμους και τα πάρκα του Βόλου. Επίσης, στο πλαίσιο του CLIMLOCAL2020, 1.155 λαμπτήρες εξοικονόμησης ενέργειας τοποθετήθηκαν σε αίθουσες διδασκαλίας και άλλες περιοχές, σε 10 σχολεία στο Βόλο.
4. Αγορά φιλικών προς το περιβάλλον οχημάτων και προώθηση φιλικής προς το περιβάλλον οδήγησης. Έξι οχήματα αγοράστηκαν, μέσω μίσθωσης, για τη Διεύθυνση Καθαριότητας: 3 οχήματα αποκομιδής απορριμμάτων, 2 οχήματα καθαρισμού δρόμων και 1 όχημα για πλύσιμο κάδων απορριμμάτων. Τα οχήματα αυτά ήταν προϊόντα της «πράσινης» τεχνολογίας EURO 5. Ένα σεμινάριο για την οικολογική οδήγηση, οργανώθηκε και απευθύνθηκε σε 33 οδηγούς (της Διεύθυνσης Καθαριότητας) από πιστοποιημένο για την οικολογική οδήγηση εκπαιδευτή.
5. Δραστηριότητες που σχετίζονται με το νερό. Πραγματοποιήθηκαν παρεμβάσεις στη Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης – Αποχέτευσης Μείζονος Περιοχής Βόλου, σχετικά με την αναβάθμιση του ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού και την αντικατάσταση των συστημάτων αντλιών νερού, προκειμένου να μειωθεί η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας. Ένα ενημερωτικό φυλλάδιο (σχετικά με τις δυνατότητες μείωσης της κατανάλωσης νερού) απεστάλη ταχυδρομικά στους πελάτες της ΔΕΥΑΜΒ (85.000 πολίτες του Βόλου). Τέλος, εκπονήθηκε μελέτη με θέμα «Διαθέσιμες τεχνολογίες και διαδικασίες για την επεξεργασία της λυματολάσπης που παράγεται από την Εγκατάσταση Επεξεργασίας Λυμάτων του Βόλου».
6. Πρωτοβουλίες ανακύκλωσης. Περίπου 650 μεγάλοι χάρτινοι κάδοι αγοράστηκαν και διανεμήθηκαν σε όλα τα Δημοτικά γραφεία και πολλά σχολεία. Έχουν τυπωμένα το λογότυπο του LIFE+ και το σλόγκαν: «στο Βόλο αλλάζουμε νοοτροπία, αλλάξουμε το κλίμα». Μια ενημερωτική συνάντηση διοργανώθηκε στη συνέχεια με το προσωπικό καθαρισμού του Δήμου.
7. Διαχείριση οργανικών αποβλήτων (κάδοι οικιακής χρήσης και πιλοτική μονάδα κομποστοποίησης) 350 κάδοι οικιακής κομποστοποίησης διανεμήθηκαν στους πολίτες του Βόλου, μετά από διαδικασία κλήρωσης που πραγματοποιήθηκε στο Δημαρχείο (Απρίλιος 2012) μπροστά σε τοπικά τηλεοπτικά κανάλια και πολλούς πολίτες. Μια ξεχωριστή ιστοσελίδα, ένα φυλλάδιο και ένα ερωτηματολόγιο /έντυπο αίτησης δημιουργήθηκαν. Η συνέντευξη Τύπου του Δημάρχου και ένα ανοικτό σεμινάριο για την κομποστοποίηση (συμμετείχαν 400 πολίτες του Βόλου) προώθησε τη δραστηριότητα περαιτέρω. Στο μέλλον, το μέτρο θα υποστηρίζεται από το «Γραφείο οικιακής κομποστοποίησης». Μια πιλοτική μονάδα κομποστοποίησης χωροθετήθηκε στην περιοχή Σέσκλου και αδειοδοτήθηκε κατάλληλα. Η εγκατάσταση θα δέχεται τα πράσινα απόβλητα από τη συντήρηση των πάρκων και των δέντρων στην πόλη του Βόλου, καθώς και τα οργανικά απόβλητα (βιοαπόβλητα) που παράγονται από τα νοικοκυριά. Η περιοχή περιφράχθηκε, τοποθετήθηκε μια ενημερωτική πινακίδα του LIFE + έργου CLIMLOCAL2020 στην είσοδό της και κατασκευάστηκε ένα μικρό περίπτερο ενημέρωσης. Σαράντα (40) ειδικοί και με κατάλληλη σήμανση κάδοι, για συλλογή «πράσινων» και οργανικών αποβλήτων, αγοράστηκαν και τοποθετήθηκαν σε συγκεκριμένες θέσεις στην πόλη του Βόλου, για χρήση από τους πολίτες. Η πλήρης εφαρμογή των μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας που περιλαμβάνονται στο ΤΣΔ για τα δημοτικά κτίρια (μέσης και υψηλής προτεραιότητας), θα οδηγήσει σε ετήσια μείωση των ενεργειακών δαπανών κατά ~80.000€. Άλλη σημαντική εξοικονόμηση αναμένεται να επιτευχθεί από τη χωριστή συλλογή «πρασίνων» και οργανικών αποβλήτων στην πιλοτική μονάδα κομποστοποίησης: ~190.000€ καταβάλλεται ετήσια για τη διάθεση των «πρασίνων» και το κέρδος για το Δήμο Βόλου θα είναι διπλό, καθώς θα επεκταθεί και η διάρκεια ζωής του ΧΥΤΑ.
 

Άλλες θετικές επιπτώσεις που σχετίζονται με τη μακροπρόθεσμη ικανότητα του Δήμου Βόλου για την αξιολόγηση των δράσεων αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής περιλαμβάνουν:
 

(α) Την απογραφή των εκπομπών (μαζί με τις σχετικές προβλέψεις) που παρέχει το έτος αναφοράς για τον καθορισμό στόχων και για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των σχετικών πολιτικών και μέτρων.
(β) Τα εργαλεία ανάπτυξης δεξιοτήτων που αναπτύχθηκαν εντός του Δήμου Βόλου και της ΔΕΥΑΜΒ, σε θέματα που σχετίζονται με την απογραφή εκπομπών ΑΦΘ και τις προβλέψεις. Η εφαρμογή αυτών των εργαλείων μπορεί να αποτελέσει τη βάση για οποιαδήποτε μελλοντική ολοκληρωμένη αξιολόγηση των δράσεων μείωσης της κλιματικής αλλαγής.
(γ) Το Τοπικό Σχέδιο Δράσης (και το συναφές Σχέδιο Παρακολούθησης) για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής στην ευρύτερη περιοχή του Βόλου, λαμβάνοντας υπόψη και την επίσημη έγκρισή του από το Δημοτικό Συμβούλιο Βόλου, από τη μία πλευρά δείχνει τη δέσμευση των τοπικών αρχών για τη μείωση των εκπομπών ΑΦΘ και από την άλλη παρέχει οδηγίες για τον τρόπο επίτευξης του επιδιωκόμενου στόχου.