ΔΗΜΟΣ ΑΣΤΥΠΑΛΑΙΑΣ

Στόχος της δράσης είναι η δημιουργία μίας κουλτούρας όπου οι άνθρωποι ενθαρρύνονται να απομακρύνουν το τσιγάρο από τη ζωή τους και θα αναπνέουν καθαρό αέρα. Η επιλογή αυτή συνίσταται στην ενθάρρυνση των κατοίκων και των επισκεπτών να ακολουθήσουν εθελοντικά κοινές κατευθυντήριες γραµµές προκειµένου να απαλλαγούν περισσότεροι χώροι από τον καπνό. Μάλιστα, πολλές επιχειρήσεις, εντάσσουν αυτή τη δράση στα πλαίσια της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης των επιχειρήσεών τους.

Ειδικότερα, το όραμά μας περιλαμβάνει:

• τη διευκόλυνση των καπνιστών, ώστε να αποφασίσουν να σταµατήσουν ή να µειώσουν το κάπνισµα και να ακολουθήσουν έναν τρόπο ζωής απαλλαγμένο από τον καπνό του τσιγάρου.
• την αποθάρρυνση των νέων να αρχίσουν το κάπνισµα.
• τον περιορισμό του παθητικού καπνίσματος με την αποθάρρυνση των καπνιστών να καπνίζουν παρουσία µη καπνιστών, ιδίως παιδιών και εγκύων, ακόµη και όταν δεν υπάρχουν νοµοθετικοί περιορισµοί.
• τη µεγαλύτερη µείωση της έκθεσης στον καπνό του περιβάλλοντος και των βλαβερών συνεπειών, εξασφαλίζοντας την ισότητα των πολιτών όσον αφορά την προστασία του δικαιώµατός τους να αναπνέουν καθαρό αέρα στους εσωτερικούς χώρους.

Κατοίκους και επισκέπτες.

Η δράση “Astypalea Smoke-Free” ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2018. Έχει ήδη ολοκληρώσει τον πρώτο χρόνο υλοποίησης και συνεχίζει το ταξίδι της για ένα άκαπνο μέλλον.

Η Αστυπάλαια, νησί 1200 κατοίκων, 200 μίλια από την Αθήνα με εξαιρετική φυσική ομορφιά. Οι κάτοικοι της Αστυπάλαιας είναι πολύ φιλόξενοι και θέλουν να διαδώσουν ευρέως τις ομορφιές και την ποιότητα ζωής του νησιού, καθιστώντας το ανταγωνιστικό τουριστικά. Θέλουν οι τουρίστες που επισκέπτονται το νησί να απολαμβάνουν την τοπική κουζίνα, τον καθαρό αέρα, τον καθαρό βυθό, τις καθαρές παραλίες και να βιώνουν μια μοναδική εμπειρία που θα μεταφέρουν στην πατρίδα τους. Επιδιώκει την βιώσιμη ανάπτυξή της που θα βασίζεται σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και θα είναι ένα πρότυπο όπου η φύση κυριαρχεί και ο άνθρωπος την ακολουθεί με σεβασμό. Ένα νησί με καθαρό αέρα, καθαρές παραλίες, καθαρό περιβάλλον.

Ο τουρισμός αποτελεί μία από τις κύριες πηγές εσόδων των κατοίκων. Ήταν λοιπόν καταλυτική η ανάγκη, η Αστυπάλαια να προσφέρει κάτι πραγματικά διαφορετικό, προκειμένου να αναγνωριστεί ως τουριστικός προορισμός. Το καλοκαίρι του 2018, το Δημοτικό Συμβούλιο της Αστυπάλαιας πήρε την απόφαση να δημιουργήσει ένα μοναδικό χαρακτήρα για το νησί, να βελτιώσει το επίπεδο ζωής για τους κατοίκους και τους επισκέπτες του νησιού. Έθεσε ως όραμα να γίνει το πρώτο smoke-free νησί στον κόσμο.

Ελευθερία είναι αυτό που μας μένει αν αφαιρέσουμε τις υποχρεώσεις που έχουμε απέναντι στους συμπολίτες μας. Για να διατηρήσουμε λοιπόν ένα υψηλό επίπεδο ελευθερίας, το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να συμφωνήσουμε σε κάποιους θεμελιώδεις κανόνες. Σήμερα, η Αστυπάλαια, αποτελεί το πρώτο νησί παγκοσμίως που δημιουργεί με επιτυχία μια κουλτούρα όπου οι άνθρωποι ενθαρρύνονται να απομακρύνουν το τσιγάρο από τη ζωή τους.

Ο καπνός του περιβάλλοντος περιέχει περισσότερες από 4.000 χηµικές ουσίες στις οποίες συµπεριλαµβάνονται 50 γνωστοί καρκινογόνοι παράγοντες και πολλοί τοξικοί παράγοντες. Η έκθεση στο «παθητικό κάπνισµα» εξακολουθεί να είναι µια σηµαντική αιτία αύξησης της νοσηρότητας και της θνησιµότητας στην Ελλάδα και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ παράλληλα επιβαρύνει µε σηµαντικές δαπάνες την κοινωνία ως σύνολο. Το παθητικό κάπνισµα είναι, μάλιστα, ιδιαίτερα επικίνδυνο για τα µικρά παιδιά, τα βρέφη και τις εγκύους.

Έτσι, λοιπόν, πριν έναν περίπου χρόνο, ξεκινήσαμε έναν διάλογο με γνώμονα την προστασία της ζωής και της διαφύλαξης της υγείας τους κοινωνικού συνόλου και θέσαμε ένα πλαίσιο για τον περιορισμό της έκθεσης στον καπνό του τσιγάρου και στις βλαβερές συνέπειές της για την υγεία, ώστε να δώσουμε τη δυνατότητα τόσο κατοίκους του νησιού όσο και στους επισκέπτες να απολαύσουν το νησί απαλλαγμένοι από τον καπνό του τσιγάρου.

Σε αυτή τη βάση, εργαζόμαστε για τη συνεχή βελτίωση της ποιότητας του αέρα εσωτερικών χώρων, ιδίως µε την ενθάρρυνση του περιορισµού της έκθεσης στον καπνό σε εσωτερικούς χώρους εργασίας, εστίασης και διαμονής, στις δηµόσιες συγκοινωνίες και στους εσωτερικούς δηµόσιους χώρους.

Η δράση για ένα περιβάλλον χωρίς καπνό όχι µόνο προστατεύει τους πολίτες από τις βλαβερές συνέπειες της έκθεσης στον καπνό του περιβάλλοντος, αλλά συµβάλλει επίσης στη µείωση της κατανάλωσης καπνικών προϊόντων σε ολόκληρο τον πληθυσµό. Με επιμονή και όραμα, και με την υποστήριξη της εταιρίας Παπαστράτος, εργαζόμαστε για μία κοινωνία που οδεύει προς το καλύτερο, απαλλαγμένη από τον καπνό του τσιγάρου, ειδικά µεταξύ των νέων.

Η ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΟΣ, εταιρεία της Philip Morris Ιnternational, στηρίζει την Smoke-Free πρωτοβουλία της Αστυπάλαιας, καθώς και όποια πρωτοβουλία μπορεί να μας οδηγήσει σε ένα μέλλον χωρίς τσιγάρο. Η Παπαστράτος συνδράμει την Αστυπάλαια στην επικοινωνία της πρωτοβουλίας αυτής παγκόσμια και καλεί και άλλες πόλεις, νησιά και οργανισμούς να ακολουθήσουν το παράδειγμά της, υιοθετώντας μια κουλτούρα που μας απομακρύνει από το τσιγάρο.

Για την υλοποίηση αυτού του οράματος, ο Δήμος επικεντρώθηκε σε τέσσερις πυλώνες ενεργειών:

Α) Aπαρέγκλιτη τήρηση του αντι-καπνιστικού νόμου

1. Απαγόρευση καπνίσματος στους εσωτερικούς χώρους του Δημαρχείου και στα υπόλοιπα κτίρια του Δήμου, όπως ρητά ορίζει ο νόμος. Οι υπάλληλοι του Δήμου καλούνται να τηρούν το νόμο χωρίς εξαιρέσεις.
2. Απαγόρευση καπνίσματος σε επιχειρήσεις υγειονομικού ενδιαφέροντος. Οι επιχειρήσεις υγειονομικού ενδιαφέροντος εφαρμόζουν την απαγόρευση καπνίσματος σε εσωτερικούς χώρους όπως ορίζει ο νόμος.

Β) Ενημέρωση κατοίκων και επισκεπτών

Ενημέρωση του κοινού για το πλαίσιο εφαρμογής του αντικαπνιστικού νόμου μέσω ομιλιών, συζητήσεων, ενημερωτικών ημερίδων, σχετικών σημάνσεων. Συμβολικά, ανακηρύχτηκε η περιοχή στους ανεμόμυλους ως Smoke-Free ζώνη.

Ωστόσο, το νησί δε θέλει να είναι απαγορευτικός προορισμός για τους καπνιστές, κάνοντάς τους να αισθάνονται άβολα. Θέλει απλά να τους ενθαρρύνει να αφήσουν το τσιγάρο πίσω τους στα πλαίσια του αμοιβαίου σεβασμού που διέπει την τοπική κοινωνία.

Λειτούργησε Φέτος το καλοκαίρι λειτούργησε Info-point σε έναν από τους ανεμόμυλους σημείο ενημέρωσης αναφορικά με την πρωτοβουλία ώστε οι ενδιαφερόμενοι (πολίτες και επισκέπτες) να κατανοούν τους λόγους και τα οφέλη της προσπάθειας.

Γ) Συνεργασία με τις τοπικές επιχειρήσεις

1. Smoke-Free καταλύματα, που σε μεγάλο βαθμό, όχι μόνο εφάρμοσαν τον νόμο αλλά, υιοθέτησαν περισσότερο αυστηρά πρότυπα, απαγορεύοντας καθολικά τη χρήση συμβατικού τσιγάρου στους κοινόχρηστους εξωτερικούς χώρους καθώς και στα δωμάτια.
2. Smoke-Free σημεία εστίασης με σημαντικός αριθμό καφέ και εστιατορίων του νησιού να ακολουθούν την Smoke-Free πρωτοβουλία, εφαρμόζοντας την απαγόρευση  καπνίσματος στους εσωτερικούς χώρους ενημερώνοντας σχετικά τους υπαλλήλους και πελάτες τους.
3. Smoke-Free παραλίες: Τρία beach bars υιοθέτησαν την Smoke-Free κουλτούρα του νησιού και καλούν τους επισκέπτες να μην καπνίζουν σε κάποιες από τις εγκαταστάσεις τους, ακόμη κι αν είναι εξωτερικοί χώροι.

Δ) Πιστοποίηση της πρωτοβουλίας από έγκυρο ανεξάρτητο οργανισμό πιστοποίησης

1. Η εταιρία TUV Austria Hellas δημιούργησε ένα πλαίσιο κανόνων για την πιστοποίηση της smoke-free κουλτούρας. Ο Δήμος Αστυπάλαιας κάλεσε την εταιρία που, κάνοντας όλους τους σχετικούς ελέγχους, πιστοποίησε τον Δήμο για το πλάνο των ενεργειών του σύμφωνα με το πρότυπο “smoke-free culture”.
2. Επτά επιχειρήσεις του νησιού από τον κλάδο των καφέ / εστιατορίων / ξενοδοχείων επίσης ζήτησαν, ελέγχθηκαν και πιστοποιήθηκαν από την TUV Austria Hellas.

Ήδη τα πρώτα αποτελέσματα της δράσης είναι ορατά, αφού παρατηρούμε μια διαφορετική αντίληψη και αλλαγή της συµπεριφοράς στο νησί ως προς το κάπνισµα.

Η αυτορύθµιση φαίνεται να είναι πιο γρήγορη και πιο ευέλικτη από τους στενούς νοµοθετικούς διαύλους και να ανταποκρίνεται καλύτερα στην κουλτούρα της τοπικής κοινωνίας. Οι κάτοικοι πλέον διαθέτουν ένα αίσθηµα ευθύνης και προθυμίας των ενδιαφεροµένων µερών να συµµορφωθούν µε τη συµφωνηµένη δέσµευση και την αποτελεσµατικότητα των µηχανισµών επιβολής, γεγονός που φαίνεται από την πρόοδο που έχει επιτευχθεί μέσα σε μόλις έναν χρόνο.

Ο Δήμος της Αστυπάλαιας έλαβε πρόσφατα την πιστοποίηση “Smoke-Free Culture” από την TUV Austria Hellas, ανεξάρτητο οργανισμό πιστοποίησης, που αναγνώρισε το όραμα και τη δέσμευση του Δήμου να δημιουργήσει ένα περιβάλλον στο νησί που βοηθάει στον περιορισμό του καπνίσματος στο νησί.

Ειδικότερα,

1. H ποιότητα του αέρα των εσωτερικών χώρων βελτιώθηκε αισθητά από τότε που άρχισε να εφαρμόζεται η δράση. Η µείωση της έκθεση στον καπνό του περιβάλλοντος είναι ιδιαίτερα θεαµατική στον κλάδο της φιλοξενίας και στους χώρους αναψυχής. Ευελπιστούμε ότι ο γενικότερος περιορισμός του καπνίσματος θα φέρει «αποµαλοποίηση» του καπνίσµατος στην κοινωνία, δηµιουργώντας ένα περιβάλλον που ενθαρρύνει τους καπνιστές να περιορίσουν ή να εγκαταλείψουν το κάπνισµα και θα αποθαρρύνει τους νέους να αρχίσουν να καπνίζουν.
2. Πιστοποίηση «Smoke-Free Culture» του Δήμου, 3 χώρων εστίασης και 4 ξενοδοχείων. Υπήρχαν ανησυχίες αρχικά σχετικά µε πιθανή ζηµία του κλάδου της φιλοξενίας και της εστίασης λόγω του περιορισμού του καπνίσµατος. Από τα σχόλια των επιχειρηματιών, όμως, φαίνεται ότι η κίνηση για γενική απαγόρευση του καπνίσµατος όχι μόνο δεν είχε αρνητικές συνέπειες στην απασχόληση ή στο εισόδηµα στους κλάδους αυτούς, αλλά το αντίθετο μάλιστα, είχε θετικό αντίκτυπο στις επιχειρήσεις που αγκάλιασαν από την πρώτη στιγμή το μεγαλεπήβολο εγχείρημα.
3. Περίπου 30% μείωση του καπνίσματος συμβατικών τσιγάρων από τους μόνιμους κατοίκους.
4. Αύξηση της τουριστικής κίνησης στο νησί έναντι προηγούμενου χρόνου.
5. Ενημέρωση 7.000 επισκεπτών από τους υπαλλήλους του Δήμου και το info-point σχετικά με την πρωτοβουλία smoke-free.
6. Σημαντική δημοσιότητα για το νησί στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Από την έναρξη της πρωτοβουλίας τουλάχιστον 5 εκτενή άρθρα σε έγκυρα Ελληνικά μέσα και πολλές αναμεταδόσεις.