ΕΥΔΑΠ

Η πρωτοβουλία στοχεύει στη βιώσιμη διαχείριση των υδάτινων πόρων, την εξοικονόμηση νερού, τη μείωση των διαρροών, την επαναχρησιμοποίηση υδάτων, την ενίσχυση της ανθεκτικότητας έναντι της κλιματικής αλλαγής και την περιβαλλοντική προστασία.
Επιμέρους στόχοι περιλαμβάνουν:

• Την αντιμετώπιση του κινδύνου λειψυδρίας
• Την αξιοποίηση εναλλακτικών υδατικών πόρων
• Την τεχνολογική αναβάθμιση του δικτύου ύδρευσης
• Την ενημέρωση και ενεργοποίηση των πολιτών για την εξοικονόμηση νερού

• Κάτοικοι Αττικής (ιδίως Ανατολικής Αττικής, Χαλανδρίου, Μαρκόπουλου, Αθηναίων κ.ά.)
• Αγρότες και επαγγελματίες αρδευτές
• Δημοτικές αρχές και δημόσιοι φορείς
• Επιστημονική και ερευνητική κοινότητα
• Σχολεία, μαθητές και εκπαιδευτική κοινότητα (μέσω του Εκπαιδευτικού Προγράμματος)
• Ευρύτερο κοινό που ευαισθητοποιείται για την προστασία των υδάτινων πόρων

• Ορισμένα έργα είναι σε εξέλιξη (π.χ. αποχετευτικό Ανατολικής Αττικής)
• Άλλα έχουν ολοκληρωθεί (Αδριάνειο, Ιούνιος 2024)
• Πιλοτικά προγράμματα επεκτείνονται σε ορίζοντα 10ετίας (Smart Grid, Multiutility)
• Η στρατηγική επαναχρησιμοποίησης λυμάτων ολοκληρώνεται το 2026
• Πράσινη μονάδα Cooling Heavens στο Πάρκο Ιλισίων ολοκληρώνεται το 2028

Η ΕΥΔΑΠ ΑΕ υλοποιεί ένα εκτεταμένο πρόγραμμα στρατηγικών έργων για την περιβαλλοντικά υπεύθυνη και τεχνολογικά προηγμένη διαχείριση υδάτινων πόρων.
Περιλαμβάνει:

• Ορθολογική διαχείριση του υδροδοτικού συστήματος, μέσω πίεσης, SCADA, συντήρησης και αντικαταστάσεων δικτύου.

1.   Εφαρμογή σύγχρονων τεχνολογιών διαχείρισης της πίεσης στο δίκτυο ύδρευσης (advanced pressure management), που έχει ως αποτέλεσμα την αποφυγή άσκοπης καταπόνησης των αγωγών, με σημαντικό οικονομικό όφελος. Δημιουργία ζωνών πίεσης, για τον καλύτερο έλεγχο της πίεσης των αγωγών δηλαδή εδαφικές περιοχές ανά 30 έως 40 μέτρα υψομετρικής διαφοράς, με συγκεκριμένη πίεση. Το εύρος πιέσεων εντός των υδραυλικών ζωνών κυμαίνεται στη συντριπτική πλειοψηφία σε 4-6 atm. Το δίκτυο ύδρευσης αρακολουθείται σε 24ωρη βάση από σύστημα τηλελέγχου – διακριτή τηλεχειρισμού (SCADA)

Προληπτική συντήρηση δικτύου, μέσω αξιόπιστης συλλογής δεδομένων
5ετές Επενδυτικό Πρόγραμμα μαζικής αντικατάστασης δικτύων και υδροπαροχών ακινήτων σε προσδιορισμένες υδραυλικές ζώνες Ύδρευσης
Στοχευμένο πρόγραμμα τεκμηριωμένης προτεραιότητας    αντικατάσταση δικτύου ύδρευσης
Σύστημα Υποστήριξης Αποφάσεων, το οποίο χρησιμοποιείται επιχειρησιακά καθημερινά από την ΕΥΔΑΠ ΑΕ για την εποπτεία και διαχείριση του υδροδοτικού συστήματος

• Έξυπνα Δίκτυα (Smart Grid): Ανάπτυξη ψηφιακής υποδομής διαχείρισης νερού και εγκατάσταση «έξυπνων» μετρητών με χρονικό ορίζοντα 10ετίας.

Η Εταιρεία είναι στη διαδικασία ανάπτυξης «έξυπνου δικτύου», στρατηγικό έργο για τον επιχειρησιακό μετασχηματισμό της ΕΥΔΑΠ ΑΕ με πολλαπλά οφέλη τόσο για τις υποδομές και τη λειτουργική βελτιστοποίηση των δικτύων, όσο για τους καταναλωτές και το περιβάλλον. Ως προς το περιβάλλον και τη διαχείριση του πόρου συμβάλλει στην εξοικονόμηση νερού μέσω της δυνατότητας παρακολούθησης των υδατικών ισοζυγίων και μείωση των απωλειών, καθώς και στην χρήση ψηφιακών εργαλείων για τη διαχείριση του υδάτινου πόρου.

Καθώς πρόκειται για μια μεγάλη επένδυση της τάξης, άνω των 300 εκ ευρώ διερευνώνται οι τεχνολογικές λύσεις, οι δυνατότητες χρηματοδότησης της επένδυσης, η στρατηγική προμήθειών καθώς και το πλάνο εγκατάστασης των έξυπνων μετρητών σε ορίζοντα 10ετίας.

Ανάπτυξη Πιλοτικού Πρόγραμματος «Multiutility» με σκοπό να εξετασθεί η παροχή υπηρεσιών προηγμένης μετρητικής υποδομής του ΔΕΔΔΗΕ προς την ΕΥΔΑΠ ΑΕ, μέσω του δικτύου τηλεμετρίας του ΔΕΔΔΗΕ. Ο ΔΕΔΔΗΕ, στο πλαίσιο αναβάθμισης των ηλεκτρικών μετρητών με νέους έξυπνους ηλεκτρικούς μετρητές, αξιολογεί την παροχή επιπλέον υπηρεσίες προς τρίτους. Ομοίως και η ΕΥΔΑΠ ΑΕ διερευνά τις δυνατότητες περαιτέρω αξιοποίησης των δυνατοτήτων των έξυπνων μετρητών που έχει ήδη εγκαταστήσει, για να επαυξήσει τα οφέλη από τη συγκεκριμένη τεχνολογία, να βελτιστοποίησει την εξυπηρέτηση των καταναλωτών αλλά και να επιτύχει την ενεργητική παρακολούθηση των υδατικών ισοζυγίων σε υδροδοτικές ζώνες του δικτύου ύδρευσης.

• Πιλοτικό Πρόγραμμα Multiutility: Συνεργασία με τον ΔΕΔΔΗΕ για αξιοποίηση της τηλεμετρίας.
• Αξιοποίηση υφάλμυρου νερού και πηγών σε Κίρρα, Μύλους και Κάλαμο.
• Μεγάλα έργα αποχέτευσης Ανατολικής Αττικής: Νέα ΚΕΛ, δίκτυα, επαναχρησιμοποίηση λυμάτων, μείωση ρύπανσης και εξάρτησης από υπόγεια ύδατα.

Η ΕΥΔΑΠ ΑΕ έχει αναλάβει ουσιαστική δράση στην επίλυση του προβλήματος της μη ολοκληρωμένης διαχείρισης λυμάτων, το οποίο επί σειρά ετών οδηγεί στην περιβαλλοντική υποβάθμιση, στη μη βέλτιστη διαχείριση του πολύτιμου πόρου του νερού και στην επιβολή χρηματικών ποινών, λόγω μη συμμόρφωσης με την ευρωπαϊκή Οδηγία 91/271 ΕΟΚ για την επεξεργασία των αστικών λυμάτων.

Στο πλαίσιο αυτό, στην Ανατολική Αττική είναι σε εξέλιξη, η κατασκευή νέων ΚΕΛ καθώς και η κατασκευή αποχετευτικού δικτύου. Τα σημαντικά αυτά έργα της ΕΥΔΑΠ ΑΕ, έχουν σχεδιασθεί για να λειτουργήσουν με τεχνολογία αιχμής, διασφαλίζοντας τη δυνατότητα επαναχρησιμοποίησης των επεξεργασμένων εκροών, σε πλήρη εναρμόνιση με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο επαναχρησιμοποίησης.

Τέλος, με τη λειτουργία των νέων έργων ΚΕΛ θα επιτευχθεί δραστική μείωση στην χρήση βόθρων οι οποίοι στο μεγαλύτερο μέρος τους είναι απορροφητικοί και μέχρι σήμερα επιβαρύνουν με σημαντικό ρυπαντικό φορτίο τα υπόγεια ύδατα. Μείωση θα επιτευχθεί επίσης στις αντλήσεις από τον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα με αποτέλεσμα να περιοριστεί ο κίνδυνος υφαλμύρυνσης του υπόγειου υδατικού συστήματος. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό 400.000 περίπου κάτοικοι της Ανατολικής Αττικής θα συνδεθούν στο δίκτυο αποχέτευσης.

Τα σημαντικά αυτά έργα της ΕΥΔΑΠ έχουν σχεδιαστεί με εφαρμογή τεχνολογίας αιχμής και υψηλή τεχνογνωσία, διασφαλίζοντας τη δυνατότητα επαναχρησιμοποίησης των επεξεργασμένων εκροών σε πλήρη εναρμόνιση με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο επαναχρησιμοποίησης

Σημαντικό είναι η υποστήριξη στους Αγρότες με την παροχή αρδευτικού νερού, μειώνοντας έτσι την εξάρτηση από φυσικούς υδατικούς πόρους.

• Εγκατάσταση μονάδων Sewer Mining: Τοπικές μονάδες επεξεργασίας λυμάτων σε συνεργασία με ΕΜΠ.

Η ΕΥΔΑΠ ΑΕ ετοιμάζει στρατηγικό σχέδιο επαναχρησιμοποίησης για το σύνολο της Αττικής. Μέρος του σχεδίου είναι η αξιοποίηση αποκεντρωμένων μονάδων επεξεργασίας λυμάτων άμεσης εξόρυξης λύματος από το δίκτυο αποχέτευσης. Στο πλαίσιο αυτό δρομολογεί την λειτουργία σε πρώτη φάση 4 μονάδων, πέρα από 2 

μονάδες που υπάρχουν ήδη στο Ερευνητικό της Κέντρο (ΚΕΡΕΦΥΤ) και στο Φυτώριο του Δήμου Αθηναίων. Οι νέες μονάδες αφορούν :

1. Στο Ελληνικό

2. Στον Δήμο Μαρκόπουλου: Πρόκειται για την πρώτη πράσινη μονάδα με χρήση ηλιακής ενέργειας, δυναμικότητας 25 κμ. / ημέρα. Το έργο αποτελεί συνεργασία με το ΕΜΠ στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού ερευνητικού έργου IMPETUS. Η μονάδα θα τεθεί σε λειτουργία την άνοιξη του 2025. Η μονάδα θα εξυπηρετεί και ως κέντρο ενημέρωσης για την κυκλική οικονομία.

3. Στον Δήμο Αθηναίων: Πρόκειται για μια πράσινη μονάδα 50 κμ/ημέρα που θα εγκατασταθεί στον Πάρκο Ιλισίων στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού προγράμματος Αστικής Καινοτομίας Cooling Heavens με ολοκλήρωση το 2028. Η μονάδα θα εξυπηρετεί και ως κέντρο ενημέρωσης για την κυκλική οικονομία.

Το 2024 η ΕΥΔΑΠ ΑΕ συμμετέχοντας με το ΕΜΠ και άλλους εταίρους στο Ευρωπαϊκά χρηματοδοτούμενο ερευνητικό πρόγραμμα THESEUS εξασφάλισε την εγκατάσταση και άλλης μια μονάδας.  Μετά την ολοκλήρωση, το 2026, του Στρατηγικού Σχεδίου Επαναχρησιμοποίησης λυμάτων που υλοποιεί η ΕΥΔΑΠ ΑΕ, θα δρομολογηθεί επόμενη φάση έργων για την αειφόρο άρδευση, ύδρευση αστικού πρασίνου και αναγκών που δεν αφορούν ανθρώπινη κατανάλωση μέσω επαναχρησιμοποίησης λυμάτων.

• Αξιοποίηση Αδριάνειου Υδραγωγείου για μη πόσιμο νερό και άρδευση πρασίνου.

Ένα από τα σημαντικότερα έργα της ΕΥΔΑΠ ΑΕ, με συνολική δαπάνη 11,5 εκατομμυρίων ευρώ.

Πρόκειται για ένα πολυσυμμετοχικό έργο, στο οποίο συνεργάζονται και χρηματοδοτούν οι δήμοι, ευρωπαϊκοί και μη φορείς. Το έργο στοχεύει στην αξιοποίηση υπόγειων ροών νερού, που μέχρι σήμερα παρέμεναν ανεκμετάλλευτες, για την άρδευση πάρκων και κήπων, συμβάλλοντας έτσι στη μείωση του φαινομένου της αστικής θερμικής νησίδας και στην ανθεκτικότητα των αστικών περιοχών.

Το έργο του Αδριάνειου Υδραγωγείου στο Χαλάνδρι, το οποίο ολοκληρώθηκε τον Ιούνιο του 2024 στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος Cultural H.ID.RA.N.T. – UIA, έχει σημαντικές επιπτώσεις τόσο στο επιχειρηματικό μοντέλο όσο και στο περιβάλλον. Το έργο αυτό οδήγησε στη δημιουργία του πρώτου αστικού δικτύου μη-πόσιμου νερού στην Ελλάδα, μήκους 4 χιλιομέτρων. Το νερό του Αδριάνειου Υδραγωγείου, μετά από κατάλληλη επεξεργασία, διανέμεται μέσω σύγχρονων υπόγειων δεξαμενών και αντλιοστασίων και χρησιμοποιείται για άρδευση, καθαρισμό και άλλες μη-πόσιμες χρήσεις, ωφελώντας όλους τους κατοίκους του Χαλανδρίου. Οι υλικές επιπτώσεις και οι ευκαιρίες που προκύπτουν από το έργο περιλαμβάνουν την ενίσχυση της ανθεκτικότητας απέναντι στην λειψυδρία, καθώς παρέχει μια εναλλακτική πηγή νερού.

Πρωτοβουλίες ενημέρωσης του κοινού, όπως η εκστρατεία «Θέλεις νερό; Κλείσε τη βρύση», με στόχο τη μείωση της κατανάλωσης και την ευαισθητοποίηση των πολιτών

• Προγράμματα ευαισθητοποίησης: Εκστρατείες, εκπαιδευτικές δράσεις, ανάδειξη πολιτιστικής κληρονομιάς.

1. Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα ΕΥΔΑΠ
2. Ιστορικό Αρχείο ΕΥΔΑΠ
3. Αδριάνειο Υδραγωγείο ως Μνημείο Πολιτιστικής Κληρονομίας

Οι δράσεις αυτές αποτελούν βασικό άξονα της στρατηγικής ESG της ΕΥΔΑΠ ΑΕ, συμβάλλοντας τόσο στη βιώσιμη διαχείριση των υδάτινων πόρων όσο και στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας του Οργανισμού έναντι της κλιματικής αλλαγής.

• Δήμοι: Χαλανδρίου, Μαρκόπουλου, Αθηναίων
• ΕΜΠ (Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο): Τεχνική και ερευνητική υποστήριξη για Sewer Mining και Ευρωπαϊκά προγράμματα
• ΔΕΔΔΗΕ: Συνεργασία στο πιλοτικό πρόγραμμα «Multiutility»
• Ευρωπαϊκοί Φορείς: Συμμετοχή σε χρηματοδοτούμενα έργα (π.χ. Cultural H.ID.RA.N.T., IMPETUS, Cooling Heavens, THESEUS)
• Υπουργεία και Θεσμικοί Οργανισμοί: Ρυθμιστικό πλαίσιο και εποπτεία

Η συμμετοχή εθελοντών δεν είναι κεντρικό στοιχείο της υλοποίησης των τεχνικών έργων, αλλά:

• Οι εκστρατείες ενημέρωσης (π.χ. «Θέλεις νερό; Κλείσε τη βρύση») ενδέχεται να ενισχυθούν από εθελοντές
• Τα κέντρα ενημέρωσης κυκλικής οικονομίας στις πράσινες μονάδες επαναχρησιμοποίησης ενδέχεται να φιλοξενήσουν εθελοντική/κοινοτική συμμετοχή

Αττική (ολόκληρη): μέσω στρατηγικού σχεδίου διαχείρισης

• Ανατολική Αττική: έργα αποχέτευσης, ΚΕΛ
• Χαλάνδρι: έργο Αδριάνειου Υδραγωγείου
• Μαρκόπουλο: πράσινη μονάδα Sewer Mining
• Πάρκο Ιλισίων – Αθήνα: εγκατάσταση πράσινης μονάδας
• Κίρρα, Μύλοι, Κάλαμος: αξιοποίηση υφάλμυρων πηγών
• Ερευνητικό Κέντρο ΚΕΡΕΦΥΤ και Φυτώριο Δήμου Αθηναίων: υπάρχουσες μονάδες επαναχρησιμοποίησης

• Μείωση διαρροών και ενεργειακού κόστους από έξυπνη διαχείριση πίεσης
• Αντικατάσταση παλαιών δικτύων με μαζικά επενδυτικά προγράμματα
• Ψηφιακή διασύνδεση και παρακολούθηση υδατικών ισοζυγίων
• Παραγωγή μη πόσιμου νερού από λύματα και υφάλμυρες πηγές
• Μείωση περιβαλλοντικής ρύπανσης από απορροφητικούς βόθρους
• Σύνδεση 400.000 κατοίκων με το αποχετευτικό δίκτυο
• Μείωση άντλησης υπόγειων υδάτων, περιορισμός υφαλμύρινσης
• Εκπαίδευση πολιτών και μαθητών για εξοικονόμηση νερού και σεβασμό στις υποδομές

• Βελτίωση της λειτουργικής αποδοτικότητας και μείωση κόστους
• Ψηφιακός μετασχηματισμός του δικτύου ύδρευσης
• Ενίσχυση του ESG προφίλ του οργανισμού
• Μείωση προστίμων και συμμόρφωση με την Ευρωπαϊκή Οδηγία 91/271
• Ενίσχυση της εμπιστοσύνης των πολιτών και θεσμικών εταίρων
• Ανάδειξη του οργανισμού ως φορέα καινοτομίας και βιωσιμότητας